Íslendingaþættir Tímans - 28.09.1983, Blaðsíða 3

Jónas Tryggvason,
Blönduósi
Fæddur 9. febrúar 1916
Dáinn 17. ágúsl 1983
Þann 27. ágúst var gerð útför Jónasar Tryggva-
sonar frá Blönduóskirkju, en hann andaðist 17.
ágúst 1983. Við jarðarförina var mikið fjölmenni,
enda var Jónas einstaklega vinmargur og vel
metinn í héraði. Hann var einn helsti hvatamaður
og driffjöður í tónlistarlífi héraðsins og sjálfur
listrænn lagasmiður og ljóðskáld. Þrátt fyrir
blindu frá ungum aldri var hann ötull þátttakandi
í atvinnulífi og félagsmálum héraðsins. 1 öllu var
hann mikill sæmdar- og drengskaparmaður.
Við jarðarförina söng Karlakór Bólstaðarhlíð-
arhrepps undir stjórn Jóns Tryggvasonar, bróður
Jónasar. Sr. Árni Sigurðsson sóknarprestur jarð-
söng og minntist Jónasar í ágætri ræðu. Sr. Birgir
Snæbjörnsson þakkaði Jónasi drengilegan stuðn-
ing í fyrstu prestsskapar árum sr. Birgis í
héraðinu. Af fiðlustrengjum var að lokum flutt
gullfallegt lag Jónasar, Eg skal vaka.
Jónas Tryggvason var fæddur í Finnstungu 9.
febrúar 1916, sonur Guðrúnar Jónsdóttur og
Tryggva Jónassonar bónda, og var elstur fjögurra
systkina. Jónas var barn að aldri þegar stofnaður
var karlakór í Bólstaðarhlíðarhreppi, en Tryggvi
faðir hans var einn helsti liðsmaður kórsins. Sr.
Gunnar Árnason segir svo frá að Tryggvi hafi
viljað öllu til kosta að göfga og þroska sjálfan sig
og síðan heildina. En móðir Jónasar var tónelsk
og kenndi honum í fyrstu að leika á orgel. 1 þessu
umhvcrfi ólst Jónas upp, þessi hægláti, gáfaði og
gtaði maður. Sr. Gunnar Árnason segir, að það
hafi ýmsum þótt með ólíkindum, þegar Jónas tók
að sér stjórn karlakórsins, blindur að kalla. En svo
vel hafi honum farist það úr hendi að víðkunnugt
hafi orðið.
Árið 1947 eignaðist Jónas ásamt Jóni bróður
sínum Ártún, næstu jörð við Finnstungu og bjó
þar til 1959. Þá fluttist hann til Blönduóss, reisti
sér þar hús og rak þar blindraiðn og verslun. Árið
1962 giftist hann Þorbjörgu Bergþórsdóttur
kennara. Það var þeim báðum mikil gæfa: Um það
bera meðal annars vitni undurfögur og viturleg
erfiljóð, sem Jónas orti um hana, þegar hún lést
langt fyrir aldur fram fyrir tveimur árum. Eitt
erindi Ijóðsins var þetta:
Milt í rökkurrúmi
ríkir albjört vissa:
dýra auðlegð átti
einnig til að missa.
Því mun endast þrekið
þreyttum göngumanni,
því mun loga og Ijóma
Ijós í mínum ranni.
Um þetta leyti hafði Jónas átt í miklum
veikindum, sem hafa nú dregið hann til dauða. En
íslendingaþættir
í þessum raunum sýndi hann ef til vill betur en
nokkru sinni andlegan styrk sinn. Jafnvel þegar
þjáningarnar voru að verða óbærilegar lumaði
hann á gamanyrðum og skemmti þeim, sem voru
í vanda að finna umræðuefni, eins og stundum vill
verða við sjúkrabeð.
Árið 1959 kom út Ijóðabók eftir JónasTryggva-
son, Harpan mín í hylnum. Ljóðræn gáfa hans
leynir sér þar ekki, og ýmis kvæði eru þar sem
hvert þjóðskáld hefði verið vel sæmt af. Állt fórst
honum vel sem hann fékkst við um dagana, og
með lífi sínu og lífsviðhorfi gaf hann öðrum
frábært fordæmi.
Páll Bergþórsson.
Kveðja frá félögum í Lionsklúbbi Blönduóss.
„Harpan mín í hylnurn" svo nefndi Jónas
Tryggvason Ijóðabók sína, er út kom árið 1959.
Við félagar hans í Lionsklúbbi Blönduóss
vissum e.t.'v. öðrum fremur, á hve einstæðan hátt
hann lék á hörpu ljóðs og tóna og færði þannig
félagsstarfinu menningarauka og athafnargleði.
I meira en áratug þjálfaði hann og stjórnaði
sönghópi sex Lionsmanna, og voru æfingar ætíð á
heimili hans.
Megin uppistaðan í þessum söng voru ljóð og
lög Jónasar sjálfs. Ljóðin skrifuð en lögin leikin
af fingrum fram í hans eigin útsetningu, og
þannig lærð.
Til þess er gott að vita nú, að töluvert af þessum
lögum er til í upptöku og glatast því ekki, þó
harpa Jónasar sé nú hljóðnuð. Samræður söng-
félaganna á heimili hans og konu hans Þorbjargar
Bergþórsdóttur, meðan hennar naut við, verða
minnisstæðar. Þær mótuðust mjög af ákveðnum en
fordómalausum viðhorfum hans, af fjölhæfni
hans, mannviti og mannkostum. Alls þessa nutu
söngfélagarnir í ríkum mæli, en allir Klúbbfélag-
arnir nutu jafnt góðra ráða Jónasar, bæri að
höndum vanda er leysa þurfti.
Þegar á það er litið að hann var sjónskertur frá
æskudögum, og með öllu blindur um langt tímabil
ævinnar, vekur undrun hlutgengni hans í sam-
félaginu. Mjög var hann kvaddur til félagslegra
starfa, en gegndi því kalli minna en óskað var. Um
hann var sagt „sér með innri augum sínum, öðrum
betur, færa leið.“
Einn var þó sá þáttur, er hann rækti ætíð af
alhug, og var sá rakinn frá tónlistinni. Allt frá
æskudögum vann Jónas að þeim málum af áhuga
og skilningi hins sanna tón- og Ijóðlistamanns.
Hann samdi ljóð og lög, var undirleikari,
þjálfari og stjórnandi stærri og smærri sönghópa.
Hann var einn af stofnendum Tónlistarfélags
Austur-Húnavatnssýslu, alltaf í stjórn þess og
lengst af formaður.
Svo virðist, sem þættir hinna göfugu lista, Ijóðs
og tóna hafi „legið hjarta hans næst“, þó fleira
væri honum listrænt léð.
Við leiðarlok, hljótum við Lionsfélagarnir mjög
að sakna þess, að Jónas Tryggvason kveður sér
ekki oftar hljóðs í okkar hópi og svo mun vera um
alla þá er þekktu hann.
Hitt ber svo á að líta, að gott er að hann hefir
fengið lausn frá erfiðum sjúkdómi, sem hlaut að
hafa þennan eina endi.
Við lát ungs vinar kvað Jónas m.a. þetta:
„Harma skal ei horfna
hörpu þína,
vinur söhgs og vors.
Muna skal á meðan
minning vakir
hljóminn þann inn hreina. “
Bjartsýnn söknuður þessa erindis er sönn
túlkun á tilfinningum okkar félaganna nú. við
þessi þáttaskil.
Við eigum þess enn kost að hlýða á „hljóminn
þann inn hreina" í lögum og ljóðum Jónasar. Þess
er enn kostur, að láta víllaust fordæmi hans létta
okkur glímuna við erfiðleikana, og það verður
gott að ylja sér við minninguna um góðan dreng,
vin, sem ætíð var veitandi af gnægð mannvits síns
og mannkosta. Slíkur var Jónas.
3