Heimilistíminn - 22.02.1981, Blaðsíða 5

Sund
ungbarna
Ekki er óliklegt, að umhverfið við höllina i
Edinborg hafi verið eitthvað þessu likt á
dögum Williams Brodies, en fremst á
myndinni er Nationai Gallery of Scotland.
<-----------------------
gálganum þar, eftir að svolitið óhapp
hafði átt sér stað i sambandi við eina af-
tökuna.
Kona nokkur að nafni Margaret
Dickson var hengd i Grass market, en
þegar ,,lik” hennar hafði hangið i
gálganum um stund var tilkynnt, að hún
væri látin, og likið skorið niður þá komu
mistökin i ljós. begar ættingjar konunnar
ætluðu að fara með likið heim til þess að
grafa það reis konan upp og var sem sagt
enn i fullu fjöri. Hún gekk upp frá þvi
undirnafninu Hálfhengda Maggie. Brodie
fékk það verk að gera við gálgann, svo
ekki þyrfti að óttast að slik mistök ættu
sér stað i annað sinn.
Réttlætiö sigrar
Útsendarar konungsins náðu að lokum
kirkjuþjóninum og smiðnum Brodie þar
sem hann var kominn til Hollands. Hann
náðist i Amsterdam 17. júli, 1788. Brodie
var settur bak við lás og slá i fangelsi
Amsterdam-borgar og tiu dögum siðar
var hann og annar úr þjófahópnum
dregnir fyrir rétt. Þegar hér var komið
sögu höfðu tveir fyrstu þjófarnir, sem
náðust verið náðaðir. Vel getur verið, að
það hafi verið vegna þess að þeir komu
upp um aðild Brodie að innbrotunum.
Brodie og félagi hans voru nú dæmdir til
dauða eftir að hafa játað á sig afbrotin, og
ákveðið var að hengja þá. Þeir voru
hengdir á svölum fangelsisins 1. október.
Rithöfundurinn finnur söguhetju
sina.
1 einu af svefnherbergjunum á æsku-
heimili Robert Louis Stevenssons rithöf-
udar var að finna húsgagn, sem Brodie
hafði smiðað. Þetta húsgagn hafði mikil
áhrif á rithöfundinn, og hann helt þvi
fram siðar, að hann heföi dreymt uppi-
stöðuna i söguna um Dr. Jekyll og Mr.
Hyde, en án efa hefur smiösigripur
Brodies átt sinn þátt i þvi að vekja hug-
myndaflug Roberts og verða kveikjan að
sögunni.
1 Vaxmyndasafninu i Edinborg er mynd
sem sýnirieikarann Fredric March i hlut-
verki dr. Jekyll i samnefndri kvikmynd
frá árinu 1932.
I Lady Stairs House Museum stendur
húsgagnið, sem rithöfundurinn hafði á
heimili sinu, og handan götunnar er
Brodie Close, fæðingarstaður Brodies. I
Scottish Museum of Antiquities er lukt,
hnifur og nokkrir lyklar, sem Brodie
notaði við iðju sina. Allt þetta getur átt
eftir að verða efniviður i nýjar sögur.
Nýlega var fréttaþáttur frá
strönd Svarta hafsins, sýndur
i Moskvu-sjónvarpinu.
Fjallaði hann um aðeins fárra
mánaða eða jafnvel fárra
vikna börn sem syntu ein um
meðal höfrunga, meðan for-
eldrar þeirra gættu þeirra.
Þessi tilraun var gerö i höfrungarækt-
unarstöðinni við Maly Utrish náttúru-
fræðirannsóknarstofnunina á strönd
Svartahafsins. Stjórnandi var Igor
Charkovsky.
Igor Charkovsky hóf þegar árið 1962 að
rita greinar i visindatimarit likams-
ræktarstofnunar Sovétrikjanna, þar sem
hann lýsti þvi, hvernig nýfædd börn gætu
synt, kafaö, leikið sér og jafnvel boröaö I
vatni.
Prófessor Igor Ratov, forstöðumaður
stofnunarinnar, sagði að rannsóknir
Charkoskys, sem fyrstur setti fram hug-
myndina um sund ungbarna, gegni mik-
ilvægu hlutverki I uppeldisfrapöi i fram-
tiðinni, af þvi að þær gefa fyrirheit um
þroska og fullkomnun taugakerfisins og
heilans hjá nýfæddum börnum, með
sundiðkunum. Aðlögun mannsins að
veröld sjávarins útrýmir vatnshræðslu og
eykur þol mannslikamans i vatni. Það
eykuraölögunarhæfniaðumhverfinu, og I
raun og sannleika má segja að sá mögu-
leiki ungbarna til aö synda sem Char-
kovsky hefur nú uppgötvaö, sé fyrsta stig-
iö f undirbúningi mannkynsins til
fullkominna rannsókna á vötnum og
úthöfum.
A sýningu, sem rannsóknarstofnun
heilsuræktari Sovétrikjunum gekkst fyrir
i samvinnu við þá stofnun sovésku
vísindaakademiunnar, sem rannsakar
þroskaferil og viðbrögð dýra, voru sýndar
„tilraunir” með börn sem lærðu að synda
fáum klukkustundum og jafnvel fáum
minútum eftir fæðingu. Börnin reyndust
fullkomlega rólegheima i baðkerinu, laug
með vatni og jafnvel i sjónum, þó þau
væru alein.
Charkovsky gerði merkilega uppgötv-
un, er börnin voru að synda ásamt
höfrungunum. Þegar hinir siðarnefndu
urðu varir við návist litlu
sundmannanna, breyttu þeir skyndilega
öllu atferli sinu, eins og af eðlisávisun.
Þeir urðu mjög aðgætnir og varkárir i
hreyfingum.
En hvað um börnin? Charkovsky geröi
einnig merkilega uppgötvun á þeim, er
þau voru aö synda meöal höfrunganna.
Návist höfrunganna róaði þau og gerði
hreyfingar þeirra öruggari. Þau geta
verið lengur i kafi og þau eru fljótari aö
sofna og sofa rólegar ef þau liggja á
bakinu ofan á vatnsfletinum.
Það hefur einnig sannast, að sund
stuðlar að þroska æðakerfis og blóðrásar
barnanna, styrkir taugakerfi þeirra og
bætir alhliöa liöan þeirra. Sundið bætir
matarlyst barnanna, þau sofa eðlilegar,
gráta varla nokkurn tima og eru alltaf I
góöu skapi.
Niðurstöður þessara rannsókna hjálpa
vísindamönnum til að fá innsýn I heilsu-
fræði mannslíkamans og munu seinna
stuðla að þvi að hægt verði að gefa
ráöleggingar um hvernig hægt sé aö finna
sig heima í vatni.
Igor Charkovsky álitur að höfrungarnir
veröi útveröir og aðstoðarliö mannsins I
vatninu. Þessi dýr sem sýna mönnum svo
mikla vinsemd, munu bjarga okkur frá
hákörlunum, sem eins og kunnugt er,
hræðast höfrunga. Ef til vill verða það I
framtiðinni einmitt þessi litlu börn, sem
nú eru að hefja lifsferil sinn með þvi aö
synda i sjónum I samfélagi viö höfr-
ungana, sem stiga ný þýðingarmikil skref
mannsins til sjávar.
Þessar tilraunir, sem eru i dag aðeins
tilraunir, eru án efa nauösynlegar og
mikilvægar til samræmis alhliða þroska
mannsins I framtiðinni.
5