Heimilistíminn - 23.10.1975, Blaðsíða 25

yfir sig. Gramur greip hann handfylli af
möl og fleygði beint framan i filinn, sem
greinilega hafði ekki orðið fyrir sliku áð-
ur, þvihann lagði þegar á flótta. Eftir það
burfti Gronefeld aðeins að beygja sig nið-
Ur til að gera filinn hræddan.
Þar sem mannaparnir eru nánustu
*ttingjar okkar, er skiljanlegt, að einkar
skemmtilegt sé að rannsaka hegðan
t^irra. Þeir hafa lika verið mikið
rannsakaðir, einkum i þeim tilgangi að
komast að hvaða áhrif umhverfið hefur á
andlegan þroska þeirra. Ein af athyglis-
verbustu tilraunum i þessa átt er senni-
'ega sú, sem bandariski dýrafræðingurinn
Hayes og kona hans gerðu um 1950. Þau
fengu sér þriggja daga gamlan simpansa
°g önnuðust hann nákvæmlega eins og
Ungbam. t ljóskom, að apinn, sem kallað-
ur var Viki, lærði að leysa ýmis vanda-
mál. Hann kveikti og slökkti ljós, skrúfaði
Perur úr og setti nýjar i, ef ekki kom ljós,
sótti það sem hann var beðinn að sækja,
uotaði verkfæri og heimilistæki ýmiss
konar á sama hátt og börn á sama aldri.
En Viki gat ekki lært að tala. Eftir miklar
Þrautir tókst að kenna henni ab segja
mamma, babbi og glas, þegar hún þurfti
að drekka. Hún lærði aldrei fleiri en sjö
°rð. Ef til vill er þvi um að kenna, að
talmiðstöðina vantaði i heila hennar, en
hins vegar skildi hún heilmikið af þvi sem
sagt var við hana, gagnstætt þvi sem tal-
andi páfagaukar gera. Þeir herma bara
eftir.
Þvi miður dó Viki, þegar hún var bara
sex ára.
Margar skemmtilegar tilraunir með
aPa gáfu Gronefeld tækifæri til að bera
greind þeirra saman við greind barna.
Litil rhesusapastelpa náði i poka meb
hvolpi i. Himinlifandi dró hún hvolpinn úr
Pokanum, skoðaði feld hans og gældi við
hann eins og barnið sitt. Gronefeld lét
sfðan hálfs annars árs telpu hafa pokann
með hvolpinum i og viðbrögðin voru næst-
urn alveg eins. Þess má geta að telpan og
aPinn sáu ekki hvort annað.
Eullorðinn kvensimpansi gerði næstum
slikt hið sama. í öllum tilfellunum er um
a& ræða eðlislæga umönnunartilfinningu i
garb ungviðis. Tveir litlir drengir brugð-
Ust hins vegar allt öðruvisi viö i svipaðri
tilraun. Annar þeirra, 20 mánaða, tók lika
hvolpinn úr pokanum, en varð dauð-
skelkaður, tók að æpa og reyna að berja
“Volpinn. Hinn, sem var tveggja ára,
8®gðist niður i pokann, kallaði „voff-
voff” 0g hljóp sfðan til og sótti uppstopp-
aj|an tuskuhund, sem hann átti og tróð
ka niður i pokann. Hann hefur liklega
nngsað sem svo, að hundur ætti að vera
j'íá hundi. En ljóst var, að drengirnir
höfðu engar móðurtilfinningar til aö bera.
k>egar manneskjur eru i hópum, til
u®fnis herdeildum, skólabekkjum, vinnu-
höpum og meira að segja i fjölskylduhópi,
getur svo farið, að einhverjir verði fyrir
aÖkasti hinna. Þetta hangir að likindum
saman við það, að við mannfólkið erum
hópverur. Hjá þannig dýrum kemur yfir-
Menn og dýr bregOast oft eins við. Litil stúlka og api voru látin fá hvoip I poka og
þau brugðust nákvæmlega eins viö. 1 báöum tilfeiluni vakti hvolpurinn móöur-
tilfinningar þcirra.