Íslendingaþættir Tímans - 07.03.1984, Blaðsíða 6

Egill Egilsson
Fæddur 14. júlí 1898
Dáinn 9. janúar 1984
Laugardaginn 14. janúar s.l. var gerð frá
Bræðratungukirkju í Biskupstungum útför frænda
míns Egils Egilssonar, fyrrum bónda og ferju-
manns á Króki þar í sveit.
Egill lést á Landspítalanum í Reykjavík 9.
janúar s.l. eftir skamma sjúkdómslegu þar og á
Sjúkrahúsi Suðurlands á Selfossi.
Við Egill frændi minn vorum um margt hug-
sjónalega tengdir auk frændseminnar, og finn ég
nú sárt til þess að hafa ekki einkum á seinni árum
gefið mér meiri tíma til viðræðna og samvista við
hánn.
Með fátækLegum kveðjuorðum langar mig nú
að bæta fyrir mistökin, og rifja í leiðinni upp
nokkur minningabrot af starfsvettvangi þessa
síunga gleðigjafa, scm um margt stóð upp úr
meðalmennskunni, sem sannur vinur og góður
samferðamaður og félagi.
Pessir eiginleikar Egils komu jafnt fram við
unga sem aldna, og þess vegna eru þeir nú margir
sem sakna vinar í stað, auk hans nánustu.
Egill móðurbróðir minn var fæddur að Þverá á
Síðu í Vestur-Skaftafellssýslu 14. júlí 1898 og
voru foreldrar hans Egill Egilsson frá Hörgslands-
koti þar í sveit, og Guðlaug Steinunn Guðlaugs-
dóttir frá Pverá.
Egill var elstur móðursystkina minna átta að
tölu, og er hann fyrstur þeirra sem fellur frá.
Árið 1899 fluttu afi minn og amma búferlúm
austan af Síðu, og út í Biskupstungur, þar sem
ungu hjónin hófu búskap að Galtalæk. Tvær aðrar
jarðir í Biskupstungum stóðu ungu hjónunum til
boða á þessum tíma, Fellið og Miklaholt, en þau
kusu að búa á Galtalæk, sem reyndist fjölskyld-
unni farsæl ákvörðun.
Pegar þessir sögulegu flutningar áttu sér stað, var
amma mín Guðlaug Steinunn aðeins tvítug að
aldri, og reiddi hún frumburð sinn Egil á fyrsta ári
fyrir framan sig alla þessa löngu leið, yfir óbrúaðar
ár og stór-fljót sem sum hver voru í foráttu-vexti
eftir votviðrasamt vor.
Skaftfellingurinn ungi í öruggum móðurhönd-
um, hlaut þá eldskírn sem dugði honum farsællega
á langri æfi.
Aldrei var það háttur hans síðar á æfinni, að
mikla fyrir sér erfiðleikana sem að steðjuðu,
heldur kaus hann að takast á við þá, og þá var ckki
ónýtt á stuodum að eiga létta lund, til þess að geta
eygt heiðríkjubletti í fjarska, þegaröðrum byrgði
sýn.
Eins og Egill átti kyn til var hann snemma léttur
á fæti, og fóru ýmsar sögur af íþróttalegum
fræknleika hans, þótt ekki tæki hann þátt í
kappmótum. Um miðjan aldur sótti hann elstur
manna námskeið fyrir héraðslögreglumenn í
Árnessýslu, og þótti um margt standast þeim yngri
snúning. Egill unni sönnum vaskleika og íþróttum
6
og fylgdist vel með á því sviði þar til yfir lauk.
Ungum frændum hans hefur verið það mikil
hvatning, að vita af því að þessi aldni frændi þeirra
fylgdist grannt með afrekum þeirra á íþróttasvið-
inu, og fyrir það ber nú að þakka m.a.
Að hætti ungra manna í þá daga stundaði Egill
sjómennsku á vetrarvertíðum, m.a. hjá frændum
sínum að Meiðastöðum í Garði, miklu ágætis fólki
sem hann minntist æ síðan.
Árið 1923 gerðist Egill ráðsmaður föður síns að
Króki, en hann hafði þá tekið jörðina til ábúðar.
Árið 1925 kvæntist Egill síðan eftirlifandi
eiginkonu sinni Þórdísi ívarsdóttur, sem alist
hafði upp í Norður-koti í Grímsnesi, og tóku þau
þá við ábúðinni að Króki, sem hefur verið heimili
þeirra alla tíð síðan.
Fimm urðu börn þeirra Egils og Þórdísar, en
auk þeirra ólu þau upp tvo drengi frá unga aldri,
og er annar þeirra Heimir Jóhannesson núverandi
bóndi að Króki.
Börnin voru: Þuríður húsfreyja í Kópavogi,
Steinunn sem lést úr mislingum aðeins 19 ára
görnul, Egill, húsasmiðurá Selfossi, fvar Grétar,
búsettur í Kópavogi, og Jóna Kristín. húsfreyja
að Ósabakka á Skeiðum. Þá var Unnsteinn sonur
Þuríðar alinn að mestu upp hjá þeim Krókshjón-
um.
Dóttirin Steinunn varð þeim hjónum og öllum
er til þekktu mikill harmdauði. Glæsilegt ung-
menni varð á svo ótímabæran hátt fyrir Ijá
sláttumannsins mikla, en eftir lifði minningin um
fölskvalausa ljúfmennsku eins og hún gerist best,
birta, fegurð, og Ijósir lokkár.
Að Króki í Biskupstungum hefur verið lögferja
á Tungufljóti allt fram á síðustu ár. Enginn sem
ekki þekkir til getur ímyndað sér hvílík umferðar-
miðstöð slíkir bæir voru hér fyrr á tíð.
Og þegar það fór nú saman að á Króki var eini
síminn í sunnanverðri Eystri-Tungu þegar ég man
fyrst eftir og lengi frameftir árum.
Ferjumannsstarf Egils og fjölskyldu hans mun
lengi í minnum haft, og væri efni í langa sögu eitt
sér, sem vonandi verður einhverntíma skráð.
Tungnamenn og aðrir sem leið áttu um Króks-
ferju á Tungufljóti minnast margra kraftaverka
ferjumannsins í hörðum vetrarveðrum, og einnig
gamansamra tilsvara ferjumannsins, sem alltaf.
varð að hlýða kalli hvernig svo sem á stóð.
Þá reyndi gestagangur ferjustaðarins ekki síst á
húsmóðurina, sem jafnan veitti gestum og gang-
andi af sinni alkunnu rausn.
Á þeim tíma sem mjólkurflutningar og aðrir
aðdrættir Tunguhverfisbænda fóru alfari um
Króksferju, trúi ég að margur matarbitinn og
kaffibollinn hafi horfið suma dagana, og á ég
sjálfur ekki litla úttekt á þeim ógreidda reikningi
til Krókshjónanna.
Rausn þeirra hjóna var reyndar slík, að ekki var
alltaf mjög auðvelt að komast hjá því að þiggja
góðgerðir.
Það var Agli frænda mínum mikið gleðiefni að
geta tekið þátt í því að gera Krókinn að nútíma
stórbýli, ásamt fóstursyninum Heimi og síðar
hans ágætu konu Margréti Baldursdóttur, frá
Kirkjuferju í Ölfusi.
Þá hygg ég að það hafi ekki síður verið fyrir
hvatningu og góðan vilja Krókssystkinanna að
þessi skipan mála og uppbygging hefur tekist svo
vel sem raun ber vitni.
Allir aðstandendur Krókshjónanna svo og sveit-
ungar þeirra fagna þessari þróun mála varðandi
ábúð jarðarinnar, og óska ungu hjónunum vel-
farnaðar í hvívetna.
Þau Egill og Þórdís tóku virkan þátt í félagslífi'
sveitunga sinna um langa hríð, og voru þá meðal
annars bæði virk í leiklistarstarfi sem þá stóð með
miklum blóma í Biskupstungum, eins og oft síðar.
'Egill á Króki var sérlega barngóður, og nutu
þess auðvitað fyrst og fremst börn hans og
uppeldisbarn og síðar barna-börn, en einnig
fjölmörg börn önnur sem áttu með honum
samleið og dvöl heima eða heiman.
í ferðalögum þar mcð talið fjallferðum, og á
vinnustöðum utan heimilis var Egill jafnan eftir-
sóttur félagi, og eru þeir margir sem minnast með
ánægju slíkra samverustunda.
Hans kveðja til okkar allra gleymdist heldur
ekki áður en yfir lauk, því áður en hann gekk til
skurðarborðsins, sem reyndist hans hinsta för,
sagði hann á sinn ljúfmannlega hátt: „Ég bið að
heilsa öllum".
Eftirfarandi ummæli Egils til hjúkrunarliðs á
Sjúkrahúsi Suðurlands, er hann dvaldi þar fyrr í
vetur, lýsa betur en nokkuð annað ljúfmennsku
og einstöku hugarþeli þessa aldna frænda míns, er
hann sagði:
„Það er svo gott að vera hér. Mér finnst sem ég
ÍSLENDINGAÞÆTTIR