Íslendingaþættir Tímans - 31.08.1983, Page 1

ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Miðvikudagur 3i. ágúst 1983 — 33. tbl. TÍMANS
Ásta Margrét Guðlaugsdóttír
Fædd 12. júlí 1916
Dáin 22. ágúst 1983
Ásta Margrét Guðlaugsdóttir fæddist í Reykja-
vík 12. júlí 1916. foreldrar hennar voru frú
Þuríður Guðrún Eyleifsdóttir, saumakona, frá
Árbæ við Elliðaár og Guðlaugur Guðlaugsson,
bifreiðastjóri, frá Þverá á Síðu. Hún var elst fimm
systkina, en hin eru Elín, Leifur. Erlendur og
Guðrún. Framættir hennar, kunnar og traustar,
sunnlenskar og skaftfellskar, eru raktar í ættartölu-
bókum Guðna Jónssonar og Björns Magnússonar
um Bergsætt og Vestúr-Skaftfellinga.
Ásta óist upp í Árbæ og á Frakkastíg 26 í
Reykjavík og stundaði nám í Kvennaskólanum
þar, en lærði einnig kjólasaum hjá Rebekku
Hjörtþórsdóttur og varð meistari í þeirri iðngrein.
14. september 1935 giftist hún Björgvin Kristni
Grímssyni, og bjuggu þau fyrst í híuta risíbúðar í
áðurnefndu húsi á Frakkastígnum. Bæði unnu
þau um skeið í smjörlíkisgerðinni Smára, en
stofnsettu síðan Kjólabúðina sem staðsett var á
Bergþórugötu 2 og var um hríð helsta tískuverslun
í Reykjavík. Þeim búnaðist vel og komust í góð
efni.En heimsstyrjaldarárin og hin næstu á eftir
voru umrótatími, og margt sem virtist standa
föstum fótum kollsteyptist, - og svo fór um
Kjólabúðina. íbúð sína rnisstu þau og leita varð
fanga á nýjum miðum. Ásta og Björgvin fluttu í
leiguíbúð að Mikiubraut 42, og Björgvin gerðist
starfsmaður hjá heildversluninni H.A. Tulinius í
Austurstræti. Hagur batnaði smám saman, og svo
fór í áranna rás að þau eignuðust-bæði vinnustað-
inn og íbúðina. Ásta helgaði sig heimilisstörfun-
um, en þegar þörf krafði vann hún í fjölskyldu-
fyrirtækinu þau störf sem að kölluðu hverju sinni.
Bæði fóru þau í allar innkaupaferðir til Evrópu-
landa og völdu saman varninginn sem þau seldu
meðan heilsa hennar leyfði.
Síðustu árin reyndust Ástu erfið. Margoft var
hún dregin að landamærum lífs og dauða, en sterk
lífsþrá vann svo oft sigur á sjúkleikanum að allir
bjuggust við endurkomu hennar á Miklubrautina
er hún var í þessum mánuði flutt í Landakots-
spitala í þrettánda skipti á þremurárum, en í þetta
sinn vann dauðinn sigur.
Ásta og Björgvin eignuðust fjögur börn. Elstur
er Jóhann Sigurður, fæddur 1936. Hann hefur
mestalla starfsævi sína unnið við hlið foreldra
sinna að innflutningi. sölurnennsku og afgreiðslu.
Hann er kvæntur Klöru Sjöfn Kristjánsdóttur.
Guðlaugur hét sonur er fæddist 1941 og dó sama
ár. Dóttirin. Guðrún Erla, fæddist 1943. Hún er
fóstra að mennt, kennari að atvinnu og gift þeim
er þessar línur ritar. Yngstur er Guðlaugur,
fæddur 1946, viðskiptafræðingur og forstjóri
Mjólkursamsölunnar í Reykjavík. Hann er kvænt-
ur Þórunni Hafstein. Barnabörn Ástu eru 12
talsins og barnabarnabörn fimm.
Ekki mun æviferill Ástu þykja viðburðaríkur,
en handan við atburðina sjálfa leynist flest sem
máli skiptir. Sögu hennar má skipta í tvo hluta,
og getur sá síðari kallast Miklubrautarþátturinn.
I íbúðinni þar leið Ástu svo vel að hún gat með
engu móti hugsað sér að flytja þaðan brott.
Utsýnið yfir Kiambratún til Esjunnar var henni
dýrmætt, og geðfelld umferðin þunga utan við
eldhúsgluggann.
Við áföll kemur fram hver innri styrkur býr með
hverjum manni. Ásta sýndi í verki hvernig hinir
þrekbúnu bregðast við þrengingum. Af alúð og
metnaði lagði hún sig fram um að búa börn sín
sem best úr garði. Einskis máttu þau fara á mis
sem öðrum hlotnaðist. Hún innrætti þeim heiðar-
leika, og prúðmannlega framkomu. í heiðri var
hafður sá arfur að halda fullri reisn þótt móti blési.
Reglusemi, nákvæmni og snyrtimennska cin-
kenndu heimilisbrag. Er börnin hurfu að heiman
og stofnuðu heimili sjálf beindi Ásta umhyggju
sinni að barnabörnunum og reyndist þeim frábær-
lega. Gestrisni, umhyggja og sáttastarf urðu Ástu
eins konar eldsneyti sem glæddi hamingju hennar.
Mér hefur verið sagt að á yngri árum hafi Ásta ,
og Björgvin verið um margt ólík að hugðar- og
viðfangsefnum. en með árunum varð samband
þeirra svo traust að ég þekki enga hliðstæðu. Á
sameiginlegum vinnustöðum unnu þau fyrir
brauði sínu, og tómstundum vörðu þau saman -
ýmist við að sinna skylduliði eða efla andlegan
þroska. Þau voru leitandi fólk, höfðu áhuga á
trúarlegri dulspeki og því viðfangsefni hvað við
tæki eftir líkamsdauðann. Þau sóttu fundi og
samkomur sálarrannsóknarfélaga, guðspckinga.
og ýmissa trúarsafnaða án þess að ánetjast og
skipa sér undir merki einnar kenningar og for-
dæma aðrar, en iðkuðu raunhæfa hjálpsemi við
fólk sem áföll hafði hlotið. Ég hef oft undrast
hvernig standast má þá þolraun að búa og vinna
saman og sækja saman mannamót - jafnt skemmt-
anir sem aðrar samkomur. Ásta og Björgvin undu
ekki einungis þessu hlutskipti heldur nutu þess.
Ásta Margrét Guðlaugsdóttir var fremur smá-
vaxin, grönn, dökkhærð og nokkuð hvassbrýnd.
Mér fannst hún frönsk í útliti og að svipmóti. Hún
var ekki mannblendin, vildi eiga og átti fáa vini
en trausta. Fjölmörgum var hún þó málkunnug.
Bóklestur var Ástu hugnanlegur: hún las m.a.
ævisögur, dulfræðibækur, og fræðirit af ýmsu tagi,
- en ekki skáldsögur.Ljóðelsk var hún í rtkum
mæli. Eftirlætisljóð sín skrifaði hún í stílabækur.
Þær munu geymast sem glöggur vitnisburöur um
þá vandvirkni og smekkvísi sem einkenndu verk
hennar.
Ég hygg að ekki sé ofmæit að Ásta hafi verið
kjölfesta í stórfjölskyldu. og sannast nú hið
fomkveðna: enginn veit hvað átt hefur fyrr en
misst hefur. Sárast bitnar það á Björgvin. Síðasta
kvöldið sem þau áttu saman á Miklubrautinni
ræddu þau saman um Sigurð Kristófer Pétursson
og Björgvin las úr tímaritinu Ganglera sálminn
hans: Drottinn vakir. Drottinn vakir, daga og
nætur yfir þér.
Ég kveð Ástu tcngdamóður mína, þakklátur
fyrir allt sem hún gerði fyrir mig og vona að sá
lífsskilningur sem hún hafði öðlast verði sem
flestum veganesti.
Jón Böðvarsson.
t
Fædd: 12-7 1916
Dáin 22-8 1983
Við viljum byrja á því að minnast orða er amma
sagði fyrir skömmu að þann dag bæði hún okkur
að láta sig vita þegar hún myndi ekki lengur alla
sína afkomendur.
Þau amma og afi hafa ætíð svo langt sem við
munum helgað líf sitt barnabörnum sínum jafnt
sem börnum. Aldrei hefur það fyrir komið að
afmælisdegi eða öðru tilefni væri gleymt og öllum
þá gert jafnt undir höfði en það var ömmu mikils
virði. Alltaf höfum við verið velkomnir á Miklu-
brautina án þess að gera boð á undan okkur og^