Heimilistíminn - 25.01.1981, Blaðsíða 7
ef ofnar eru undir gluggum, séu þær
dregnar fyrir.
Lærði að klæða sig
i Englandi
v
Andy Gravson ólst upp i Bandarikjun-
um og bjó þar á árunum frá 1940—1970,
þegar fólk var vant að hafa frá 20—25
stiga hita inni hjá sér. Engum datt í hug
að klæðast nema léttum fatnaði innan
dyra, hvort sem var að vetrarlagi eða á
sumrin. Ef einhverjum fannst kalt inni
var bara gengið að hitastillinum og hitinn
hækkaöur. Þar með var vandinn leystur.
Fyrir átta árum fluttist Wendy með
manni sinum til Englands og þar læröi
hún fljótt aöra siði. Hún fór að kunna að
meta hlýjar peysur og ullarfatnað, sem
hægt var að bregða sér i inni i köldum
húsunum.
— Við höfðum engan hitastilli, sem
hægtvar aðhækka með hitann, segir hún.
— Og nú er svo komið, að þótt viö hefðum
hann myndi ég ekki hafa eins heitt inni og
ég geröi á meðan ég var i Bandarikjun-
um. Auövitað get ég hitað upp hluta
hússinsþar sem við erum hverju sinni, en
það eina sem dugar er að klæöa sig,
annars liöur manni ekki vel.
Bandarikjamenn eru
farnir að klæða sig
Fólk i Bandarikjunum er víst reyndar
lika farið að klæða sig til þess að draga úr
upphitunarkostnaöinum, þar sem hann er?
hár. Sala á peysum alls konar hefur auk-
izt mikið, að því er skýrslur sýna, og einn-
ig er fólkið farið aö spyrja meira um föt úr
ekta u 11 i stað gerviefnanna, sem áður
voru mest i tizku. Bómull og hör eru lika
eftirsótt efni í fatnað á nýjan leik.
Náttúrulegu efnin reynast heitari á vet-
urna og svalari i hitunum á sumrin.
Fleira selst vel en hlý föt. Svokölluö
pkateppi eru mjög vinsæl. Fólk skriður i
þessa poka til þess að halda betur á sér
hita, og þykir mjög gott. Stúlkan á mynd-
inni, sem hér fylgir með er i einum slik-
um. Æfingagallar eru lika vinsælir hjá
öðrum en þeim sem ekki nota þá eingöngu
vegna iþróttaiðkana. Já, og svo hefur fólk
lært af reynslunni að smá likamsæfingar
geta lika komið blóðinu á hreyfingu og
aukið likamshitann töluvert.
Tvær peysur
betri en ein
Dr. Ralph F. Goldman, sem vinnur við
orkusparnaðarrannsóknir á vegum
bandariska hersins, leggur mikla áherzlu
á aö gott sé aö klæðast fleiri en einni fiik,
vegna þess að mörg lög hvort sem er af
fatnaði eða öðru skapi meiri hita. Þáer
lika auðveldara að bregða sér úr ein-
hverju af þessu, ef fólki fer að hitna. Tvær
þunnar peysur, eru t.d. hentugri en einn
þykkur jakki, segir Goldman.
Það mun vera regla að fyrir hvert pund
af fötum megi spara hálft til eitt stig i
húsupphitun, og láta sér iiða jafnvel og
áður á meöan hærra hitastig var haft inni
og fólk gekk léttklæddara. Til dæmis hef-
ur verið rannsakað að ein létt, langermuö
peysa getur sparað tæpt stig i upphitun-
inni, að sögn Dr. Goldmans. Þykk peysa
sparar eitt og hálft til tvö stig, en tvær
þunnarpeysur i stað einnar þykkari spara
hins vegar um tvö og hálft hitastig. Það
stafar af þvi að loftrúm myndast milli
flikanna og hefur einangrandi áhrif.
Hitinn streymir
út um höfuðið
Ef þér finnst sérlega kalt inni hjá þér
eða i vinnunni ættir þú að setja upp höfuð-
fat. Rannsóknir á vegum Bandarikjahers
hafa sýnt aö meiri hiti streymir út um
höfuðiö en aöra Ukamshluta. Þetta á viö
um þá staöi þar sem mjög kalt er f veöri.
Hitaútstreymið um höfuðiö nemur þá um
90% af öllu hitaútstreymi likamans. Fólk
gerir sér yfirleitt ekki grein fyrir þessu
vegna þess að þvi liður ekki endilega illa
rétt á meðan hitinn streymir þannig út og
veit ekki fyrr en þaö er orðiö gegnkalt.
Segja má, aö hitaútstreymiö um höfuöiö
sé svipað og þegar tappi er tekinn úr hita-
brúsa og hitinn streymir þar út.
A Viktoriu-timanum voru menn ekkert
aö rannsaka útgeislun eða hitaútstreymi,
enþeir höfðu þófundið, aö hitinn streymdi
út um höfuöið. Þess vegna sváfu þeir með
nátthúfur eins og alkunna er. Það var sem
sagtekki svo vitlaust hjá þeim, þegar öllu
er á botninn hvolft.
Þar sem hitinn streymir upp á við, eins
og allir vita heldur fólk betur á sér hita
með þvi að vera t.d. f peysum með rúllu-
kraga, eða peysum sem halda nokkuð þétt
að hálsinum. Einnig er hlýrra að vera
með hálsbindi en ganga án þess, svo
annað dæmi sé nefnt.
Ekki er þó alltaf
tvennt betra en eitt
Hér á undan var talaö um, aö betra væri
að vera I tveimur þunnum peysum en
einni þykkri. Ekki á þessi regla þó við f
öllum tilfellum. Til dæmis er ekki vitur-
legt að vera f tvennum sokkunog fara svo
i skó utan yfir, sem eru þröngir. Sé veriö f
tvennum sokkum þurfa skórnir að vera
númeri stærri en ella, annars veröur of
þröngt á fótunum og allt bft þrýstist út,
en kyrra eða dauða loftið er einangrandi
eins og áður sagöi. Auðvitað er allra bezt
að vera i tvennum sokkum og þeim úr
náttúrulegum efnum, og fá sér svo skó
númeri stærri en venjulega eru notaöir
utan um þunnu sokkana á sumrin.
Pokateppin, sem minnzt var á hér að
framan, eru sögösérlega notaleg.Þau eru
lfkustsvefnpoka, en hönnuö á þannveg, aö
hægt er að stinga handleggjunum út úr
þeim og láta þau hanga á öxlunum.
Þannig má ganga i þessum pokum og
einnig sitja og skrifa eða vinna eitthvað I
höndunum. — Það versta er, að þau eru
svo notaleg, aö maður steinsofnar strax,
segir einn aðdáandi pokateppanna.
Dr. Goldman segir aö lokum, að fólk
verði að minnast þess aö engin einangrun
sé svo góð, að hún haldi hita til eilífðar.
Hún dregur aðeins úr kælingunni og
seinkar henni. Sitji fólk kyrrt langtímum
saman verður þvf kalt að lokum, hversu
hlý sem t.d. pokateppin annars kunna að
vera. Þess vegna er um að gera að standa
upp og hreyfa sig af og til. Það getur lfka
veriö gott aö fá sér sopa af einhverju
heitu. Um leiö og fólk fer að hreyfa sig fer
iikaminn að mynda hita, sem er hægt að
búa aö, því lengur sem einangrunin er
betri.
— Þfb.
lœkkið hitakostnaðinn
7