Alþýðublaðið - 12.05.1922, Qupperneq 1
1923
Þjóðarviljinn.
I»ýtt sí Á J.
----- (Frh)
Það sem eiakennir einstakling
inn þegar hann er staddur í múgn
um er þá þetta: Að hann bissir
meðvitundins um manngildi sjáiís
sin. ómeðvita eigiadir múgsins fá
jrfirráðín. Geðshræringar annara
hrifa geð hans og hann verður
afar móttækilegur fyrir hugsana
Innbiástur. Hann er ekki írarnar
með sjáifum sér, en er orðin vilja-
iaus sjálíhreyfivél. Það eitfc að hann
er orðinn einn hluti múgsins gerir
það að verkum, að hann hrapsr
niður á lægra stig í menningar-
stiga mannkynsins. Meðan hann
vér einn aér, var hann ef til vili
siðaður maður í múgnum, en
ýerður siðlaus hrotti er aðeins
breytir eftir fýsnum sínúm. Hann
missir stjórn á sjálfura sér, veiður
æsfur og ofsafenginn, en stundum
fyilist hann og eldmóði og getur
þá ífamið verk er virðast hreysti
verk.
Bakir þess, hve auðveldlega orð,
samlíkingar og því um Iíkt, er
ekki héfir néin áhrif á einstakiing-
inn þegar hann er eina sér, hsfir
áhrif á hann þegar hann er i þessu
ástandi, leiðist hann til að fremja
verk sem eru í ósamræmi við við
leitni hans, venjur og lifnaðar-
hætti. í múgnum er einstaklingur
: inn sandkorn með öðrum sand
kornum, er vindurinn leikur sér
að En það er ekki &ðéins i verkn-
aðinum, að einstaklingurinn verð-
ar allur annar f múgnum en þeg
ar hann er einn sfns íiðs. Áður
ven hánn hefir mist sjáifstæði sitt
breytast hugmyndir hans og til-
finningar, og þessi breytkg cr oft
svo alger, áð hiún níski verður
éýðsluseggur, efunarseggur trúað
ur, réttiátur maður bófi, löðar-
mennið hetja. Það hefir verið sagt,
og er oft sagt ennþá, að sann
leikarmn sé fólginn í þvf sem
þjóðin þá og þ t áiíti gott og gilt.
Getum vér nú samkvæmt þvf sem
Föstudaginn 12. maf.
1
I
hér er sagt að framan, haldið því
fram &ð .rödd þjóðarinnsr sé
rödd guðs*?
Af þvf sem hér að framan er
sagt, getum vér dregið þá áiykt
un, að maðurinn sfendur ætið á
lægra stigi að því er vitsmuci
snertir þegsr hann er f múgnum,
en þegar hann er einn. Á hinn
bóginn skal það játað, að múgur-
inn ér ekki ætíð áfeliisvetður.
Það er ait undir því komið hverju
honum er blásið f brjóst, og það
nær engri átt að skoða rnúgiaa
sem fiokk ilhæðismanna, e)ns og
sumir höfundar hafa haldið fram
Að vfsu getur múgurinn oft hegð-
að sér glæpsamiega, en hann
getúr stundum unnið afreksverk.
Það er þrátt fyrir ait eitthvað
mikilfenglégt f því, að slfkur múg-
ur getur gengtð í dauðann fyrir
trúna éða frelsið.
Eftir því sem sagt er hér að
framan, verðum vér áð álfta að
honnm sé þetta ósjálfrátt. Hann
vinnur þess konar hreystíverk
ósjálfrátt, en það eru þó þess
konar hreystiverk sem mynda
söguna.
Eins og hvert ancað atriði er
lýtur að hinu dularfulla sálarlffi
manna, hefir og þessi skýring á
þvf hvernig einstaklingnrinn hverf
ur inn í múginn og nýjar lyndis-
einkunnir myndast þar við, mikla
þýðingu. Einkum mun hún opna
augu manna fyrir þvf hve Ósatt
hið gamla orðtðk er, að telja alt
satt og rétt ssm hið svonefnda
„alménningsálit", .þjéðin“, .meiri
htútinn" kallar upp með.
Almenningsáiitið verður þá fyrst
sannieikanum samkvætnt, þegar
einstaklingar mannfélagsins háfa
aflað sér svo mikils manngildis
og lyndisfestu, að múgurinn hefir
ekki framar áhrif á þá, svo að
þeir geta háft og haldið fast við
ákveðna og óbifaniega skoðnn
sjáífra síu. Þi fyrst verður fengin
full trygging fyrir réttmæti þing-
buadlnnar stjórnar, þar sem múg-
urinn hsfir æðsta úrskuiðarvald.
icý töinbiað
En því miður verður þess iengi
að bfða að hið hvikuia, sviþiýnda
mannkyn fái að búa við svo
glæsilegan hag.
Vínsmygl á Sanði
á Snæfelisnesi er komið upp fýrir
nokkru. Var það togarinn nGiað-
ur“, eign h.f. Siéipnis hér f bæ,
sem kom frá Þýzkalandi óg settí
áfengi þarna á land Skipstjórinn
var þýzkur. en nærri má geta, að
hann hefir ekki verið hér einn f
ráðum, ecda var fslenzkur maður
sem tók á móti áfenginu, Valdi-
mar Armann að nafni, tollheimtu-
maður sýslumanns og tengdasonur
hreppstjórans, að sögn kunnugra.
Valdimar þessi er bróðir Sigur-
björns þess, er réðist að lögregiu-
þjóninum hér f haust með skamtn-
byssu, og M, V. J. ritaði (tarlega
um hér f blaðinu. Sagt er, að
sýslumaður Snæfellinga hafi fundið
um 30 kassa af áfengi á Sandi,
er hann loksins, eftir vikntfma
„fekk tfma" til að fara út eftir.
Og dæmdi kann að sögn Valdi-
mar f 600 kr. sekt, en hvort hann
missir toiiheimtumannsstöðuna hefir
ekki heyrst.
Vitanlega braut þýzki skipstjór-
inn sóttvarnarlögin um leið og
hann braut bannlögin, og senni-
iégá fær hann refsingu fyrír. En
þ&ð er ieitt, ef iögregiaa hefir
ekki það bein ( ntfi, að hún géti
haft upp á þeim réttu sökudólg-
um, sem jafnvel má búast við, að
séu héðan úr bæ.
Þetta er þriðja þýzka skipið,
sem upþvíst verðnr að smygli f
stórum stíl hér við land, og er
þáð ekki einleikið. Grunar ýmsa
áð fslenzkir menn standi á bak
við, og ætti iögreglan fyrst og
fremst að reyna að hafa headur
f kári þeirra. Þctia síðasta mái er
þannig vsxtð, að augljóst er, að
fslenzkir mem standa bakvið vfn-
flutninginn. Sæmir lögrégluvaldinu