Íslendingaþættir Tímans - 28.09.1983, Blaðsíða 7

85 ára
Bergur Þorleif sson
Flatey á Mýrum
20. þessa mánaðar varð Bergur Þorleifsson í
Flatey á Mýrum í Austur Skaftafellssýslu 85 ára.
Hann hefur alist þar upp frá því að hann var barn
að aldri, hjá þeim hjónum Halldóru Pálsdóttur og
Jóni Halfdánarsyni, og að þeim látnum með
börnum þeirra, og fósturbróður, Sigurði Ketils-
syni. Hann er því mörgum kunnugur í Skaftafells-
sýslum, ekki vegna aldurs, heldur fyrir það að
þetta er sómamaður í hvívetna og má hvergi
vamm sitt vita. Höfðingi er hann heim að sækja,
hvort heldur er um fjölmenni eða fámenni að ræða
og er þá hrókur alls fagnaðar, og kann þá vel að
meta, að lyft sé glasi í góðra vina hóp.
Bergur á marga og góða kunningja á meðal
hestamanna, og sennilega margar skemmtilegar
endurminningar frá þeim stundum, sem hann
getur yljað sér við á efri tíma ævinnar. Vafalaust
heyra hestamenn hófaskellina og faxið fylla fangið
þegar árin færast yfir, þó leiknum sé hætt. Bergur
hefur átt marga góða hesta um dagana og þeir
Flateyjarbændur. Frá Bergi eru komnir margir
góðhestar sem hlotið hafa viðurkenningu og
frama bæði á sýningum og á hlaupabrautinni, og
hafa þeir því launað uppeldið sem Sörli forðum.
Þessir hestar hafa borið uppalanda sínum og
húsbónda, glöggt vitni um það að Bergur er
glöggur hestamaður og að þeir hafa oft fengið
góða tuggu og bita úr hans hendt, og enn í dag á
Bergur úrvals hestaefni sem hann dekrar við. Það
er ekkert einkennilegt þó þessir menn, sem eru
aldir upp við að umgangast hesta frá barnsaldri,
og eru glöggir og eftirtektarsamir verði fljótt varir
við hvað í skepnunni býr, og þeir eru líka fljótir
að koma auga á þau einkenni sem góðan hest
mega prýða.
Áður fyrr var lögð áhersla á að ala upp trausta
og örugga vatnahesta, svo sannarlega þurfti fólkið
sem byggði þessa staði á öruggum hestum að
halda, þar sem kolmórauð jökulvötnin byltust
fram undan jöklum, og lokuðu stundum og oft
alfaraleiðum og þá var ekkert að treysta á nema
hestinn. Þá launaði nú margur hesturinn góðan
bita og tuggu, með því að brjótast yfir beljandi
vötnin á tæpasta vaði.
Þetta þekkti Bergur og hans aldurshópur, sem
í Skaftafellssýslunum bjó. Á yngri árum Bergs var
það alvanalegt að þeir sem áttu heimangengt færu
á vetrarvertíð og það gerði Bergur oftastnær. Þá
var farið að Höfn. Hann var ætíð landmaður á
þessum vetrarvertíðum, þá var alvanalegt að
landmenn sem unnu við bátana í þá daga á Höfn
yrðu sjálfir að afla beitu á línuna sem róið var með
hverju sinni. Það var því mikils virði að hafa
góðan mann í hverju rúmi, sem skipað var.
Bergur var eftirsóttur vegna síns dugnaðar og
ósérhlífni að hverju sem gengið var. Þetta var
loðna sem um var að ræða, og gekk hún inní
fjörðinn í stórum torfum, þetta var mikið kalsöm
og erfið vinna, og oft á tíðum við hin erfiðustu
skilyrði að etja. Farkosturinn var oftastnær litlar
bátskænur með árum einum. Það hefurekki alltaf
verið auðsótt að sækja gull í greipar Ægis þó stutt
sé farið til fanga.
Við þessar veiðar var oft verið í kolamyrkri,
ekki lét snjókoman á sér standa eða hrella,
stormur úr ýmsum áttum og þungur straumur út
og inn um ósinn. Allt þetta og margt fleira hrjáði
þreytta og lúna menn, og oft svefnlitla. Hornfirð-
ingar sem þennan tíma lifðu og börðust í, þeir
■muna víst marga beituferðina og hana misjafna
frá gamalli tíð.
Bergur var líka mörg ár sem fláningsmaður í
sláturhúsinu á haustin, og var hann eftirsóttur í
það starf. Ég sem þessar línur rita hef átt því láni
að fagna að þekkja Berg og aðra Flateyinga um
áraraðir og þakka ég þeim öllum góð kynni, og
þér Bergur minn þakka ég góða vináttu og
drengskap mér og mínum til handa frá fyrstu tíð.
Ég vona að þín komandi ævikvöld verði umvaf-
in heiðríkju og ró. Til hamingju með afmælið,
lifðu heill. Sigurður Bjarnason
80 ára
Guðrún Auðunsdóttir
húsfreyja í Stóru-Mörk
Guðrún Auðunsdóttir. húsfreyja í Stóru-Mörk
undir Eyjafjöllum, fyllti áttunda áratuginn 23.
september 1983. Hún fæddist 23. september 1903
í Dalsseli. dóttir hjónanna Auðuns Ingvarssonar
og Guðlaugar Helgu Hafliðadóttur. sem þar
bjuggu rausnarbúi um langt skeið. Dalssel, sem er
einn hinna svonefndu Hólmabæja vestan Markar-
fljóts. var mjög í þjóðbraut á fyrri tíð. því að þar
lá þá alfaraleið yfir Fljótið. áður en það var brúað
allmiklu ofar. Það var því jafnan gestkvæmt í
Dalsseli. enda gott þar að koma. Auðunn var
stórbóndi og rak auk þess umfangsmikla verslun
og önnur umsvif. Hann var glaðvær. gestrisinn og
veitull og ekki dró þá húsmóðirin úr góðum
viðtökum. því að jafnan vildi hún hvers manns
vanda levsa.
Á þessu fjölmenna rausnarheimili ólst Guðrún
Auðunsdóttir upp í hópi níu efnilegra systkina.
íslendlngaþættir
Mikið var starfað, því að margs þurfti búið við,
en þó gafst tóm til að iðka söngva og sögur,
hagmælsku hljómlist. leiki og félagsstörf, svo að
heimilið varð eins konar mcnningarmiðstöð æsku-
fólks á nálægum slóðum. Guðrún dvaldist á
æskuheimili sínu fram undir fullorðinsár. Skóla-
ganga var stutt og stopul undir Eyjafjöllum eins
og víða í sveitum á þeirn árum, cn notadrjúg
reyndist þó sú menntun í besta lagi. Það hjálpaði
einnig mjög að í Dalsseli var bókakostur góður,
þar sem íslenskar sögur, fornar og nýjar. og Ijóð
góðskáldanna skipuðu öndvegi. Las Guðrún jafn-
an mikið frá unga aldri og hafði snemma Itið mesta
yndi af góðum skáldskap.
Sautján ára gömul hélt Guðrún til Reykjavíkur
og dvaldist þar um skeið hjá góðu fólki á
myndarheimili. Var dvölin þar senr eins konar
Framhald af bls. 6
7