Íslendingaþættir Tímans - 19.10.1983, Blaðsíða 2
hann skorti hvorki dugnað né áræði til athafna og
var cinnig allgóður smiður. Hann byggði nýja
baðstofu og klæddi þiljum göng og bæjardyr, og
timburgólf var í öllum híbýlum. Og mér cr það í
barnsminni hvcrsu mér fannst bærinn á Rifi stór
og bjartur, þegar ég sem barn fékk að heimsækja
Margréti íöðursystur mína.
Ingibjörg Jóhannsdóttir ólst upp hjá foreldrum
sínum, og á Rifi stóð heimili hennar í hartnær
hálfa öld, að undanskildum 3 árum, sem hún
dvaldi á Harðbak, einsog síðar verður að vikið.
Hún var á ungum aldri mikil fríðleikskona,
grannvaxin, kvik á fæti og létt í hreyfingum og öll
hin glæsilegasta. En reisn sína og fagurt yfirbragð
bar hún fram til hins síðasta dags.
Á Skinnalóni næsta bæ austán við Rif, ólst upp
stór hópur mannvænlegra barna og ungmenna á
líku rcki og systkinin á Rifi. Var þar margt manna
í hcimili og umsvif mikil. Jafnan var mikill
samgangur á milli bæjanna, og sambúð í besta
lagi. Fór þá sem að líkum lætur, að þau felldu hugi
saman Ingibjörg Jóhannsdóttir á Rifi og Eiríkur
einn af sonum Stefáns Jónssonar bónda í Skinna-
lóni.
Þau gengu í hjónaband árið 1906, en þar sem
jarðnæði lá þá eigi á lausu. réðist Eiríkur sem
ráðsmaður að búi Guðrúnar systur sinnar á
Harðbak, en hún hafði þá nýlega misst fyrri mann
sinn, Jónas.
Ingibjörg fylgdi bónda sínum að Harðbak, og
dvaldi þar í svokallaðri húsmcnnskuí þrjú ár, og
þar fæddust tvö elstu börn þeirra hjóna.
Að lokinni dvöl á Harðbak fluttu þau aftur að
Rifi. ogþá í einskonar félagsbú mcð þeim Jóhanni
og Margréti, og ég held nð svo hafi haldist á
meðan gömlu hjónin stóðu fyrir búi. En samvinna
var alltaf mikil um öll útistörf ogfjárgæslu, þóþær
mæðgur hefðu hvor um sig sitt heimil um að sýsla.
Þegar þau Ingibjörg og Eiríkur fluttu heim að
Rifi meö tvö börn sín. þrengdist mjög um
húsakost þar, sem að líkum lætur. Var þá brugðið
á það ráð, að byggja allstórt framhús eða baðstofu
í tengslum við bæinn. Var það á tveimur hæðum.
portbyggt og alþiljað í hólf og gólf, enda skorti
ekki efnivið á Rifsreka, en oft mun hafa þurft að
grípa í sög, áður en húsið var uppkomið og
fullbúið.
í húsi þessu bjuggu þau síðan ungu hjónin. En
oft mun unga fólkið, sem þar ólst upp, hafa
hlaupið inn göngin til ömmu og afa. Enda fór það
svo. að Margrét amma tók nöfnu sína að mestu í
fóstur, og mátti ekki af henni sjá.
Margrét Eiríksdóttir varð síðar húsfreyja í
Blikalóni, og þegar Jóhann afi hennar andaðist
1934, tók hún nöfnu sína til sín í Blikalón, ogveitti
henni alla þá ástúð og aðhlynningu, sem hún
mátti, og galt hcnni þannig fósturlaunin.
Sumarið 1911 urðu allmikil umskipti á Rifi. Þar
var þá reistur hár og mikill viti, til leiðbeininga
sjófarendum, sem Ieið áttu um þessa fiættulegu
siglingaleið fyrir tiyrsta tanga landsins, sem þá var
talið.
Viti þessi mun hafa verið a.m.k. 30 metra hár,
því talið var að stiginn utan á vitanum hafi verið
85 tröppur.
Þeir bændur Jóhann og Eiríkur tóku að sér að
vera gæslumenn vitans, og var það ábyrgðarmikið
og hættulegt starf. í aftaka veðrum og miklum
sjógangi settist oft mikil ísing á rúður vitans, svo
eigi sást til Ijósblossans. Þurfti þá mikla karl-
mennsku og áræði til að brjótast upp í vitann. og
hreinsa ísínguna af rúðunum. En þeim tengdafeðg-
um brást aldrei áræði né trúnaður til þessa
skyldustarfa, sýnir það best hvíiíkir afliurðamenn
voru hér til verka kvaddir. En á árunum 1949-50
var vitinn niður tekinn. en annar nýbyggður á
Hraunhafnartanga. Þá var lokið búsetu á Rifi og
enginn eftir þar til að gæta vitans. Einnig höfðu
síðari landmælingar leitt í ljós að hann væri betur
settur á hinum nýja stað.
Og enn var ráðist til stórræða á Rifi.
Sumarið 1928 var hafin bygging á stóru íbúðar-
húsi úr steinsteypu fyrir báðar fjölskyldurnar.
enda voru börn þeirra Eiríks og Ingibjargar mjög
uppkomin. Húsið var á tveim hæðum og með
allbröttu risi. og því gott rými fvrir allt heimilis-
fólkið. Þetta var mikið og torsótt verk. einkum
vegna flutnings á aðfluttu byggingarefni. en allt
tókst þetta vel fyrir harðfylgi og dugnað bænd-
anna, sem að þessu stóðu. Og um vorið 1929
munufjölskyldurnarbáðar hafaflutt í nýja húsið.
Þegar lauk búskap Jóhanns og Margrétar 1934,
settust þar að búi Hildur Eiríksdóttir og Sigþór
Jónasson frá Harðbak og bjuggu þar allt til ársins
1947 er þau brugðu búi, ogfluttu til Raufarhafnar.
Ingibjörg flutti þá einnig þangað með dóttur sinni
og átti þar síðan heimili og athvarf.
Eiríkur fór þá til Margrétar dóttur sinnar að
Blikalóni og dvaldi þar við ýmis heimilisstörf, en
cinnig réðist hann til annarra starfa m.a. á
Raufarhöfn.
Þau Eiríkur og Ingibjörg bjuggu hartnær fjóra
áratugi á Rifi og var þar oft fast sóttur róðurinn á
þessari harðbýlisjörð, en samheldni þeirra og
dugnaður var mikill, og hvergi undan slegið. Þar
ólu þau upp öll börn sín en þau voru: Leifur f. 3.6.
1907. Margrét f. 29.11. 1908, Hildur f. 27.12.
1910, Auðunn f. 7.2. 1912, Jóhann f. 17.9. 1919,
Stefán f. 10.2. 1925 og ein dóttir dó á barnsaldri.
Þau hjón munu hafa verið félagslynd að eðlis-
fari, en aðstaða þeirra bauð ekki marga kosti í
þeim efnum. Þau voru gestrisin í besta lagi, og
þótti öllum hjá þeim gott að dvelja. Eiríkur var
glaðsinna og skcmmtilegur maður og vel gefinn
sem hann átti kyn til. Ingibjörgvar mikilskapfestu
kona, stjórnsöm og hagsýn, enda mun oft hafa á
hana reynt. þegar bóndi licnnar var í svaðilförum
við vitavörslu eða sjósókn, því oft þurfti að leita
til fanga úr sjónum. enda oftast skammt að sækja
á góð fiskimið. En allur blessaðist búskapur þeirra
vel á Rifi.
Eftir að hún fluttist til Raufarhafnar, fór hún
oft á sumrum útí Rif sér til skemmtunar. Þangað
lágu ræturnar, þar voru stigin léttustu spor
bernskunnar. og þar var lífsglíman þreytt, og á
þeim stað logaði eldur minninganna.s em hún
ornaði sér við á löngum stundum ellinnar.
Og nú þegar sendiboði Guðs kom og kvaddi
hana til fylgdar við sig „Þá bcið hún hans með bros
á vör og brosti mót eilífðinni". Þannig geta þeir
einir skilið við lífið. sem varið hafa starfi sínu öllu
og viljastyrk öðrum til gæfu og blessunar. - Ég sá
nú mynd af lngu frænku, sem tekin var daginn
áður en húh var flutt á sjúkrahúsið. Þar heldur
hún á litlu barni. sem fæddist í vor. það er hennar
fjórði ættliður. Hún lýtur niður að barninu. og frá
andliti hennar Ijómar móðurleg umhyggja og
ástúð, þó augu hennar fái varla greint engilbarnið.
sem hún hefir í fangi sér.
Þessa fögru mynd kjósum við öll. sem „eftir
stöndum á eyri Vaðs.” að geyma í minningunni
um góða og hjartaheita konu og móður. Guð
bléssi hennar góðu miningu.
Ég tilfæri hér erindi eftir Einar Benediktsson
skáld. sem mér finnst að eigi svo vel við Ingibjörgu
frænku.
Hér hvilir vivn og göfug grein
af gömlum, sierkum lilyni.
Hún lokaði attgum Inigarlirein,
með livarm mót sótar skini.
Htin dœmdi ei liart, Inin vildi vel,
í vinskap œtt og kynning.
Hiin bar það lilýja liolla þel,
sem hverfur ekki útr minning.
Blessuð sé minning þessara mætu hjóna.
Einar Benediktsson.
Garði.
íslendingaþættir
Þeir sem skrifa
minningar- eða afmælisgreinar
/
í Islendingaþætti
eru vinsamlegast beðnir
að skila vélrituðum
handritum