Heimilistíminn - 08.03.1981, Page 6
Sá, sem fyrstur hóf að nota orðið stress
var prófessor Hans Selye. Hann segir, að
stress sé i rauninni svörun likamans við
öllum þeim verkefnum, sem honum er
ætlaðaðleysa. Þaðskiptirekkimáli hvort
um andlegt eða likamlegt verkefni er að
ræða, likaminn bregzt við þvi á liffræði-
legan hátt. Engu breytir hvort fólk lendir
i einhverju skemmtilegu eða leiðinlegu.
Lifið er starfsemi, sem tekur á sig stöð-
ugar breytinga, segir Bensabat. Stress
fylgir þvi, ef fólk þarf að aðlaga sig kulda
eða hita. Frumstæðir þjóðflokkar þekkja
stress ekki siður en við, þessi minna
frumstæðu, eða þróaðri þjóðflokkar, en
það er streita, sem fylgir hungri, sjúk-
dómum eða öðrum likamlegum erfið-
leikum. I iðnaðarþjóðfélögunum birtist
streitan miklu frekar i andlegum vanda-
málum.
Sjö af hverjum tiu
Breytingarnar eru svo örar i kringum
okkur, að við eigum erfitt með að fella
okkur við þær. Þannig hefur streitan orðið
að þvilfku vandamáli i iðnaðarlöndunum,
að af hverjum tiu sjúklingum, sem leita
læknis er fullvist að sjö þjást af streitu, að
þvi er Bensabat segir.
Likaminn bregzt á líffræðilegan hátt
viðstreitunni. Hormón taka til sarfa sam-
kvæmt boðum, sem þeim berast frá heil-
anum. Sykur og fita losna og veita okkur
kraft. Igamla daga var fólk aðallega vart
streitunnar vegna likamlegra vanda-
mála, og þess vegna fór krafturinn sem
leystist úr læðingi i likamlegar gerðir.
Fólk varð að berjast fyrir lifinu. Þegar nú
streitan stafar helzt af sálrænum vanda-
málum safnast krafturinn fyrir i likam-
anum i stað þess að vöðvarnir noti hann.
Þannig getur fólk fengið likamleg vanda-
mál af þvi að þjást af streitu.
SJÖ AF HVERJUM TÍU
ÞJÁST AF STREITU
Hið jákvæða og hið neikvæða
Það þjást sem sagt allir af streitu, en
það er þó ekki það sem fyrir okkur kemur,
sem skiptir máli, segir Bensabat, heldur
það hvernig við bregðumst við þvi sem
fyrir kemur. Viðbrögð okkar ráða þvi,
hvort streitan verður til góðs eða ills
Til dæmis getur sumarleyfi haft streitu-
myndandi áhrif á framkvæmdastjóra,
sem vanur er að vera stöðugt á fartinni
vegna starfa sinna. I sumum tilfellum
getur það haft góð áhrif á fólk að hækka i
embætti, en á aðra hefur þetta slæm og
Nýlega kom út i Frakklandi bók um fyrirbæri, sem við
i daglegu tali köllum stress, en heitir vist á betra máli
streita. Höfundar bókarinnar eru tveir sérfræðingar,
Soly Bensabat og Hans Selye, en bókina hafa þeir
reyndar skrifað i samvinnu við hóp annarra þekktra
visindamanna. í viðtali, sem birtist við Bensabat i
franska vikuritinu L’Express segir hann m.a. að streita
sé fyrirbæri, sem allir þjást af. Fólk verði bara að læra
að lifa með streitunni.
, ' í '-V
.' v:;v^.,Í5-
...... i.
&
6