Íslendingaþættir Tímans - 26.10.1983, Blaðsíða 2

Oskar Jónasson
r eiðhj ólasmiður
Þegar þau hjón fiuttu til Sauðárkróks hlóðust á
Ólaf ýmis félagsmálastörf, en þeim hafði hann
einnig gegnt á Siglufirði auk kennslu við Gagn-
fræðaskólann. Hann var kjörinn formaður Tón-
listarfélags Skagafjarðar og gegndi því starfi á
annan áratug. Þá var hann í stjórn Tónlistarskól-
ans á Sauðárkróki í allmörg ár. Formaður stjórnar
Sparisjóðs Sauðárkróks var hann um tíma og þá
jafnframt formaöur stjórnar Menningarsjóðs
sparisjóðsins, sem styrkt hefur fjölmörg þörf
málefni á Sauðárkróki oe í Skagafirði. Auk
framangreindra starfa sat Olafur í stjórn Sjúkra-
húss Skagfirðinga og síðar er hann hætti í
stjórninni var hann kjörinn endurskoðandi reikn-
inga sjúkrahússins. Þá var hann kjörinn í skóla-
nefnd barnaskólans á Sauðárkróki og síðar endur-
skoðandi reikninga Sauðárkrókskaupstaðar.
Þegar ég rifja hér upp afskipti Ólafs af félags-
málum og stjórnsýslu á Sauðárkróki, minnist ég
þess að eitt sinn ræddi ég um þessi störf Ólafs við
vin hans og samstarfsmann, hann sagði efnislega
þetta: Öll þessi störf tók Ólafur að sér fyrir
þrábeiðni vina sinna, sem lögðu fast að honum,
því þcir þekktu hæfni hans og reglusemi í öllum
störfum. Mér þótti vænt um þessi orð.
Þrátt fyrir að Ólafur þurfti á sínum Sauðár-
króksárum í mörg horn að líta, var hann þó fyrst
og fremst stöðvarstjóri Pósts og síma. Hag þeirrar
stofnunar bar hann mjög fyrir brjósti. Gætnari og
heiðarlegri stöðvarstjóri tel ég að hafi verið
vandfundinn.
Alma og Ólafur, sem í 33 ár bjuggu í farsælu
hjónabandi, eignuðust þrjú börn. öll búsett í
Reykjavík. Elst er Anna Birna, röntgentæknir,
gift Sigurði Helgasyni bókaverði, þau eiga tvö
börn, Ólaf og Ölmu. Eldri sonurinn er Stefán
Ólafur, sem stundað hefur nám í fiskeldi í
Skotlandi og Noregi, en yngri sonurinn er Jóhann,
rafvirki, nemandi í Tækniskóla íslands, unnusta
hans er Elísabet Kemp frá Efri Lækjardal í
Austur-Húnvatnssýslu.
Ég minntist á það í upphafi þessara kveðjuorða,
að ég hefði við andlát Ólafs Stefánssonar margs
að minnast og margt að þakka. ekki bara honum
heldur einnig Ölmu konu hans. Þau ár, sem ég var
í framboði til Alþingiskosninga í Norðurlands-
kjördæmi vestra, gisti ég oft Sauðárkrók og þá
jafnan hjá þeim hjónum. Hvergi var betra að vera
og hvíla sig en á þessu heimili eftir átakafundi og
vökur. Fyrir alla þá gestrisni og góðvild, sem ég
hefi notið á heimili póstmeistarahjónanna, er hér
með þakkað og undir þær þakkir taka konan mín,
börn okkar og tengdabörn, því heimili þeirra
hjóna var jafnan opið okkur öllum.
Þegar faðir Ólafs, Stefán Sigurðsson, var jarð-
settur á Siglufirði í janúar 1941, var farið með
eftirfarandi kveðjuljóð í minningu hans:
fyAslvinirnir sáran sakna,
að sjá þig hverfa úl á hafið.
Minningar um vininn vakna
veil ég þær fœr enginn grafið
þú gekkst til sóma sérhverl skrefið
samtíðar á vegi förnum.
Betri arffær enginn gefið,
andaður, sínttm góðu börmtm. “
Sama má segja um Ólaf son hans, hann „gekk
til sóma sérhvert skrefið - samtíðar á vegi
förnum".
Blessuð sé minning hans.
Jón Kjartansson.
Fæddur 6. mars 1902
Dáinn 12. október 1983
í dag verður til moldar borinn mágur minn
Óskar Jónasson. Foreldrar hans voru hjónin Jónas
Bergmann Erlendsson og Sigríður Árnadóttir.
Jónas var ættaður frá Teigakoti á Akranesi, en
Sigríður frá Eyrarbakka. Hún fluttist barn að aldri
með foreldrum sínum austur á Firði, en þar
gerðist Jónas á sínum tíma barnakennari. Á
Mjóafirði kynntust þau fyrst, en fluttust síðar til
Neskaupstaðar. Þar fæddist Óskar Jónasson 6.
mars 1902. Faðir hans var hæglátur maður, en
móðir skörungur, sem sópaði að. Þau hjón slitu
samvistum, þegar Óskar var fimm ára gamall.
Fluttist hann þá með móður sinni til Reykjavíkur.
Þar hóf Sigríður búskap með norskum lýsismats-
manni, Almari Normann, sem starfað hafði um
skeið á Mjóafirði. Þar var þá vaðandi síld. Þau
Almar og Sigríður giftust síðar og bjuggu saman
til hárrar elli, lengst af við mikla rausn. Með þeim
ólust upp tveir yngstu synir Sigríðar, en alls voru
þeir fjórir: Stefán, Kristinn, Óskar og Halldór.
Nú eru þeir allir gengnir. Stefán var hálfbróðir
hinna og reyndar meira en það, því að Kristinn,
faðir hans, og Jónas voru bræður. Sonur Stefáns
heitins er Fjölnir Stefánsson tónskáld og skóla-
stjóri.
Þau Sigríður og Almar tóku sér bólfestu í
Reykjavík að Lundi við Laugaveg 104. í næsta
húsi, við Rauðarárstíg 3, bjuggu foreldrar mínir
með stóran barnahóp. Á milli var steinveggur,
sem mér sem barni þótti ærið hár. En yfir þennan
vegg kom Óskar auga á elstu systur mína,
Magneu, og var þá ekki nema 17 ára. Fyrr en varði
felldu þau hugi saman og bundust tryggðum.
Maddý sat fimm ár í festum, enda mikill stólpi
foreldra sinna við uppeldi yngri systkina. Hinn 24.
október 1925 gekk Öskar að eiga Magneu J. Þ.
Ólafsdóttur. Hófu þau búskap í kjallara við
Baldursgötu 33 í húsi Sigurðar heitins Nordal
prófessors. Síðan áttu þau heima á ýmsum
stöðum, en síðast áratugum saman við Njálsgötu
72.
Þeim Óskari og Maddý varð sjö barna auðið.
Elzta dóttirin fæddist að vísu andvana, og önnur
dó liðlega þriggja ára á sóttarsæng. En fimm börn
þeirra komust upp: Garðar. sjómaður, kvæntur
Guðrúnu Magnúsdóttur, Egill, lærður rennismið-
ur, en hefur árum saman rekið bifreiðaverkstæði,
kvæntur Sigríði Þorbjarnardóttur. Geir, bifvéla-
virki, kvæntur Bjarndísi Jónsdóttur, Þrúður
Guðrún, gift Gunnlaugi Hannessyni, Guðbjört
Ástríður, sem gift var Jóni Árnasyni, en er nú
búsett í Ástralíu. Óskar og Maddý eignuðust 17
barnabörn og 27 eru barnabarnabörnin orðin. Út
af þeim hjónum er því komið 51 barn. ÖIIu eru
þau á lífi nema dæturnar tvær, sem áður getur, og
Óskar Egilsson, sem drukknaði á báti sínum,
Óskari Jónssyni, fyrir fáum árum.
Strax á barnsaldri þurfti Óskar að vinna fyrir
brauði sínu. Fjórtán ára gamall réðst hann til sjós
sem vikapiltur í eldhúsi, en nam síðar siglinga-
fræði og lauk farmannaprófi frá Stýrimannaskól-
anum 1921. Þá tók hann þátt í fyrsta námskeiði,
sem haldið var hér á landi í fjarskiptum skipa, og
lauk einnig prófi í þeirri grein. Eftir það var hann
sjö ár loftskeytamaður á togurum. Þá man ég fyrst
eftir Óskari, því að einatt færði hann systkinum
unnustu sinnar eitthvað fallegt, þegar hann kom
heim úr siglingu.
Árið 1933 brá Óskar sér til Kaupmannahafnar
og lærði viðgerðir hljóðvarpsviðtækja. En á
heimleiðinni barst sú fegn, að stofnuð hefði yerið
Viðtækjaverzlun ríkisins og viðtækjaviðgerðir
utan hennar vébanda væru bannaðar. Þó að Óskar
byðist starf á vegum þessa fyrirtækis, þá hann
það ekki. í stað þess gerðist hann reiðhjólasmiður
og stundaði þá iðn til ársins 1965. Muna margir
fyrirtækið Óðin við Skólastræti. En nij settist
Óskar í helgan stein. Úr því vann hann heima á
litlu verkstæði, sem hann kom sér'upp. Óskar var
þjóðhagasmiður jafnt á járn sem tré og hafði yndi
af því á efri árum að smíða listmuni, hann gaf
vinum og vnadamönnum. Þá tók hann líka að
safna bókum og las mikið.
Óskar Jónasson var atgervismaður til lífs og
sálar, þéttur á velli og fríður sýnum. Hann var
ágætur námsmaður, en líka íþróttamaður. Árið
1923 varð hann ásamt Jóni Pálssyni sundkóngur
íslands. Og í hjólreiðum var hann sérstakur
garpur og frumkvöðull margra ferða á þeim
farkosti með vinum sínum og kunningjum. Skák-
maður varð Óskar drjúgur og fylgdist alla tíð með
þeirri íþrótt af miklum áhuga. Síðustu árin glímdi
hann löngum við skáktölvu, sem honum var gefin
áttræðum í afmælisgjöf.
2
íslendingaþættir