Heimilistíminn - 11.01.1981, Blaðsíða 7

ER HÆGT AÐ GRÆÐA
í NÝJAR TENNUR?
Gamalt máltæki segir:
„Dæmdu ekki eftir árunum,
heldur eftir tönnunum”. Góð-
ar tennur eru vissulega
óbrigðult merki um góða
heilsu og ungan aldur (og
öfugt). En samt eru þeir fáir,
sem ekki komast i kynni við
bor tannlæknisins og verða
svo aðlokum að sjá á eftir eig-
in tönnum i stað falskra. En er
ekki hægt að græða i nýjar
tennur i stað þeirr, sem orðið
hafa að vikja?
Visindamenn i Dagestan
(sjálfstjórnarlýðveldi i Norð-
ur-Kákasus) hafa unnið að
lausn þessa vandamáls með
nokkrum árangri. Þeir hafa
t.d. fundið upp taékni til þess
að flytja sokölluð ,,tannfrjó”
eða „tannkim”. Prófessor
Magomed Maksúdov hefur
orðið:
— Sjálf hugmyndin, segir prófessorinn,
er alls ekki ný. begar á siöustu öld voru
gerðar tilraunir til igræöslu tanna á dýr-
um. Vissulega varö hinn mikli fjöldi mis-
lukkaðra tilrauna til þess aö viöhorf
manna til slikra aðgeröa urðu fremur nei-
kvæö. En meö þróun lækna- og liffræði-
visinda veröur vonin um árangur sifellt
raunverulegri.
I Dagestan fór trú okkar á þetta aö vaxa
fyrir u.þ.b. 10 árum. Þegar viö hófum
igræðslu tanna (eða réttara sagt frjóa
þeirra), stóðum við frammi fyrir sömu
vandamálunum og þeir sérfræðingar,
sem eru aö reyna aö skipta um sjúk
hjörtu, lifur...
Tennur eru lifandi sjálfstæöir hlutar i
liffærakerfi okkar. Þær hafa sinar taugar
og æöar. Þaö er eðlilegt aö liffærakerfi
okkar sýni igræddu frjói mikla ,,gest-
risni”. Viö höfum gert tilraunir á hund
um. Tannafrjó likjast litlum blöðrum,
fylltum hlaupi — massa — og höfum við
tekið þau hjá litlum hvolpum.
Fyrstu tilraunirnar leiddu i ljós að eftir
igræðsluna hurfu frjöin. Hvernig átti að
yfirvinna samlögunarvandamálin? Við
fundum ýmsar leiðir til þess. Góðan
árangurbart.d. að djúpfrysta tannfrjóin i
köfnunarefni: i 75% tilfella festust frjóin.
— Hvernig og hvenær hófuð þið að
iækna fólk?
— Það er mun einfaldara að græða
tannfrjó i en að draga úr sjúka tönn.
Þessa aðgerð má raunar framkvæma á
manni á hvaða aldri sem er. En okkar
fyrstu sjúklingar voru ungir. Venjulega
græddum við 3-4 frjó i samtimis. Röntgen
rannsóknir þremur mánuðum siðar
leiddu i ljós aö tennur voru byrjaöar að
vaxa. Eftir 4-5 mánuði komu tennur i ljós.
Eftir ár höfðu þegar vaxiö þróaðar rætur.
Ég vil rifja upp hvernig tennur verða
til. Fyrst koma barnatennur. Þær eru 20
ogvaxa þær framúr tannholdinu á tveim-
urárum. Siðandetta þær ogsmám saman
birtast varanlegar tennur. Vexti tanna
lýkur um 18ára aldur. Til þess aö ná fram
meiri vaxtahraða við igræðslu (segjum'
t.d. á eldra fólki) höfum við fundið upp
einfalda aðgerö, sem styttir vöxt varan-
legra tanna og veröur hann u.þ.b. jafn
langur og barnatanna, þ.e. 2 ár.
Við höfum grætt tennur i 12 menn, sem
annað hvort hafa aldrei haft tennur eða
misst þær i’ erfiðum sjúkdómi. Rétt er aö
undirstrika að þessar aðgerðir hafa ekki i
för með sér neinar aukaverkanir. Jafnvel
þó svo að likaminn afneiti „óviðkomandi
tönnum” þá gerist ekki annaö en aö tann-
frjóin leysast upp. Ef nauðsynlegt þykir
má endurtaka aðgerðina. Annars er ekki
útlit fyrir að þess þurfi hjá neinum þess-
ara 12 sjúklinga — þannig að árangurinn
hefur gert okkur vongóða.
Ég er sannfærður um að igræðsla tann-
frjóa á eftir aö verða algeng aðgerð tann-
lækna.
Nelli Klevchikina
Hefur þú lært eitthvað i þessari
kennslustund. Nei, ég hef aðal-
lega veriö aö hlusta á þaö, sem
kennarinn hafði að segja.
II
pjl----II__
ÍSOCML
IScCURITY
— Viltu láta þetta ganga á skrif-
stofunni, ég ætla aö gifta mig á
morgun.

Ég er oröin þreytt á þvi aö biöa
eftir þvi aö heyra þig segja viö
skulum biöa og sjá hvernig ár-
gerö 1981 veröur, eöa 1982 eöa
jafnvel 1990. 7