Íslendingaþættir Tímans - 26.10.1983, Blaðsíða 5

Halldóra Pálsdóttir
Fædd 6. l'ebrúar 1919
Dáin 28. ágúst 1983
Hinn 3. sept. sl. var frú Halldóra Pálsdóttir
Grænuvöllum 1. Selfossi kvödd hinstu kveðju frá
Selfoss kirkju.
Halldóra var fædd að Eystra Fróðholti á
Rangárvöllum 6. febrúar 1919, dóttir sæmdar
hjónanna Sigrúnar Sveinbjarnardóttur og Páls
Pálssonar sem bjuggu þar allan sinn búskap. í
Fróðholti var Páll faðir Halldóru einnig fæddur og
uppalinn. Halldóra ólst upp í foreldra húsum
ásamt tvcimur bræðrum sínum Páli Júlíusi og
Þórarni.
Páli faðir Halldóru var kominn af hinum
traustustu ættum svo sem Guðbjörg Jónsdóttir frá
Rangá í Reykjavík hefir rakið skilmerkilega í
niðjatali Þorbjargar Jónsdóttur og Nikulásar Ei-
ríkssonar búandi í Sleif íV-Landeyjum 1835-1871,
en þar rekur Guðbjörg ætt Steinunnar móður
sinnar Pálsdóttur m.a. til Önnu á Stóru Borg,
Vigfúsdóttur, sýslumanns í Rangárþingi um 1500.
Steinunn var föðursystir Halldóru.
Ég sem rita þessar línur þekkti fjölskylduna í
Fróðholti frá því fyrst ég man eftir mér og gleymi
því aldrei hversu gott mér þótti að koma að
Fróðholti, þar sem maður mætti ávallt jafn þægi-
legu viðmóti. Þar var snyrtimennska, regla og
góð umhirða á öllum hlutum utan húss sem innan,
augljós þeim er til þekktu. Halldóra hlaut þannig
snyrtimennsku sem góðan arf úr föðurhúsum, arf
sem hún varðveitti vel enda studd af manni sínum,
sem alla tfð hefir verið sérstakt snyrtimenni.
Fimmtán ára gömul hleypti Halldóra heimdrag-
og það markverðasta sem á dagana dreif. En
dagbókin þagnar þegar atburðirnir verða svo
ofurþungir, að pennanum verður ekki lyft. Eftir
að Kristján, bróðir hans, dó fyrir 14 árum færði
hann ekki dagbókina hátt á annað ár. Sama
þögnin hvílir yfir dagbókinni eftir hörmulegt
sjóslys, sem varð fyrir nokkrum árum þegar vinir
hans og sveitungar hurfu í djúp hafsins. Fátt lýsir
betur frænda mínum. Þögnin vitnar um þá
umhyggju, sem hann sýndi sínum n ánustu og
þeim sem hann umgekkst í starfi og á förnum vegi.
En þá umhyggju var mörgum líka Ijúft að
endurgjalda.
Síðustu tvö árin hafði hann það athvarf, sem hann
hefði helst kosið í ellinni, en það var hjá Elínu,
fósturdóttur hans og eiginmanni hennar, Birni
Arnaldssyni í Þorlákshöfn. Hvergi hefði hann
getað hugsað sér fremur að vera og hvergi notið
umhyggjusamara samfélags en með þeim hjónum
og sonum þeirra þrem.
Að standa andspænis dauðanum merkir að
standa frammi fyrir dýpsta leyndardómi okkar
eigin tilvistar. Hvað er lífið? Dauðinn svarar ekki,
dauðinn varpar ekki ljósi á líf okkar heldur skugga
°g gerir það að undarlegu ferðalagi með óljósu
uiarkmiði - ef nokkru, segja margir. Og stundum
•slendingaþættir
anum og fór til Reykjavíkur þar sem hún réðst í
vist til Halldórs Hansen læknis og konu hans og
var hjá þeim 4. vetur. Halldóra taldi það hafa
verið góðan skóla fyrir sig að dveljast hjá
læknishjónunum á Laufásvegi, enda batt hún
vrnáttu við fjölskylduna sem ætíð hélst óslitin.
Einn vetur starfaði Halldóra í vist hjá Bergi
Friðrikssyni skipstjóra og frú Guðrúttu Beck konu
hans, Bræðraborgarstíg 54. Síðar átti það fyrir
Halldóru að liggja að giftast Ólafi bróð.ur Bergs.
Á hverju vori kom Halldóra heim að Fróðholti
í hina fögru sveit sína, þar sem hún unni
umhverfinu á bökkum Þverár með hinn víðfeðma
fjallahring, sem m.a. Jónas Hallgrímsson lýsir svo
vel í kvæðinu „Gunnarshólmi". Fróðholt er á
suðurbökkum Þverár en um 20 km. vestur af
Gunnarshólma.
Halldóra giftist 6. júní 1943 eftirlifandi manni
sínum Ólafi Friðrikssyni frá Rauðhálsi í Mýrdal.
Þau ltófu búskap í Vestmannaeyjum og bjuggu
þar fyrsta árið, en þar hafði Ólafur stundað
sjóróðra inargar vertíðir með aflaskipstjóranum
Þorvaldi Guðjónssyni mági sínum á Leó VE 294,
en mörg sumur starfaði Ólafur hjá föður mtnum
Sveini Böðvarssyni á Uxahrygg, sem er næsti bær
við Fróðholt. Ég man vel að mér þótti mikið til
um hvað Ólafur hafði fundið sér fallegt konuefni,
þegar hann opinberaði með Halldóru, en hún var
sérstaklega fönguleg stúlka.
Vorið 1945 fluttust þau hjónin frá Vestmanna
eyjum að Skálavík á Stokkseyri, en Ólafur
stundaði þá húsasmíði hjá Guðmundi Á. Böðvars-
syni á Selfossi. Árið 1947 fluttu þau svo að Selfossi
þar. sem þau síðan byggðu sitt eigið hús að
er skuggi dauðans yfir lífi okkar svo dimmur að
við fáum vart afborið þá tilhugsun, að okkar eigið
líf stefni með óbrigðulli vissu í þennan áfanga. Og
þá fyrst verðum við áhyggjufull og óttaslegin um
líf okkar. Dauðanum verður ekki afneitað. Trúin
horfist í augu við dauðann. Að trúa merkir að
vona og lifa í von. Að trúa merkir að treysta því
að lffið sé gott og í Guðs hendi og því sé okkur
óhætt að vera ekki áhyggjufull og óttaslegin. Að
trúa merkir að lifa í slíkri von og deyja í þeirri
sömu von, kveðja ástvini sína í von, vakna á
morgnana og sofna á kvöldin og loks hinsta svefni
í slíkri von. Það er að trúa. Ingi frændi minn fékk
sælan dauðdaga er hann sofnaði hinsta svefni að
loknum kvöldbænum og hafði komið síðustu
tuggunni í hlöðu. Hann hafði þolað margt mótlæt-
ið, það sýna m.a. eyðurnar í dagbókinni en hann
hélt áfram að vona, hélt áfram að vera skemmti-
legur hélt áfram að láta sér þykja vænt um sína
nánustu og þá sem hann mætti á götunni. Hann
helgaði sig Kristi á hverjum morgni, við helgum
hann Kristi, felum hann í hans hendur um alla
eilífð og biðjum Guð að blessa minningu hans á
meðal okkar.
Gunnar Kristjánsson,
Reynivöllum
Tryggvagötu 1, ífélagi við foreldra mína 1949. Þar
bjuggum viö í góðu sambýli við þessi ágætu hjón
í nærri 15 ár, þangað til leiðir minnar fjölskyldu
lágu frá Selfossi.
Á þcssum stað undi Halldóra sér vei, enda um
margt svipað æskuslóðum hennar. Þarna sköpuðu
þau sér fallegt heimili Halldóraog Ólafur, heimili,
sem alltaf var jafn notalegt að koma á, þar leið
manni vel hjá þessum hressu samhentu hjónum,
en bæði hafa þau átt við langvarandi heilsuleysi að
stríða, en aldrei kvörtuðu þau en báru sig alltaf
eins og ekkert amaði að þeirn.
Ég hitti Halldóru seinast á Landsspítalanum
rúmum mánuði áður en hún dó og fannst mér
aðdáunarvcrt hversu hrcss í anda og glaðleg hún
var, þrátt fyrir crfiða legu, en þar kom fram hinn
sterki persónuleiki sem cinkenndi Halldóru og oft
minnti mig á Pál föður hennar. Ef til vill er það
arfur frá Önnu á Stóru-Borg, en hún þótti sterk
persóna á sínum tíma.
Halldóra og Ólafur eiga eina dóttur Öldu, hún
er gift Ragnari Wessman matreiðslumanni á
Hótel Sögu og eiga þau tvær ungar dætur, og voru
þær augastcinar ömmu sinnar. Þeim er sár missir
að Halldóru ömmu svo ungar sem þær crú. Alda
og fjölskylda hennar veitti Halldóru marga gleði-
stund og ómetanlega hjálp í erfiðleikum seinustu
árin.
Mér og fjölskyldu minni, foreldrum og bræðrum
hefir verið sérstök ánægja að því að þekkja
Halldóru. Við bræðurnir lítum á Ólaf mann
hcnnar sem uppeldisbróður okkar, hann kom
fyrst 19 áragamall til föður mínsogvar hjá honum
í fjölda ntörg ár, þangað til hann giftist.
Nú þegar Halldóra er öll, eigum við fallega
minningu um prúðu konuna góðu en hún á örugga
bjarta heimvon, því hún æðraðist aldrei, byggði
hús sitt á bjargi í trú sinni á Guð.
Ég og fjölskyida mín vottum Ólafi, Öldu,
fjölskyldu hennar og öðrum aðstandendum Hall-
dóru innilega samúð.
Blessuð sé minning Halldóru Pálsdóttur.
Jón Þ. Sveinsson.
5