Íslendingaþættir Tímans - 15.06.1983, Síða 1

ÍSLENMNGAÞÆTTIR
Miðvikudagur 15. júni 1983 — 22. tbl. TÍMANS
Jónas Antonsson,
trésmiður
Fæddur 14. ágúst 1909
Dáinn 1. júní 1983
Þann 1. júní s.l. andaðist hér í Reykjavík vinur
minn Jónas Antonsson trésmiður.
Skagfirðingur að ætt og uppruna. Hann var
jafnlyndur maður og lífsglaður, skrafhreifinn og
skemmtilegur, duglegur og árisull alla tíð - meðan
heilsan leyfði
Hans er nú saknað og minningar margar
þyrptust fram þá hann er kvaddur hinstu kveðju,
hinn 9.júní síðastliðinn frá Fossvogskapellu.
Jónas var fæddur að Deplum í Stíflu 14. ágúst
1909. Foreldrar hans voru hjónin sem þá bjuggu
þar Anton Grímur Jónsson f. 11. des. 1882 og
Jónína Stefanía Jónasdóttir f. 15. maí 1881
Anton var sonur Jóns Gunnlaugssonar bónda
að Garði, síðast að Móafelli í Stíflu og konu hans
Guðrúnar Jónsdóttur. Jónína Stefanía var dóttir
Jónasar Jósafatssonar síðast bónda á Knapp-
stöðum og fyrri konu hans Guðlaugar Jónsdóttur
bónda í Móskógum Jónssonar bónda á Helgu-
stöðum Ólafssonar í Stóraholti Jónssonar.
Foreldrar Jónasar Antonssonar gengu í hjóna-
band 1905 og fluttust að Deplum 1907 og bjuggu
þar f 13 ár en fluttust þá að Reykjum í Ólafsfirði
og síðar 1924 að Nefstöðum í Stíflu. Voru þau
fyrst leiguliðar þar en keyptu síðan jörðina. Eftir
að Stefanía og Anton hófu búskap að Nefstöðum
hófu þau endurbætur á jörðinni, byggðu myndar-
legt íbúðarhús, ásamt stóru fjárhúsi og hlöðu úr
steinsteypu. Þessar framkvæmdir á tíma erfiðleika
og fátæktar, sýna vel áræði og stórhug þessara
hjóna. Anton var góður smiður og átti því léttar
með að byggja hús sín en margir aðrir á þessum
slóðum.
Jónas Antonsson sem kvaddur er hér með
þessum línum var fæddur eins og fyrr segir að
Deplum, hann var elstur sinna systkina er upp
komust.
Anton og Stefanía misstu tvö ung börn en
systkini Jónasar sem upp komust eru hér talin í
aldursröð:
1. Steinunn búsett í Siglufirði, 2. Jóhanna gift1
Sigurbirni Bogasyni frá Skeiði búsett í Siglufirði.
3. Guðmundur Ingimar kvæntur Árnýju Jóhanns-
dóttur frá Gautastöðum búsett í Siglufirði. 4.
Sigríður gift Guðmundi Jónssyni frá Molastöðum
búsett í Reykjavík. Fósturdóttur tóku Nefstaðar-
hjónin, Stefaníu Guðnadóttur, f. 17/10 1926 gift
G. Hjálmari Jónssyni frá Sléttu búsett í Reykja-
vík.
Hjónin á Nefstöðum komust vel af á sinni
búskapartíð sakir fyrirhyggju og dugnaðar.
Anton andaðist snögglega 26. apríl 1931 þá
staddur í Siglufirði tæplega fimmtugur, var það
mikið áfall fyrir fjölskylduna en bót í máli að þrjú
elstu börnin voru um og yfir tvítugt. Stefanía hélt
áfram búskap í nokkur ár eftir lát manns síns en
síðar tók Jónas við búskaparforráðum á Nef-
stöðum.
Stefanía Jónasdóttir andaðist 24. apríl 1954 eða
23 árum eftir lát manns síns. Ég hefi hér fjölyrt
nokkuð um foreldra Jónasar Antonssonar og
aðstæður þær sem þau bjuggu við. Jónas vandist
ungur, vinnusemi á æskuheimili sínu, og varð
hann hinn duglegasti maður.
Um móður hans var sagt að sjaldan eða aldrei
hafi heyrst frá hennar munni styggðaryrði eða illt
umtal, það sama mátti segja um Jónas, hann var'
aðgætinn og orðvar.
Ég sá Jónas fyrst þegar hann kom til Siglufjarðar
1925. Hann var þá að koma til föður míns í vinnu
og trésmíðanám þó ungur væri. Hann var hár og
herðabreiður og minnti frekar á tvítugan mann en
15 ára ungling.
Hann bjó heima hjá okkur og var mér og
jafnöldrum mínum og vinum sérstaklega nota-
legur.
Það var margt snjóhúsið sem hann byggði fyrir
okkur án byggingarleyfis og aldrei þreyttist hann
á því að flytja okkur í stórbyljum milli húsa. í
fangi hans var maður öruggur, þó vart sæist út úr
augum.
Árin liðu - Jónas óx úr grasi og við líka guttarnir
á eyrinni.
Éins og fyrr segir tók Jónas við búsforráðum á
Nefstöðum nokkru eftir lát föður síns. Meðan
Jónas bjó á Nefstöðum kvæntist hann 26/12 1934
Hólmfríði Guðleifu Jónsdóttur frá Ólafsfirði.
Nokkru síðar fluttu þau þangað þar sem Jónas
vann við smíðar. Árið 1953 fluttu þau til Siglufj-
arðar og bjuggu þar til 1961 að þau fluttu í
Kópavog.
Þau reistu skála um þjóðbraut þvera bæði í
Ólafsfirði, Siglufirði og síðar í Kópavogi.
Og þar var gestkvæmt - frændlið húsráðenda
vissi að það var velkomið og það naut þess að
dvelja þar.
í Siglufirði vann Jónas við smíðar eins og í
Ólafsfirði en þau hjón fluttu til Kópavogs 1961
eins og fyrr segir. f Reykjavík og Kópavogi vann
hann einnig að iðn sinni.
Hólmfríður andaðist 25. jan. 1972 og var það
Jónasi og Önnu dóttur þeirra og Margréti fóstur-
dótturinni, mikill missir. Anna er gift Páli Guð-
bjartssyni rafv.meistara en Margrét er gift Hirti
Ingólfssyrii starfsmanni hjá ísal. Barnabörn Jónas-
ar sex að tölu og barnabarnabörnin tvö voru yndi
og eftirlæti afa síns.
Við Jónas hittumst oft á Reykjavíkur dögum
okkar. Gamlar minningar voru rifjaðar upp og
ferðalög norður bollalögð. Hann unni norðlensku
byggðunum í Fljótum og Siglufirði og bar einnig
einstaka hlýju til þeirra staða er voru heimkynni
hans á efri árum.
Til dóttur sinnar og tengdasonar flutti hann árið
1973 og naut þar góðrar umhyggju. Hann andaðist
á Elliheimilinu Grund en þar dvaldi hann síðasta
árið.
Ég minntist margra kosta Jónasar í upphafi
þessara kveðjuorða, allt er það satt og rétt sem
þar er sagt. Hann var sómamaður í hvívetna og
öllum vildi hann vel. Stíflan sveitin sem ól hann
og fóstraði þykir flestum falleg einkunr þó að
horfa inn yfir hana af Stíflu hólunum. Sveitin er
fögur.
Guðmundur Davíðsson á Hraunum sá sóma-
maður sagði að Stíflan væri smáfríð því hún væri
fremur lítil og þröng.
Jónas minntist oft á þessa fegurð, fjöllin háu,
stöðuvatnið, lygnu ána, sem liðaðist eftir engjum
og rennisléttar grasflesjur.
Frá þessari „fögru veröld“ flutti Jónas ungur en
gleymdi henni eigi.
Nú er hann fluttur á ný, hann kveið engu en
þráði hvíld. Hann var þakklátur fyrir veru sína í
þessum heimi hann var þakklátur öllum sem
höfðu liðsinnt honum fyrr og síðar. Hann taldi sig
hafa lifað lengst af sæll og glaður og gat því við
leiðarlok tekið undir með Jóhannesi úr Kötlum
þar sem hann segir í kvæði sínu Heima.
Hnígur sunna til sœvar
kveður sólheitur dagur.
Undrast hugur minn hrifinn
hvað þú heimur ertfagur.
Fjölskylda mín og ég minnumst Jónasar Ant-
onssonar með söknuði og þökkum honum sam-
fyigdina.
Blessuð sé minning hans Jón Kjartansson