Íslendingaþættir Tímans - 13.07.1983, Blaðsíða 1

ÍSLENDINGAÞJETTIR
Miðvikudagur 13. júli 1983 — 26. tbl. TÍMANS
Hj ónaminning
Sæmundur Brynjólfsson,
hreppstjóri, Kletti
Fscddur 12. maí 1888
Dáinn 13. júlí 1974
Soffía Ólafsdóttir
húsfreyja
Fædd 11. janúar 1892
Dáin 1. mars 1983
Arið 1927 fluttust ung hjón norðan úr Stein
grímsfirði suður að Kletti í Gufudalssveit, þau
Sæntundur Brvnjólfsson frá Kleppustöðum í
Staðardal í Steingrímsfirði og kona hans Soffía
Ólafsdóttir. ættuð og uppalin í Veiðileysufirði í
Jökulfjörðum. Þau höfðu þá í nokkur ár búið á
prestsetrinu Stað í Steingrímsfirði. en urðu að
fara þaðan sökum þess að prestur kom til
staðarins og settist þar að. Það varð til þess að þau
tóku sig upp og fluttust í annað byggðarlag. En
það þurfti töluvert átak til þess að flytja sig alla
þessa leið vfir fjöll og firnindi, mest vegleysur.
með 3 eða 4 ung börn og alla búslóð. Það hefur
hlotiö að vera mikil hcstalest. um annað var ekki
að ræða. en hvað um það, allt gekk þetta vel. En
það sagði Soffía mér löngu síðar að hún hafi verið
orðin þreytt og það mjög, þegar hún kom á
leiðarenda og ekki að furða, eftir alla þessa erfiðu
leið. Þegar fólk eða fjölskylda flvtur svona langan
veg í annað byggðarlag, þar sem það þekkir engan
hlýtur margt að hvarfla að manni: - hvernig er
tólkið í þessari sveit eða bvggðarlagi og hvernig
eru og verða nágrannarnir og hvernig verður
okkur tekið - hvernig er landið þarna og jörðin
sem við ætlum að fara að búa á? Það er þetta sem
mér skilst að haft sé í huga þegar flutt er búferlum
milli héraða. Þegar þessi ungu hjón fluttust í
sveitina. var ég unglingur, innan við fermingu og
ólst upp á næsta bæ. hafði því all mikil og náin
kynni af þessum traustu og ágætu hjónum og
börnum þeirra.
Klettur er og var talin góð jörð. en þegar þau
Sæmundur og Soffía komu þangað var jörðin í
hálfgcrðri niðurníðslu. búin aö vera þar tíð
ábúendaskipti og búin að vera í eyði í 1 eða 2 ár.
en þar áður bjuggu þar búhöldar um árabil af
rausn og myndarskap. húsuðu jörðina vel á gamla
vísu. sóttu timbur mest norður á Strandir. rekavið.
allt sótt á hestum. óravegu. - þar voru gerðar
meiri jarðabætur en nokkursstaðar annarsstaðar í
nærliggjandi sveitum, túnið á Kletti var því
langtum besta í sveitinni og vfðar. Fjárhúsin voru
reist á 3 eða 4 stöðum á túninu og hafði hvert sitt
nafn. Bæjarhúsin voru byggð í hefðbundnum stíl.
þilin 5 eða 6 fram á hlaðið. vcl rúmgóður bær. en
varla mun nú frambærinn hafa verið hlýr. Bærinn
sjálfur var farinn að síga að framan. stoðir að bila
- nýi bóndinn var fljótur að gera við, hann tók
þekjuna af og lyfti bænum í hæfilega hæð, þilið
fékk sína reisn sem fyrr, stofuþiljurnar, sem voru
orðnar skakkar og signar voru reistar við. stofan
fékk sitt gamla form og útlit. loftið hvítt með
breiðum listum eða böndum og bláum þiljum.
Alltaf fannst mér þessi gamla stofa falleg. -
þangað kom margur gesturinn. þáði góðar veiting-
ar og þar gistu margir.
Þetta finnst nú sumum ef til vill ekki merkileg
saga. þarna hefði átt að byggja nýtt hús eða bæ,
en þau þessi hjón þekktu sín takmörk í byggingu
búskapar. var lítið vit í því að hleypa sér í stór
skuldir. láta þær vaða sér yfir höfuð. Þá varð hver
að hjálpa sér sjálfur. Fyrstu búskaparár þeirra
hjóna á Kletti voru þau leiguliðar. síðar keyptu
þau jörðina. Þau hjón komu með sæmilegan
bústofn að Kletti og hann stækkaði með árunum.
en Sæmundur stundaði meira en búskap - hann
var ágætur smiður. bæði á tré og járn. Hann setti
fljótlega upp smiðjuna á Kletti, ef til vill hefur hún
ekki verið að nýjustu gerð, en gerði sitt gagn og
vel það. Á vetuma, þegar tími var til fór Sæmundur
í smiðjuna og smíðaði flest sem smíða þurfti til
búskapar eða aðallega smíðaði hann skeifur. það
var gaman að virða hann fyrir sér þegar hann var
að móta þær, glóandi járnið - þar voru sjaldan
mistök - verkið lék í höndum hans eins og sagt
var - skeifurnar komu - ein af annarri - fullmótað-
ar og fallega lagaðar og það var ekki verið að slá
af. það var blásið af fullum krafti í kolaglóðina,
langt fram á kvöld - soðið stál í skaflaskeifur -
hamrað járnið heitt. Ef til vill hefur orðið þar til
við smiðjuna mörg stakan, því Sæmundur var
ágætur hagyrðingur, en fór ákaflega dult með það.
En smiðjuhúsið sjálft hentaði honum eiginlega
ekki. hefði þurft að vera stærra, hann staðsetti
smiðjuna í gamla eldhúsinu. Það var að vísu
nokkuð stórt, en æfagamalt, búið að gegna sínu
hiutverki að mestu, það hefði að sjálfsögðu getað
sagt frá mörgu meðan það var og hét, meðan þar
fóru fram allar eldamennskur. Klettur er í
þjóðbraut og þangað hefur margur ferðamaðurinn
komið norðan yfir heiði eða vestan yfir hálsa,
hrakinn og blautur og fengið þurrkuð þar fötin sín
4, * A é i é i«