NT - 08.12.1984, Blaðsíða 7

Laugardagur 8. desember 1984
7
hefur gert almenning hlynntan
því aö fella niður beina skatta
s.s. tekjuskatt. í ákafa sínum
tala menn þarna gáleysislega,
ríkið mun þurfa þessar tekjur
og sækja þær, því skiftir höfuð
máli hvar hendi verður drepið
niður í staðinn. hvort það
verða þeir Stigahlíðarmenn
sem borga eða fólkið í landinu
áfram.
Sá er þetta ritar hefur ávallt
talið að í okkar fámenni verði
Við islendingar höfum fjár-
fest í menntun og þekkingu
sem ætti að koma í veg fyrir
að skattaiögin séu hriplek
og ósanngjörn.
fólk að búa við sem líkust kjör.
þó menn njóti dugnaðar síns,
menntunar og hæfni með
ákveðnum launamismun.
Ríkið á og verður að beita
áhrifum sínum til tekju og
eigna jöfnunar með skattlagn-
ingu sem þó er innan ákveðins
ramma. Við íslendingar höfum
fjárfest í menntun og þekkingu
sem ætti að koma í veg fyrir að
skattalögin séu hriplek og
ósanngjörn.
Skattskráin gefin út
Alþingi verður þegar að
endurskoða lögin um tekju og
eignaskatt með það að mark-
miði að fólkið allt sitji við
sama borð, allt fjárstreymi
einstaklinga og fyrirtækja sé
upplýst og skýrslut'ært. Oll
undanbrögð og svik varði
þungum sektum. Engum verði
ívilnað í lögunum né refsað
eða mismunað, eins og nú á sér
stað, hvað t.d. tekjur hjóna
varðar. Hugsa mætti sér það
aðhald, að þeir sent eftirlitið
annast hefðu af því hag að
upplýsa vinnubrögð og svik.
Skattaskýrsluformið sjálft
verður að vera þannig úr garði
gert, að þar komi fram allar
þær upplýsingar og breytingar
frá ári til árs, sem máli skifta,
til að auðvelda eftirlitið. Enn-
freniur skal skattaskráin gefin
út og dreift til fólks þegar
álagning liggur fyrir svo og að
þeir hinir sömu aðilar og það
annast, gæfu síðar út og
dreiíðu aukaskrá nteð áorðn-
Blasi það við eftir skatta-
álagningu næsta árs, að
svipuð mismunun er á milli
launafólks og annarra og ver-
ið hefur síðustu ár, mun sá
dómur verða gegn þeim
flokkum og stjórnmála-
mönnum sem nú fara með
ríkisstjórnarsamsstarf og
meirihluta á þingi
um breytingum til hækkunar
og lækkunar.
Þjóðin fellir dóm
Ein þjóð í góðu landi þar
sem allir bera sinn bagga
glaðir, hlýtur að vera vilji
þeirra þjóðkjörnu prúðmenna
sem á Alþingi sitja. Þeir sem
ekki vilja ganga hreint til verks
og leysa þetta deilumál fólksins
í landinu, skulu minnast þess,
að sá skal reykinn varast sent
vill firra sig bálinu.
Fólkið í landinu ætlast til
þess, að það löggjafarþing er
nú situr að störfum, lagfæri
ranglætið, þjóðin ntun fella
sinn dóm um þetta mál svo
djúpt ristir það, svo rarigt skipt-
ir það kunningjaþjóðfélaginu.
Blasi það við eftir skatta-
álagningu næsta árs, að svipuð
mismunun er á milli launafólks
og annarra og verið hefur síð-
ustu ár, mun sá dóntur verða
gegn þeini flokkum og stjórn-
málamönnum sem nú fara meö
ríkistjórnarsamstarf og meiri-
hluta á þingi.
Regnboginn:
Vændið kemur úr skugganum
Eldheita konan (Die Flambierte
Frau). Vestur-Þýskaland 1983.
Handrit: Robert Van Ackeren
og Catherina Zweren. Tónlist:
Peer Raaben. Leikendur:
Gudrun Landgrebe, Mathieu
Carriere, Hanns Zischler, Ga-
brielle Lafari, Magdalena
Montezuma. Leikstjóri: Robert
Van Ackeren.
■ Þegar talað er um þýska
kvikmvndagerö nú á dögum,
konia oftast upp í hugann nöfn
manna eins og Fassbinders, Her-
zogsog Wenders. Ogefkonurn-
ar fá að fljóta með, þá er það
helst Margrét Von Trotta, sem
nefnd er til sögunnar, og á allra
síðustu tímum Helma Sanders-
Brahms.
En í Þýskalandi starfa ntargir
aðrir athyglisverðir kvikmynda-
leikstjórar, sent hafa falliö í
skuggann af hinum „stóru",
m.a. vegna þess að ntyndir
þeirra hafa ekki hlotið náð fyrir
augum stóru dreifingarfyrir-
tækjanna. Og skal hér aðeins
minnst á tvo þeirra, Werner
Schroeter og Robert Van Ack-
eren. Sá síðarnefndi er nú kom-
inn til íslands, réttara sagt mynd
eftir hann, og er það í fyrsta
sinn. Eldheita konan, sem nú er
sýnd í Regnboganum, er reynd-
ar fyrsta mynd lians, sem nýtur
verulegrar lýðhylli, bæði heima
og að heintan. Van Ackeren
hefur þó fengist við gerð kvik-
mynda í fullri lengd frá 1970.
Eins og svo margir kvik-
myndagerðarmenn af hans kyn-
slóð í Þýskalandi. sýnir Robert
Van Ackeren okkur skuggahlið-
arnar á hinu þýska borgaralega
samfélagi. Að þessu sinni er
það heimur vændisins í Berlín.
Van Ackeren sýnir okkur inn í
þennan heim, án þess að velta
sér upp úr því, sem þar gerist og
án þess að kitla „gluggagægis-
taugina", sem blundar í okkur
öllum. Hann gætir þess að halda
alltaf ákveðinni fjarlægð frá
söguefninu, þannig að áhorf-
andinn geti haldið fullum
sönsum.
Eldheita konan er ástarsaga,
sem gerist í umhverfi þar sem
„ástin" er til sölu. Myndin hefst
á því, að Eva, gift háskólastúd-
ína, yfirgefur mann sinn. sem
drottnaði yfir henni og hélt
henni uppi. Hún gerist vændis-
kona af fínni gerðinni. í brans-
anum kynnist hún Kris, ungum
manni, sem stundar sömu iðju.
Þau taka saman, og vinna saman
í íbúð þeirra, hún uppi, hann
niðri. Og smátt og smátt fer
samband þeirra yfir í „hefð-
bundna" farið, þar sem karlinn
vill öllu ráða. Á meðan hefur
hún smárn saman gerst sterkari
aöilinn í sambandi sínu við
viðskiptamennina og sérhæfir
sig í mönnum, sem vilja láta
berja sig og píska. Til þess aö
vera samkvæm' sjálfri sér, er
ekki annaö fyrir hana að gera en
að fara burt, eins og í upphafi.
Eldheita konan er róleg
mynd, en undir niðri ríkir ein-
hver spenna, sem hcldur áhorf-
andanunt rígnegldunt í sæti
sínu. Hjálpast þar að leikstjórn
Van Ackeren, frábær leikur
þeirra Mathieu Carriere (sem
einhverjir kunna að muna eftir
í aukahlutverkum í a.m.k.
tveimur þáttum um lögreglu-
manninn Derrick) og Gudrun
Landgrebe, og síðast en ekki
síst tónlist Peer Raabcn, sem
gerði tónlistina viö flcstar
myndir Fassbinders, og var ná-
inn samstarfsmaður hans.
Það er ánægjulegt, að Regn-
boginn skuli þora aö taka upp
mynd eftir svo til óþekktan
þýskan leikstjóra (þó svo að
myndin hafi hlotið metaðstókn
víða) og vonandi verður fram-
hald þar á. Af nógu er svo
sannarlega að taka.
Guðlaugur Bergmundsson
■ Vændiskonan og viðskiptavinurinn. Atriði úr ntynd Regn-
bogans Eldheitu konunni.
Tónleikar ársins
■ Sumir kunna að halda, að
umsagnir um tónleika hér í bæ
einkennist af „kunningjagagn-
rýni" vegna þess að sjaldgæft er
orðið að tónleikar séu „rifnir
niður". En þetta stafar hvorki
af því að gagnrýnendur séu
almennt slappir, eða þeir stundi
„kunningjagagnrýni" - ástæðan
er einfaidlega sú að á tónlistar-
sviðinu hafa íslendingar náð
mun meiri árangri en t.d. á sviði
leiklistar eða bókmennta. Þetta
kann að hljóma sem þversögn
þegar þess er gætt að annars
vegar höfum við Nóbelskáldið
og fornsögurnar heimskunnu,
en hins vegar músíklaust land -
þjóð sem skammaðist sín svo
fyrir hefðbundna tónlist sína,
að hún var borin út að fornum
sið um aldamótin og hefur ekki
sést síðan nema sem módernis-
eraður draugur á fundum hjá
Kvæðamannafélaginu. Munur-
inn er hins vegarsá, aðá tónlist-
arsviðinu var við heiminn sjálf-
an að fást, en Orðið sjálft (bók-
menntir og leiklist) hefur mátt
einkennast af smæð menningar-
samfélagsins og þarflausu kunn-
áttuleysi um heimsmenninguna.
Enda er það kunnara en frá
þurfi að segja, að á blómaskeið-
um íslenskrar menningar hafa
Islendingar leita víða áhrifa, en
á niðurlægingartímabilum ein-
skorðað sig við sjálfa sig eða í
mesta lagi Skandinavíu.
Nú á þriðjudaginn (4. des)
héldu félagar úr Kammersveit
Reykjavíkur tónleika í
Ásícirkju í Laugarási, sérkenni-
legu húsi en allvel föllnu til
tónleika fyrir lítinn hóp áheyr-
enda. Tvö verk voru á efnisskrá,
strengjasextett Brahms op. 18
og Verklarte Nacht (Uppljóm-
uð nótt) op. 4 eftir Schönberg.
Sextettinn skipuðu þau Rut Ing-
ólfsdóttir og Szymon Kuran
(fiðlur), Helga Þórarinsdóttir
og Robert Gibbons (lágfiðla)
og Inga Rós Ingólfsdóttir og
Arnþór Jónsson (knéfiðla).
Þótti áheyrendum sem sá
Brahms væri „ekta Brahms" og
voru allkátir í hléinu. En að
loknum Schönberg luku allir
upp einum munni að hér hefði
heyrst gríðarleg tónlist og fágæt-
lega spiluð, og ríkti almenn
hrifning með mönnum. Enda er
Schönberg furðulega fjölhæft
tónskáld, sem byrjaði feril sinn
undir áhrifum þýskra síðróm-
antíkkera, spilaði og samdi
heillandi en kræklótta leiksviðs-
tónlist í Berlín, og endaði sem
höfundur „nýrrar tónlistar",
tólftónatónlistar, sem við
heyrðum dæmi um á síðustu
sinfóníutónleikum - og er
þekktastur fyrir hið síðast-
nefnda. Uppljómuð nótt op, 4 til-
heyrir fyrslnefnda tímabilinu,
furðulega yndisleg en þó áhug-
verð tónlist. Þetta er sögð vera
„prógrammmúsík" og fylgir
sögu um ást manns og konu,svo
sem skýrt er frá í tónleikaskrá.
Svo fullkominn var þessi
tónlist, Brahms og Schönbrg,
og svo sannur flutningur hinna
sex tónlistarmanna, að allir
hlutu að hrífast. Þessir tónleikar
Kammersveitar Reykjavikur
eru sannarlega meðal hinna
eftirminnilegustu og óvæntustu
á þessu ári.
Verð í lausasölu 30 kr.
og 35 kr. um helgar.
Áskrift 275 kr.
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Framkvaemdastj.: Siguröur Skagfjörö Sigurösson
Markaösstj.: Haukur Haraldsson
Auglýsingastj.: Steingrímur Gíslason
Ritstj.: Magnús Ólafsson (ábm).
Fréttastj.: Kristinn Hallgrimsson
Innblaðsstj.: Oddur Ólafsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guöbjörnsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavik.
Simi: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, íþróttir 686495, tæknideild
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaöaprent h.t.
Kvöldsimar: 686387 og 686306
Kreppueinkenni
■ í dag er fyrsti stóri verslunardagurinn fyrir
jólin. Framleiðendur og innflytjendur hafa keppst
við að koma vöru sinni á markað, því allt selst fyrir
jólin.
Alls kyns skran fyllir hillur verslana og bókabúð-
ir fyllast af ómerkilegum ástar- og örlagasögum í
dýru bandi.
Þannig er jólamánuðurinn tími uppgripa fyrir
þá sem hafa vit á því að hagnast á eyðslu annarra.
Menn taka litla áhættu. Stofna hlutafélag urn
framleiðslu sína eða innflutning. Lán eru slegin í
nafni hlutafélagsins og ef illa fer tapa athafna-
mennirnir engu nema framlögðu hlutafé sem
oftast er í lágmarki.
Ef vel gengur er heimilið, heimilisbíllinn, veit-
ingahúsferðir og utanlandsferðir skrifað á hlutafé-
lagið sem rekstur eða risna.
Þannig ýtir hlutafélagalöggjöfin undir alls kyns
brask, áhættan er engin, áhættuféð er tekið úr
bönkum, en ef auglýsingaherferðin tekst eru
nrenn komnir í hóp þeirra sem hafa „spjarað“ sig.
Eru „vel heppnaðar“ manneskjur.
Feir sem hins vegar hafa annarskonar vit, en vit
til að græða á öðrum, spjara sig hins vegar alls
ekki. Þeir þurfa að eyða af launum sínum í nrat
og bensín og enginn greiðir fyrir þá ef þeir fara út
að borða. Samt eru launin það lág að öllu þessu
verður að halda í lágmarki. Hluti af þessu fólki fór
reyndar í verkfall í haust til þess að laga kjör sín,
en ávinningnum var svift burt með einni gengisfell-
ingu.
Örvænting er mikil hjá sumum. Ráðherrar og
bankastjórar ræða um það að ráða til sín presta til
að hugga það fólk sem brestur í grát frammi fyrir
þeim. Þetta er fólk sem sér enga leið út úr
vandanum.
Á dögunum var stofnaður í Reykjavík Lúxus-
klúbbur þar sem lagt er upp úr glæsilegum
klæðnaði og rándýrum kokteilum. Sama fólk
gefur út Lúxusblaðið og á sérstakri Lúxushátíð
sem haldin var í einu af veitingahúsunr borgarinnar
í fyrrakvöld var tískusýning þar sem höfuðáhersl-
an var lögð á pelsa og skartgripi. Einn pelsinn
kostaði 324 þúsund krónur. Mörg fleiri dæmi
mætti nefna.
Allt eru þetta kreppueinkenni. Fínt þykir að
skera sig úr fjöldanum. Með slægjast einnig ýmsir
sem vilja láta líta út fyrir það að þeir séu „vel
heppnaðir“.
Þó er ljóst að tvær þjóðir byggja nú þetta land.
Annars vegar eru þeir sem hafa vit og vilja til að
græða. Hins vegar þeir sem hafa vit á einhverju
öðru.
Við siglunr nú hraðbyri inn í þjóðfélag senr er
ekki í samræmi við vilja íslensku þjóðarinnar.
Þjóðfélag misskiptingar þar sem fáir eru ríkir,
flestir fátækir.
Við þeirri þróun verður að sporna. Á morgun
verður það e.t.v. of seint.
Félagshyggjuöflin í landinu verða að taka
höndum saman. Flokkshagsmunir verða að víkja
fyrir framtíðarhagsmunum þjóðarinnar. Fyrir
hagsmunum barna okkar.