Heimilistíminn - 19.07.1979, Qupperneq 5

Astin blómstrar og börnin fæöast
meöfram BAM-járnbrautinni, og fæö-
ingartalan er hærri en annars staöar i
landinu.
rækt og alls konar iönaö úr timbri og
trjám.
2. Noröur-Bajkal-áætlunin varöandi
námugröft og járniönaö alls konar.
3. Udokan-áætlunin, sem byggist á
vinnslu kola, járngrýtis, glimmer og kop-
ars úr jöröu og úrvinnslu þessara efna.
4. Suöur Jakutia-áætlunin sem nær til
vinnslu steinkola i Nerjungri og járngrýt-
is noröan viö Nerjungri.
5. Vestur Amur-áætlunin sem byggist á
skógarhöggi.
6. Svobodnyj-áætlunin, sem einnig fjall-
ar um skóga, járn og stáliönaö.
7. Urgal-áætlunin varöandi kolanámur
og skógarhögg.
8. Komsomolsk-áætlunin um málmiön-
aö, skógar- og pappírsiönaö og iönaö, sem
byggist á oliuvinnslu.
Abel Aganbegjan i sovézku akademi-
unni hefur hins vegar bent á þaö í greina-
flokki, aö BAM feli ekki i sér, aö kominn
sé rétti timinn til þess aö grafa upp alla
Siberlu og draga fram I dagsljósiö öll þau
auöæfi, sem hún býr yfir. Margt af þvi,
sem þar er er nóg af, er á svæöum, sem
næsta ómögulegt er aö komast til, og þess
vegna myndi vinnsla þessara efna aldrei
borga sig á þessum stööum.
Samkvæmt sovézkum upplýsingum
unnu 85 þúsund manns viö BAM-áætlun-
ina áriö 1975. Áriö 1977 var talan komin
niöur i 55 þúsund. A öllu BAM-svæöinu
bjuggu um þaö bil 300 þúsund manns áriö
1975. Eftir nokkur ár mun þó Ibúatalan
hafa náö einni milljón.
Dæmigert BAM-samfélag
Berkakit er dæmigeröur bær á BAM-
svæöinu. Þar reis byggö fyrst 13. desemb-
er 1975, þegar fyrstu verkamennirnir frá
sovézka umferöamálaráöuneytinu komu
tilþess aö reisa þar miöstöö til umhleöslu
á steinkolum, sem komu frá námunum i
Nerjungri og áttu aö fara lengra. Nú búa
þarna 5000 manns i Ibúöarhúsum, járn-
brautarvögnum eöa trékofum.
Berkakit er ungt samfélag. Meöalaldur
ibúanna er 28 ár. Fæöingartalan er næst-
um helmingi hærri en I evrópskum hlut-
um Sovétrlkjanna.
Kolarykiö liggur eins og ábreiöa yfir
öllu I Berkakit. Snjórinn milli lágreistra
timburhúsanna er svartur eins langt og
augaö eygir. Þegar kol fundust viö Nerj-
ungri varö þaö til þess aö svæöin þarna
umhverfis voru numin og rikiö tók aö
fjárfesta I námurekstrinum og leggja um-
feröaræöar þangaö og reisa mannabú-
staöi. Nú veröa ibúarnir I Nerjungri og
Berkakit aö láta sér nægja sinn svarta
snjó.
Ungu hjónin Sarema og Alikham'
Suleimanov sem ættuö eru frá hinu sól-
rika Daghestan sunnan viö Kákasus full-
yröa þó, aö þau séu hin ánægöustu. —
Ahmed litli, sem er fjögurra ára hefur það
i rauninni betra hér en heima. Þar var
hann alltaf meö hálsbólgu, en hér hefur
hann veriö heilbrigöur, segir Sarema.
Sarema og Alikham búa I einu herbergi
i timburkofa. Húsgögnin hefur Alikham
sjálfur smiöaö. Þegar fjölskyldan ætlar
aö baöa sig, veröur hún aö fara I almenn-
ingsbaöhúsiö á staönum.
Alikham var fyrsta fjölskyldan, sem
fluttist til BAM. Hann er eiginlega mál-
visindamaður, en kom hingaö meö æsku-
lýössveit til þess aö vinna viö lagningu
járnbrautarteinanna.
— Fyrsta áriö hér var erfitt, segir hann.
— Þá bjó ég i piparsveinalbúðum, þar
sem viö vorum fjórir saman i hverju her-
bergi. Um stund bjó ég i járnbrautar-
vagni. En þegar fjölskyldan kom, fengum
viö þessa Ibúð. Sarema vinnur sem eölis-
fræöikennari i kvöldskóla, sem hér er
starfræktur fyrir fullorðiö fólk.
Of fáar konur
Margir ungir karlmenn eru einmana i
Berkakit, vegna þess hve litiö er þar um
konur. Margar konur koma lika til BAM-
byggöanna I þeim tilgangi aö finna sér
menn.
Sarema og Alikham eru ekki lengur
sériega hrædd viö kuldann. — Maöur
venst honum. En viö höfum þó ekki hugs-
aö okkur aö vera hér til eilífðar. Okkur
þykir vænt um heimaland okkar, Dag-
hestan. Sem BAM-verkamenn höfum viö
tryggingu fyrir þvi aö fá aftur þá vinnu,
sem viö höföum heima, áöur en viö héld-
um hingaö. Næsta ár getum viö keypt
okkur bfl, svo liklega eigum viö ekki eftir
aö vera hér lengur en svo sem tvö ár,
segja þau.
Mörg smábörn eru I Berkakit. Ungir
menn meö dúöuö börn ganga milli hús-
anna meö barnavagnana. A öllu Nerj-
ungri-svæöinu búa samtals um 50 þúsund
manns, og i fyrra fæddust þar 1300 börn.
Þaö eru 27 fæöingar á hverja þúsund ibúa,
en meðaltaliö I Sovétrikjunum öllum eru
18 börn.
Aðalástæðan fyrir þessari háu fæöing-
artölu er sjálfsagt sú, aö BAM-verka-
mennirnir eru ungir. 1 landnemabyggö-
inni Nerjungri er meðalaldurinn aöeins 19
ár.
Vinnsla kolanámanna á þessum slóöum
er stór liður i japansk-sovézkri samvinnu
um verkefni i Siberiu. Ariö 1974 var gerö-
ur samningur um japönsk ián aö upphæö
450 milljónir doliara, sem nota átti til þess
aö vinna steinkol úr jöröu. Endurgreiðsla
lánanna fer fram I kolum, sem japönsk
járn- og stálfyrirtæki þurfa á aö halda.
Samkvæmt þessum samningi eiga Sovét-
menn aö afhenda fyrsta kolafarminn frá
Nerjungri áriö 1983.1 byrjun fá japanir 3.5
milljónir tonna á ári.
Þfb.
s