Íslendingaþættir Tímans - 07.12.1983, Blaðsíða 7

Benedikt Guðnason
Ásgarði Vallahreppi 80 ára
Hinn 11. nóvember síðastliðinn varð Benedikt
Guðnason áttræður. Ég gat því miður ekki
heimsótt hann á þessum merkisdegi, en sendi
honum í þess stað nokkrar línur.
Benedikt er fæddur á Stór-Sandfelli í Skriðdal
11/11 1903. Foreldrar hans voru hjónin Vilborg
Kristjánsdóttir frá Grófargerði á Völlum og
Guðni Björnsson frá Stóra-Sandfelli. Benedikt
var þriðja barn þeirra merkishjóna, en þau
eignuðust fimm börn: Elstur var Bjöm, þá
Kristján, báðir bændur í Stór-Sandfelli. Þeir em
látnir fyrir mörgum árum. Haraldur bóndi á
Eyjólfsstöðum á Völlum og Sigrún húsfreyja í
Arnkelsgerði á Völlum. Sigrún er látin fyrir
nokkmm árum. Öll voru Stóra-Sandfells systkinin
vel gefin og dugnaðarfólk, þau fóm öll til náms í
Alþýðuskólann á Eiðum.
Benedikt vandist allri vinnu á unga aldri eins og
vinnubrögðum var þá háttað, allt unnið með
handverkfærum. Ungur gekk Benedikt í Ung-
mennafélag Skriðdæla og var þar góur félagi.
Hann lærði ungur á bíl og var einn af fyrstu
vörubílstjórum hjá K.H.B. á Reyðarfirði, stund-
aði akstur fyrir kaupfélagið í nokkur ár og fórst
það vel. Vegir vom í þá daga bæði mjóir og
krókóttir.
Árið 1937 verða þáttaskil í lífi Benedikts, 2.
juní það ár giftist hann heitkonu sinni, Þuríði
Guðmundsdóttur frá Amkelsgerði, hinni ágætu
konu sem hefur reynst honum traustur og farsæll
lífsförunautur. Sama ár stofna ungu hjónin nýbýl-
ið Ásgarð á 5/8 hluta jarðarinnar Tunguhaga á
Völlum, og hefja byggingu á íbúðarhúsi úr
steinsteypu. Samhliða byggði Benedikt öll gripa-
hús og heyhlöðu. Túnið sem fylgdi jarðarhlutan-
um var þýft. Benedikt hóf þegar að slétta það og
notaði til þess undirristuspaða eins og þá var
algengt, og vann síðan flagið með hestaverkfær-
um. Einnig handgróf hann langa skurði til að
þurrka land og vann drjúgar spildur með hestun-
um sínum. Þegar vélknúnu tækin komu til sögunn-
ar stækkaði túnið ört og varð fljótt með fallegustu
og best ræktuðu túnum sveitarinnar. Benedikt er
mikill skepnuvinur og fer vel með allar skepnur.
Hann hefur átt góða reiðhesta, og mér er sagt að
hann hefði átt hest í tamningu síðastliðinn vetur,
og í vor þegar hann sótti hestinn á tamningarstöð-
ina þá settist hann á bak og reið heim. Frænka
hans sagði mér að Benedikt hefði verið léttur í
spori þegar verið var að smala í haust og hlaupið
fyrir kindurnar.
Félagsmálastörf Benedikts verða ekki rakin
hér, en geta vil ég þess að hann var lengi
kjötmatsmaður við sláturhúsið á Egilsstöðum og
leysti það starf prýðis vel af hendi. Benedikt er
meðalmaður á hæð, glaðlegur í viðmóti, fastur
fyrir og drengskap hans viðbrugðið, enda vina
margur. Hjá þeim Ásgarðshjónum er mikil gest-
risni og þangað er gott að koma. í Ásgarði hafa
dvalið börn og unglingar mörg sumur og eiga
vafalaust þaðan góðar minningar.
Þau Þuríður og Benedikt eignuðust þrju börn,
sem eru: Guðmundur, Ingigerður og Guðni. Öll
eru systkinin vel gefin og manndómsfólk og hafa
stofnað sín eigin heimili.
Kæri vinur, á þssum tímamótum í ævi þinni
biðjum við þér og þínum allrar blessunar nú og
ævinlega.
Stefán Bjamason
Flögu.
tóku þeir þá venjulega „skák“ Stebbi og hann. Þá
kom Hallur Björnsson frá Rangá mjög oft. Þeir
frændur Stebbi og hann sungu þá mikið, Stebbi
spilaði undir og söng bassa en Hallur söng efri
rödd. Þeir sungu „glúntana", lög Sigvalda Kalda-
lóns og fleiri, þetta var allt mjög skemmtilegt.
Þegar liðið var nokkuð fram á þorra 1932 var
flutt heim í Bót nýtt galdratæki sem útvarpsvið-
tæki nefndist. Þetta var snotrasti kassi og fylgdi
stór hátalari sem hljóðið átti að koma úr, svo og
rafhlaða og glerrafgeymir. Þá þurfti að setja upp
hátt og nokkuð langt loftnet úti. Þetta var gert af
mikilli elju, reist há loftnetsstöng inn og upp á hól.
Svo biðu allir með eftirvæntingu að heyra í fyrsta
sinn frá „útvarpsstöð íslands í Reykjavík". En
öllum til vonbrigða heyrðist ekki neitt nema smá
urg þegar tökkum var snúið. Siggi bróðir minn var
þá í Bót, hann þótti laginn við ýmislegt og þeir
lögðu nú hugann í bleyti Stebbi og hann, en ekkert
dugði.
Þá var nú ekki kominn smi í Bót. en það var
vitað að Þórhallur Jónasson hreppstjóri á Breiða-
vaði var búinn að eiga „útvarp" í nokkur ár. Það
varð að ráði að Stebbi skrifaði Þórhalli bréf og
tjáir honum þessi vandræði. Næsta dag er ég
sendur með bréfið, veður og gangfæri var gott og
ágætur ís á Lagarfljóti.
Þórhallur brást vel við bjó sig í skyndi og við
íslendingaþættir
gengum af stað, stutta viðdvöl höfðum við í
Skógargerði og Gísli bóndi slóst í för með okkur
upp í Bót. Á leiðinni töluðu þeir um leyndardóma
stjarnanna og ráðgátur alheimsins. Ég var mjög
hrifinn af samtalinu og í þetta skipti hefði leiðin
heim í Bót mátt vera svolítið lengri.
Um kvöldið fór áð heyrast í útvarpinu, en
frekar lágt til að byrja með. Gísla varð þá að orði
„ég vil nú heldur að hann Steffán taki í orgelið“.
En Gísli notaði alltaf tvö f í Stefánsnafninu. Gísli
var mjög skýrmæltur og talaði ósvikna íslensku.
Stebbi var lengi með póstafgreiðslu og póstferð-
ir frá Bót og út í Nefbjamarstaði. Útvarpstækið í
Bót var það fyrsta í sveitinni og var mikið spurst
frétta og um veðurfréttir þegar maður var í
póstferðum áður en útvörp urðu almenn. Heims-
kreppan var þá skollin yfir og fjárhagur margra
þröngur, því breiddist útvarpið hægt út.
Ég fer í Eiðaskóla haustið 1933 og er þar aðeins
einn vetur. Laufey kemur alkomin í Bót eftir að
þau giftu sig. Og byrja þau Stebbi og Laufey
búskap í Bót vorið 1934.
En Stebbi var raunar lengi búinn að vera fyrir
búinu í Bót með móður sinni, en nú dró hún sig
alveg frá búskapnum og var hjá þeim. Ég átti að
heita vinnumaður hjá þeini Stebba og Laufeyju
fyrsta búskaparár þeirra. En það var það síðasta
sem ég var í Bót.
Laufey er mannkostamanneskja vel gefin og
stálminnug á löngu liðna atburði. Stebbi hefur
verið mér alla tíð sem besti „bróðir“.
Ég óska „afmælisbörnunum" til hamingju með
þessi merku tímamót og vona að þau eigi enn eftir
að dvelja í Bót margar sumarstundir ásamt
börnum sínum, tengdabörnum og barna-börnum.
Gunnlaugur V. Gunnlaugsson
Heiðarseli
Leiðrétting
1 minningargrein um Lárus G. Sigurðsson, sem
birtist í íslendingaþáttum 16. nóvember 43.tbl.
urðu nokkrar villur. Ingibjörg, systir Lárusar, var
sögð gift Valgeiri Jónassyni bónda á Skarði í
Melasveit, en átti að vera Leirársveit. Þá er í næst
síðustu málsgreininni sagt að Lárus hefði sagt það
eitt „sinn” mesta happ að Sigurjón væri hneigður
til búskapar, en á auðvitað að vera eitt „sitt“
mesta happ. f sömu málsgrein er talað um, að það
væri öllum sönnum bændum gleðiefni ef niðjar
þeirra héldu „samstarfr u“ áfram, en á að vera ef
þeir héldu „starfinu" áfram. Er hér með beðist
afsökunar á villum þessum.
7