Íslendingaþættir Tímans - 04.08.1983, Blaðsíða 6

Gunnlaugur Fálsson
arkitekt
Kæddur 25. mars 1918
Dáinn 14. júlí 1983
Fyrir mörgum árum var ég á gangi framhjá
eyðibýli einu á Vestfjöröum, þar sem bærinn stóð
enn uppi, allt sveitarfélagið mannlaust, allir
fluttir burt. Þá birtist allt í einu aldurhniginn
maður og heilsaði mér mjög hlýlega. Hann sagði
að á þessum litla bæ hefði hann alist upp ásamt
fjórtán systkinum og í þá tíð hefði það verið venja
að láta engan fara framhjá bænum án þess að
bjóða honum inn og þiggja góðgerðir. Nú stæði
svo á að hann og hans fólk væri statt þarna í
nokkra daga og vildi hann bjóða ntér inn. Ég þáði
boðið með þökkum. Þetta var vestfirsk gestrisni
og höfðingsskapur.
Mér dettur þetta litla atvik í hug þegar ég
minnist vinar míns og samferðamanns Gunnlaugs
Pálssonar. Gunnlaugur var fæddur 25. mars 1918
á ísafirði. Foreldrar hans voru Málfríður Sumar-
liðadóttirog Páll Kristjánsson. byggingarmeistari,
sem lifir son sinn í hárri elli.
Gunnlaugur varð ungur byggingarmeistari, en
með dugnaði og bjartsýni dreif hann sig til lengra
náms og varð arkitekt frá Det kgl. Akademi for
de skönne Kunster. í Kaupntannahöfn árið 1944.
Einnig stundaði hann framhaldsnám í Kungl.
Tekniska Högskolen-í Stokkhólmi.
Á æskuárum Gunnlaugs ríkti engin lognmolla
á Isafirði. Mikil átök áttu sér stað í stjórnmálum
og almennur áhugi var þar um þjóðmálabarátt-
una. Gunnlaugur rnun mjög hafa mótast af þeim
tímum. Hann var ákveðinn í skoðunum, trúði á
landið og framtíð þess og örvaði unga menn til
dáða og framkvæmda, komandi kynslóðum til
góðs.
Skömmu eftir að Gunnlaugur hafði lokið námi
kvæntist hann Áslaugu Zoéga. mikilli mannkosta
konu. Eignuðust þau fjögur börn, sem eru öll
mjög vel af guði gerð. Mikil gestrisni hefur ávallt
ríkt á heimili þeirra Áslaugar og Gunnlaugs, og
hefur öll fjölskyldan verið sérstaklega samhent
um að láta öllum líða vel sem á heimilið hafa
komið. Þaðan hafa örugglega fáirfarið án þess að
hafa þegið góðgerðir.
Síðustu mánuði hefur verið háð hetjuleg barátta
af Gunnlaugi við óvin sem reyndist ósigrandi, en
við hlið hans stóðu Áslaug og börnin eins og
klettar sem veita skjól.
Mótlætið var þín miskunn bezta,
meðlœtið einskœr náðin mesta;
hvorstveggja þörf í heimi er,
hvorttveggja og þú veittir mér.
Varðveit þú faðir, mig og mína,
á miskunn fel ég oss alla þína;
gef oss lastvart að lifa hér,
og loks í dýrð hjá sjálfum þér.
(B.Th.)
Ég og konan mín eruni innilega þakklát fyrir
liðnar samverustundir og vottum Áslaugu, börn-
ununi, Páli föður Gunnlaugs og öðrum aðstand-
endum samúðar.
Björn Guðbrandsson
Kjartan Bjarnason
Fæddur 8. septembcr 1918
Dáinn 1. júní 1983
Fyrir tæpum 12 árum renndi yfirhlesst fjalla-
bifreið í hlað á Þuríðarstöðum í Fljótsdal. Úti stóð
maður um fimmtugt, grannvaxinn, frekar í lægra
lagi, kankvís í svip og knálegur í hreyfingum. Með
hlýju handabandi og hressilegum orðum heilsaði
hann komumönnum. Kjartan bóndi var þarna að
taka á móti „skæruliðum" Orkustofnunar, en
hann var fylgdarmaður þeirra og fleiri starfshópa
stofnunarinnar í nokkur sumur um túndrur Fljóts-
dalshéiðar. Þetta var sumarið 1917. Þá hófust
kynni mín af heimilisfólkinu að Þuríðarstöðum,
Kjartani bónda, Ágústu húsfreyju, börnum þeirra
hjóna Jónasi og Guðnýju, sumarpiltinum Bjarna,
hundinum Lappa, tveim rauðum merum og klárn-
um Jallasi.
Rannsóknasvæði okkar náði frá Hólmsvatni og
inn undir Eyjabakka, legið var við í tjöldum eða
gangnamannakofum, en Þuríðarstaðir voru aðal-
miðstöðin milli úthalda. Upp á heiðina og eftir
henni þurfti að flytja viðlegubúnað og vísindatæki
6
á trússhestum og öll meiriháttar ferðalög og
flutningar eftir heiðinni fóru fram á hestum.
Kjartan var leiðsögumaður okkar og sá um
hirðingu hesta og reiðings auk aðdrátta neðan úr
Fljótsdal og reyndist hinn traustasti í hvívetna. Á
heiðinni þekkti Kjartar. hverja hundaþúfu og
ratvísi hans í þoku var undraverð. Nærgætni við
gróðurlíf heiðarinnar og í meðferð hestanna var
honum eðlislæg og a.mk. tveir leiðangursmenn
fengu þarna sína fyrstu tilsögn í hestamennsku.
Glaðværð og röskleiki fylgdi Kjartani og á baki
rauðu merinni átti hann kórónulaus „ríki og
álfur“. Raddbönd voru ekki spöruð þetta sumar,
við áttum heiminn. Að kvöldi dags í tjaldi eða
kofa flutti Kjartan kímnisögur með tilheyrandi
látbragði eða sagði frá atburðum tengdum heið-
inni. Léttleiki hans og stráksskapur gerði annars
erfiða vist að ógleymanlegu ævintýri. Með þessum
fátæklegu orðum í minningu Kjartans Bjarnason-
ar fylgir þakklæti fyrir sumarið 1971 og vináttu
síðan. Ágústu, Jónasi og Guðnýju sendi ég mínar
innilegustu samúðarkveðjur.
Jón Benjamínsson
íslendingaþættir