NT - 29.04.1984, Blaðsíða 13

4 I
.>} %»»**• rV-*1 r*■ y *
lil
Að bregða
hvorki
við sár
né bana
■ Ekki alls fyrir löngu var ég stödd
í húsi, þar sem umræðan snerist
framan af um einstakling, sem hafði
farið í meðferð vegna áfengissýki.
Þegar það umræðu efni var fullþæft
að mati viðstaddra gat ég ekki stillt
mig um að minnast á að til eru fleiri
meðferðarferli en það, sem tengist
áfengi. En svo virðist nú samt, sem
setning „hann er í meðferð“ þýði í
hugum fólks að um meðferð vegna
áfengissýki hljóti að vera að ræða.
Sennilega má segja með nokkrum
sanni, að við íslendingar séum ekki
svo ýkja sjóuð, hvað viðvíkur því að
leita á, það sem okkur finnst vera
náðir annarra, til að fá hjálp, leiðsögn
eða einfaldlega umfjöllun um mál-
efni, sem eru mjög persónuleg og þar
af leiðandi viðkvæm. Á þessu sviði
hefur ekki náð að skapast nein hefð
og það hefur komið illa við margan
manninn að þurfa á slíku að halda.
Ýmsum finnst jafnvel þeir setja niður
við það að hafa í raun og veru þörf
fyrir slíkt og þá er oft freistandi að
grípa til afneitunar.
Hvað á ég við með afneitun? Jú það
er sáraeinfalt. Hér kemur eitt dæmi til
skýringar. Setjum svo að ég hafi á
einhvern hátt orðið þess áskynja að
hegðun barna minna sé talsvert ábóta-
vant, jafnvel verið við mig rætt vegna
þess. Ég hlusta á það, sem sagt er, en
þar eð þetta kemur óumdeilanlega
illa við mig, fer ég út aftur, að mér
finnst, sannfærð um að þetta sé nú alls
ekki svona og bý mér jafnvel til
einhverja skýringu á því hvers vegna
reynt sé að telja mér trú um þetta.
Síðan held ég áfram að lifa lífinu og
loka augunum í hvert sinn, sem
staðfesting á fyrrnefndri hegðun
skýtur upp kollinum. „Þetta er óþægi-
legt, sárt, ég vil þetta ekki“ - og gríp
til þessara varnarhátta, að stórum
hluta ómeðvitað. - En þetta var um
afneitun og mætti vissulega skrifa
langt mál um þá ýmsu vamarhætti,
sem við mannverurnar grípum til
þegar að okkur er þrengt.
En við ætluðum að hugsa svolítið
um meðferð. Sú tegund meðferðar,
sem flestum stendur hvað mestur
stuggur af, er sennilega meðferð gegn
geðrænum tmflunum. En hvað er
það, sem gerist þegar við leitum til
dæmis til geðlæknis eða sálfræðings?
Hvað er svona uggvekjandi? Jú, við
þurfum ekki bara að lýsa þeim ein-
kennum, sem við höfum orðið vör
við, heldur „eigum við líka á hættu“
að þurfa síðan að tala um þau og kafa
dýpra til að finna orsakir þeirra. Það
er nefnilega ekki einungis einkenni
truflana, sem er æskilegt að fjarlægja
heldur verður að ráðast að rótum
ástandsins og komast fyrir orsökina,
ef vel á að vera. Tökum dæmi:
Hugsum okkur að einhver þjáist
stöðugt af skjálfta og stami, við
ákeðnar aðstæður. Það kann vel að
vera, að hægt sé að fjarlægja þau ytri
einkenni, en eftir stendur spurningin:
Hvað er þarna á ferðinni, sem veldur?
- Og það næsta gæti þar af leiðandi
orðið, að viðkomandi fengi einhver
önnur einkenni við sömu aðstæður.
Magaverk og svitaköst, til dæmis. -
En hver er nú afstaða okkar til að
ræða um líðan okkar og tilfinningar?
Svo virðist vera í fljótu bragði, sem
okkur sé býsna mörgum kappsmál, að
virðast ráða fyllilega við allar þær
aðstæður, sem við lendum í á lífsleið-
inni. Eða svo leitað sé „örlítið“ aftur
í tímann, þá langar okkur mörg að
vera sú manngerð, sem „bregður
hvorki við sár né bana“. Og teljum
okkur það til gildis. Hvers vegna? í
hverju er kosturinn fólginn? Og hvað
erum við í raun og sannleik, að gera
okkur sjálfum og umhverfi okkar
(því fólki, sem við erum samvistum
við) með því að senda þessi skilaboð
um að við séum járnkarlar og -kerling-
ar?
Gagnvart okkur sjálfum, hygg ég,
að við sköpum okkur óþaflega erfitt
líf, sem einkennist af að halda dauða-
haldi í einhverja forhlið, sem enginn
má sjá á bak við. Hvað er svona gott
við það? Gagnvart umhverfi okkar
virkum við sem ókleifur múr. Ein-
hver, sem ógerningur er að nálgast.
Eða hafið þið hugleitt hvernig það er
að leita til einhvers, sem stöðugt gefur
með framkomu sinni í skyn að hann
þurfi lítið á öðrum að halda og ekkert
komi sér nokkurn tíma úr jafnvægi?
Ég skal segja ykkur nokkuð: ef það er
nokkuð sem virkar í hæsta máta
„smækkandi“ á mig, er það það, að
sitja andspænis einhverjum, segja frá
einhverju sem á mig hefur fengið, eða
þá einhverju sem er ekki í lagi hjá mér
(af því ég er ekki fullkomin) og fá svör
eins og: „ég er nú ekkert að láta svona
lagað trufla mig“; eða „það er nú
langt síðan ég komst yfir það að hugsa
svona“ eða þá í versta faili: „hvaða
þvæla er þetta? Ég skil nú ekkert í þér
að láta svona manneskja". - Já, það
var þá stuðningur og uppörvun. - Það
má segja að ég hafi ákaflega einfalda
skoðun á framanskráðu efni: Ég held
við stækkum í hvertsinn, sem einhver
sýnir okkur það traust að leita til
okkar vegna erfiðleika eða annars. Á
þann hátt víkkar sjóndeildarhringur
okkar sjálfra og við fáum enn nýtt
sjónarhorn til að skoða hið marg-
breytilega mannlíf, frá. -Nú, þeireru
líka ýmsir, sem fella allt tal um líðan
og tilfinningar undir væmni eða það
að velta sér upp úr hlutunum og nefna
þetta með fyrirlitningu. Hvað er
svona fyrirlitlegt við að kannast við
sjálfan sig sem tilfinningaveru; veru
með langanir og þarfir, jafnvel þarfir
sem ekki ná að uppfyllast? Eða er
kannski eitthvað lítið greindarlegt við
það? Er það kannski það, sem á
spýtunni hangir? Ég yrði ekki hissa.
Nú hugsa margir með sér, „já,
maður á ekkert að vera að tala um
sjálfan sig og sínar persónulegu til-
finningar við aðra“. Ékki það? Hver
segir? Hvenær voru þau lög sett? Nei
trúið mér í þessu tilliti. Ef við komum
fram af einlægni, og veitum hvert
öðru hlutdeild í lífi okkar, gleði og
sorgum, þá stöndum við öll ríkari
eftir. Hugsið ykkur bara þann stór-
kostlega létti, sem það er, að geta
talað við einhvern í trúnaði, án þeirrar
grímu, sem við bregðum á okkur
yfirleitt; verið einfaldlega við sjálf.
Það er eins og fargi sé lyft af herðum
hvers einstaklings, sem tekur sig sam-
an og ræðir um hlutina, í stað þess að
„bregða hvorki við sár né bana.“
Það, sem ég er að reyna að sega, er
bara þetta. Við ættum í Jengstu lög að
reyna að forðast, að svipta okkur sjálf
réttinum til að lifa, finna til, vera
mannleg. - Nema innilokun, vina-
skortur og tengslaleysi sé það, sem
við sækjumst eftir.
Var ég ekki annars að tala um
meðferð? Það skyldi þó aldrei vera að
með ræktun heilla og hlýrra samskipta
og trúnaðartengsla, yrði mörg með-
ferðin óþörf? Ekki yrði ég hissa og
sennilega ekki meðferðaraðilar
heldur.
Og nú ætla ég að hætta þessum
pistlaskrifum að sinni, en skjótast til
vinkonu minnar og segja henni frá
svolitlu, sem ég lenti í í morgun og olli
mér sársauka, sem mig langar til að
tala um og skoða betur.
Sunnudagur 29. april 1984 1 3
ALTO FÆR í ALLT
Nú eru allir Suzuki
bílar með 6 ára
ryðvarnarábyrgð
Allir vita að demantar og kol eru úr sama efninu. Munurinn er sá hvernig
öreindum efnisins er raðað upp. Það er líka galdurinn við SUZUKIALTO,
hvérnig hlutir bílsins eru byggðir upp. - Það gerir muninn.
Árgerð 1984 - Verð f rá 219.000 kr.
Til handhafa öryrkjaleyfa 138.000 kr.
Suzkuki Alto er einnig til sjálfskiptur -
Verð frá 239.00 kr.
Til handhafa öryrkjaieyfa - Verð frá 158.000 kr.
Margfaldur íslandsmeistari í sparakstri
Sveinn Egilsson hf. SUZUKI
Skeifan 17-Sími: 85100
(HRINGBRAUT 120: Simar: Timburdeild...............28-604
Byggingavörur...... 28-600 Málningarvörur og verkfæri.28-605
Gólfleppadeild.......28-603 Flisar og hreinlætistæki.28-430
HRINGBRAUT 120 (Áðkeyrsla frá Sólvallagötu).
MÁLNINGAR tílboð
NÚ geta allir farið
að mála
Hér kemur tilboð
sem erfitt er að
hafna
7Ef þú kaupir mátningu fyrir 1.500 kr. eða
meir færðu 5% afslátt.
Efþú kaupir málningu fyrir 2.200 kr.
£ eða meir færðu 10% afslátt.
O Ef þú kaupir málningu fyrir 3.600 kr.
eða meir færðu 15% afslátt.
yf Efþú kaupir málningu i heilum tunnum,
* þ.e. lOOIitra, færðu 20% afslátt og i
kaupbæti frian heimakstur hvar sem er
á Stór-Reykjavikursvæðinu.
Auk þess ótrúlega hagstæðir
greiðsluskilmálar.
BYGG1NGAV0RUR
HVER
BÝÐUR
BETUR?
Ath.: Sama verð er i versluninni
og málningarverksmiðjum.
OPIÐ:
mánud. — fimmtud. kl. 8—18.
Föstudaga kl. 8—19. Laugard kl. 9 — 12