Íslendingaþættir Tímans - 14.09.1983, Side 4

Björn Kr. Guðmundsson
frá Hvammstanga
Fæddur 20. mars 1906
Dáinn 2. september 1983
Andlát Björns tengdaföður míns bar ekki brátt
að. Hann hafði átt við mikil veikindi að stríða
undanfarin ár, þó sérstaklega nú síðustu mánuð-
ina.
Björn var fæddur 20. marz 1906 að Liltu-Tungu
í Miðfirði. Móðir hans var Sigríður Ingveldur
ævintýrið um hjónaband þeirra Þorbjargar og
Jónasar.
Þeir sem kunna að beita penna munu eflaust
rekja æviatriði Jónasar Tryggvasonar. Ég sleppi
þeim og ætti líklega ekki að skrifa orð meira.
Margt er þó minnisstætt. Ætli mér hafi ckki þótt
heilinn hans Jónasar merkilegastur. - Þetta litla
líffæri sem virtist gefa tekið á móti hverju sem var
og geymt það óskemmt til notkunar hvenær sem
var og hvar sem var.
Stundum hef ég verið að leika mér að því að
skipta þessum heila í hólf. - Hólfið með tölunum
hlýtur að hafa verið mjög merkilegt. Þar voru
geymdar milljónir og aftur milljónir af furðuleg-
ustu tölum. Hugareikningur var honum jafn
eðlilegur og öruggur eins og alsjáandi manni sem
reiknar með reiknivél að vopni.
Hólfið með tónlistinni: Þar voru geymdir hæfi-
leikarnir til þess að skapa, nema og njóta og til
þess að aðrir gætu notið.
Hólfið óskiljanlega: Hann gat verið leiðsögu-
máður sjáandi fólks um Húnavatnssýslu og lýst
svo vel bæjaröð og kennileitum að aðrir gátu ekki
betur. Þetta reyndi ég sjálfur.
Hólf lands og þjóðar.: Hann var sáðmaður þess
fræs sem við vonum öll að muni bera þann ávöxt
að ísland verði betra og betra land og að
íslendingar verði betri og betri þjóð.
Hólfið sem mér var kærast. Það var það hólf
sem stýrði hjartalagi hans til mín og minnar
fjölskyldu.
Hann var tryggari en tröll.
Kæri Jónas.
Þú veist að ég veit ótrúlega lítið um lífið hér á
jörðinni og að ég veit ennþá minna um annað líf,
en mikið þætti mér vænt um það, ef þið hjónin
sem lögðúð upp í ykkar lífsgöngu úr hlaðvörpun-
um í Fljótstungu og Finnstungu, - hittust á
vegamótum, og genguð saman á braut hamingj-
unnar, gætuð á ný gengið saman óendanlegan veg
alsælunnar, og eins og ávallt áður - hlið við hlið.
Ég þakka einstaka viðkynningu.
Með kærri kveðju frá konunni minni, börnun-
uwi, tengdabörnunum og barnabörnunum.
Þinn vinur og mágur
Jón Bergþórsson
4
Bjarnadóttir ættuð úr Hrútafirði. Faðir hans var
Guðmundur Pétursson læknir. Honum kynntist
Björn ekki, Hann ólst upp hjá móður sinni að
Söndum og Útibleiksstöðum í Miðfirði. Björn var
næstelstur 3ja sona Sigríðar. Hinir voru, Guðm-
undur f. 1901 d. 1973 og Jón Björgvin f. 1914,
búsettur á Akureyri. Af því. sem cg hef heyrt um
Sigríði móður Björns má ráða að þar hefur gengið
væn og góð kona. Það er talið vera þrekvirki nú
til dags fyrir einstæða móður. að koma þremur
börnum til manns, hvað þá heldur á fyrstu árum
þessarar aldar. Um 1920 flytja þau til Hvamms-
tanga og alla tíð síðan var heimili Björns þar utan
seinustu áranna sem hann dvaldi á Hrafnistu. Sem
unglingur dvaldi Björn að Bálkastöðum ytri við
Hrútafjörð hjá Jóhanni Bergsveinssyni. Það voru
góð ár í lífi Björns, sem hann minntist oft á". Eins
og gefur að skilja þurfti Björn að byrja snemma
að taka til hendinni, um annað var ekki að ræða
á þessum tíma.
Hann stundaði sjóróðra á vertíðum í Bolungar-
vík, Vestmannaeyjum og í Keflavík, en var ætíð
heima að sumrinu og vann þá við það sem til féll.
Ekki kann ég að segja frá öllu því sem Björn tók
sér fyrir hendur. eða var falið að gera fyrir sitt
sveitarfélag, það er reyndar svo margt og mikið að
með ólíkindum er og ekki er víst að ég fari rétt
með ár því mörg ár eru síðan við ræddum þetta.
en Björn var í hreppsnefnd í um 30 ár, fyrst í 5 ár
í hreppsnefnd Kirkjuhvammshrcpps en 1938 þeg-
ar Hvammstangahreppur er stofnaður þá er hann
kjörinn í fyrstu hreppsnefndina óg er þar síðar
óslitið í 25 ár. Hann var hafnarvörður í áratugi og
verkstjóri við hafnargerðina í mörg ár. í stjórn
Kaupfélags Vestur-Húnvetninga í áratugi og lfka
starfsmaður þess, fjölmörg seinustu árin á skrif-
stofunni, en áður við verkstjórn í sláturhúsi á
haustin, við ullarmóttöku og mat o.m.fl. Gjald-
keri Sjúkrasamlag.Hvammstanga í yfir tuttugu ár
svo og Sjúkrahússins líka. Björn var einn að
stofnendum Verkalýðsfélagsins og var formaður
þess í mörg ár. Sat hann fjölmörg þing A.S.Í á
þeim árum. Hann var, ásamt fleirum. bókavörður
við Bókasafn verkamanna, en með sameiningu
þess við Bókasafn Vestur-Húnavatnssýslu er það
varð að Héraðsbókasafni þá var Björn skipaður
bókavörður þess og var það til ársins 1978.
Hann var umboðsmaður fyrir D. A.SJrá stofnun
þess til sama tíma. Árið 1947 var Björn fcnginn
til þess af heimamönnum að afla sér réttinda sem
fiskmatsmaður og sótti námskeið þar að lútandi.
Var þá sett á stofn hraðfrystihús á Hvammstanga
og var það starfandi í nokkur, ár. Samhliða öllum
þessum störfum hafði hann smábúskap, hafði
bæði kýr og kindur eins og títt var, enda flest ef
ekki öll félagsmálastörf ólaunuð og var þá
búskapurinn hafður með til að hafa í sig og á.
Björn lét stjórnmál til sín taka um tíma og starfaði
innan raða Alþýðuflokksins.
Það var gaman að ferðast með Birni, Hann var
með afbrigðum minnugur, hafðir lesið ógrynni
bóka um land og þjóð, þekkti nöfn á öllu sem
eitthvert nafn hafði, fjöll, ár, bæir og jafnvel nöfn
ábúendanna. Hann var mjög víðlesinn um sögu
annarra þjóða. hafði sérstakt yndi af landafræði,
jarðfræði og dýrafræði.
Langskólanám var fárra útvaldra á hans upp-
vaxtarárum en hann bætti sér það upp með
sjálfsnámi og var raunar að því allt fram á seinustu
ár.
Björn kvæntist árið 1931 Þorbjörgu Ólafsdótt-
ur frá Dúki í Sæmundarhlíð í Skagafirði. Hún lézt
á Hrafnistu 1981. Þau eignuðust þrjá syni, Sigurð
Trausta, verzlunarstjóra á Keflavíkurflugvelli
kvæntan Áslaugu Hilmarsdóttur, Ólaf Steinar,
kaupmann kvæntan undirritaðri. og Jóhann
Sæmund, húsasmið kvæntan Svanhildi Þorkels-
dóttur. Björn var mjög barngóður, og nutu
barnabörnin þess í ríkum mæli. Af því sem upp
er talið af störfum Björns fyrir sitt heimahérað má
vera ljóst að saga Hvammstanga verður ekki rituð
nema hans sé getið.
Það varð Birni nokkurt áfall þegar hann þurfti
ásamt Þorbjörgu að flytjast frá Hvammstanga í
árslok 1977, Bæði voru farin að heilsu en dvalar-
heimili aldraðra ekki tekið til starfa á Hvamms-
tanga eins og nú er. Alltaf var þó hugurinn fyrir
norðan. Árlega átti hann þess kost að dvelja á
sjúkrahúsinu á Hvammstanga í nokkrar vikur.
Þessi tími var honum afar kær og ber að þakka
fyrir það nú. Nú, þegar leiðir skiljast um sinn, þá
er mér efst í huga sú vinsemd sem tengdafaðir
minn sýndi mér.
Blessuð sé minning hans.
Mjöll Þórðardóttir
íslendingaþaettir