Íslendingaþættir Tímans - 21.09.1983, Side 3

Þorsteinn Egilson
ræddur 2. mars 1913
Dáinn 2. septcmber 1983
Drengur góður en genginn. i’orsteinn Egilson,
tryggingarfræðingur lést föstudaginn 2. september
í Reykjavík, sjötugur að aldri.
Porsteinn fæddist í Reykjavík 2. mars 1913,
sonur hjónanna Guðrúnar Egilson, dóttur Péturs
Thorsteinssonar á Bíldudal, og Gunnars Egilson
verslunarfulltrúa íslands í Miðjarðarhafslöndum
og víðar, en hann var sonarsonur Sveinbjörns
Egilssonar rektors. Verða hinar þekktu ættir
Þorsteins ekki raktar lengra hér. Þorsteinn ólst
upp með foreldrum sínum í stórum systkinahópi
fyrst í Reykjavík, en síðar um árabil erlendis
lengst á Spáni. Faðir Þorsteins lést 8. ágúst 1927.
Fluttist þá móðir hans með börnin 7 að tölu, 2
sonu og 5 dætur, heim til Reykjavíkur og átti
Þorsteinn þar heima eftir það. Haustið 1927 gekk
Þorsteinn í Menntaskólann í Reykjavík og stund-
aði þar nám í 6 vetur. Brautskráðist hann stúdent
úr stærðfræðideild vorið 1933.
Þorsteinn vakti strax athygli mína er ég kom í
bekk hans 1931. Því olli siðfágun hans og
ljúfmannleg framkoma í hvívetna samfara leiftr-
andi gáfum. f öllum greinum var námið honum
leikur. Hann hafði ánægju af því öllu, þótt
stærðfræðin heillaði hann mest. Við Þorsteinn
urðum fljótlega góðir kunningjar þótt náinn
félagsskapur og vinátta tækist ekki með okkur í
skóla, enda var hann innhverfur og leyndi sínu
dýpsta hugarþeli fyrir öðrum en þeim sem næst
honum stóðu eða voru í innsta vinahópi hans.
Þegar í skóla las Þorsteinn auk námsbókanna
fagrar bókmenntir jafnt sem pólitísk fræðirit og
dagblaðaþras. Hann unni hverskonar listum ekki
síst tónlistinni enda söngvinn í meira lagi eins og
margir bekkjarfélagar hans. Vegna mannkosta
sinna var Þorsteinn sjálfkjörinn foringi í sínum
bekk, enda sinnti hann af alúð félagslífi í
skólanum. Hann var kjörinn inspector scholae af
nemendum skólans haustið 1932. Um þærmundir
var mikið deilt um stjórnmál á landi hér og fór
Menntaskólinn ekki varhluta af þeim átökum.
Unga fólkið er oft öfgafullt í skoðunum og innan
Menntaskóláns bar mest á öfgaöflunum til hægri
og vinstri. Tókst þeim að skipta nær öllum
nemendum í tvær því nær jafnfjölmennar fylking-
ar, aðeins örfáir miðflokkamenn héldu jafnvæginu
og kvikuðu hvergi. Þorsteinn var í hópi hinna
róttæku og eflaust áhrifamikill vegna festu sinnar,
þrátt fyrir hógværð í málflutningi.
Á þessum árum var í gildi sú fáránlega skóla-
regla að nemendur máttu hvorki í ræðu eða riti
fjalla um stjórnmál á opinberum vettvangi. Um
þessar mundir var venja að Menntaskólinn sæi um
eina kvöldvöku á vetri í Ríkisútvarpinu og bera
að sjálfsögðu ábyrgð á efni hennar. Kvöldvaka
þessi var haldinn síðla vetrar 1932 -33. Ráða-
menn skólans töldu að málflutningur eins
nemandans samrýmdist ekki skólareglum. Varð af
þessu tilefni upphlaup í skólanum af hálfu hægri
fylkingarinnar, sem bitnaði mest á inspector
íslendingaþættir
scholae og tókst með hörku að hrekja hann úr
stöðu sinni. Þorsteinn óx að virðingu hjá stuðn-
ingsmönnum sínum og einnig meðal margra
andstæðinga vegna þess af hvílíkri festu og
prúðmennsku hann kom fram í þessari deilu. Mig
grunar þó að þetta atvik hafi sært Þorsteinn sári
sem hann hafi ætíð borið ör eftir, en hann duldi
það öllum.
Erfiður fjárhagur mun hafa valdið því að
Þorsteinn lagði ekki í langskólanám, en næstu tvö
ár eftir stúdentspróf dvaldi hann í London við
nám í vátryggingum og niðurjöfnun sjótjóna.
Þetta nám sem annað veittist honum létt og varð
hann einn færasti eða færasti sérfræðingur á sviði
sjótjóna hér á landi. Samhliða þessu námi lagði
Þorsteinn stund á ensku og varð löggiltur skjala-
þýðandi í því máli.
Fyrstu tvö árin að loknu námi stundaði Þor-
steinn kennslu og oft síðan í ígripum. Hann
kenndi við ýmsa skóla eins og Kennaraskólann,
Menntaskólann í Reykjavík, Gagnfræðaskóla
Reykjavíkur o.fl. og ætíð eftirsóttur enda ágætur
kennari. Ungur samdi Þorsteinn ásamt Guðmundi
Arnlaugssyni bekkjarbróður sínum,síðar rektor,
Dæmasafn fyrir alþýðu og gagnfræðaskóla, sem
þótti ágæt kennslubók og hefur mikið verið notuð.
Þótt kennsla léti Þorsteini vel, vann hann lengst
og mest að öðrum störfum, einkum í sérgrein sinni
vátryggingamálum, bréfritun og skjalaþýðingum.
Hann starfaði hjá Tryggingastofnun ríkisins
1937 -42, hjá G. Helgason & Melsted 1942 -45,
hjá Ríkisútvarpinu 1945 -55 og Fálkanum h/f
1955 -57. Þá réðist hann hjá íslenskri endurtrygg-
ingu þar sem hann vann við vátryggingarstörf uns
hann lét af störfum 1974. Þorsteinn var mikill
áhugamaður um tryggingar og kenndi skipatrygg-
ingar o.fl. við Tryggingarskólann, sem stofnaður
var 1962. Hann var brátt kjörinn í skólanefnd þess
skóla og samdi kennslubók í skipatryggingum sem
kennd hefur verið í skóla þessum. Fyrir fáum
árum trúði Þorsteinn mér fyrir því að hann væri
ánægður með hve vel sér hefði tekist að miðla
öðrum af sérþekkingu sinni. Síðan 1974 starfaði
Þorsteinn á eigin vegum tók að sér viðfangsefni
fyrir tryggingarfélög, vann að skjalaþýðingum
o.fl.
Er Þorsteinn lauk stúdentsprófi opinberaði
hann trúlofun sína með Snæfríði Davíðsdóttur,
kaupmanns á Þórshöfn og síðan í Reykjavík
Kristjánssonar og konu hans Halldóru Arnljóts-
dóttur, prests á Bægisá og Sauðanesi og alþingis-
manns. Snæfríður og Þorsteinn giftust 22. febrúar
1936. Hjónaband þeirra og heimilislíf var alla tíð
sönn fyrirmynd, enda þau samvalin að Ijúflyndi og
drenglund. Þau nutu mikils barnaláns, eignuðust
5 börn, gæddum mannkostum foreldra sinna,
Gunnar 1936, Dóru 1938, Guðrúnu, 1945, Davíð
1950, og Snæfríði Þóru 1956. Systkinin hafa öll
lokið námi og stofnað heimili. Barnabörnin eru
orðin 13 og eitt barnabarnabarn.
Það lá fyrir okkur Þorsteini að nema í Bretlandi,
hann í London en ég í Edinborg. Á þeim árum
hittumst við nokkrum sinnum og tókst þá með
okkur vinátta, sem treystist við meiri kynni og
entist til lokadægurs. Sama gilti um konu hans,
hugþekkari og gæðaríkari kona er vandfundin.
Heimili þeirra og uppeldi barnanna bar þessa
ríkulegan vott.
Þorsteinn Egilson var meðalmaður á hæð,
grannvaxinn, höfuðstór og mikilleitur, ennið hátt
og fagurlega hvelft, nefið breitt og söðulbakað,
haka og munnur vel löguð og í góðu samræmi við
upp andlitið, eyrun stór, augun mild og brýnnar
miklar og gáfu öllu yfirbragði þrótt og karlmann-
legt viðmót. Hann vareinsogáðurgeturfjölgáfað-
ur og listrænn, dulur í skapi en þó hlýr og
brosmildur og bjó yfir ríkri kýmni. Nærvera hans
kom öllum í gott skap. Hann var skyldurækinn
drengskaparmaður í hvívetna, ógleymanlegur
þeim sem honum kynntust, sannur sósíalisti,
ósíngjarn og ávallt reiðubúinn að halda hlífiskildi
yfirr þeim er minna máttu sín í samfélaginu.
Um hálfrar aldar skeið höfum við Þorsteinn
skipst á heimsóknum allreglubundið þótt við
höfum ekki átt samleið í störfum eða tómstunda-
iðju. Ekki veiktust vináttuböndin eftir að ég
kvæntist.
Við hjónin eigum ótal ógleymanlegar ánægju-
stundir frá gagnkvæmum samverustundum með
þeim Snæfríði og Þorsteini og börnum þeirra.
Sjaldan hefur brugðist að Þorsteinn og tveir aðrir
bekkjarbræður okkar, Gísli Ólafsson og Guð-
mundur Arnlaugsson, hafi komið til okkar hjóna
síðdegis á gamlársdag. Höfum við þá átt saman
ógleymanlegar ánægjustundir, sem við hjónin
fáum aldrei fullþakkaðar. Nú er Þorsteinn okkar
horfinn, en hans verður minnst meðan við félagar
eigum eftir að hittast. Þorsteinn Egilson er
harmdauði öllum sem hann þekktu og að sjálf-
sögðu mest þeim sem næst honum stóðu.
Við hjónin vottum Snæfríði, börnunum,
tengdabörnum, barnabörnum og öðrum vinum og
frændum Þorsteins innilegrar samúðar.
Halldór Pálsson.
3