NT - 09.01.1985, Blaðsíða 6

NT - 09.01.1985, Blaðsíða 6
ffl Magnús Magnússon: Um stór Uppistaða þessarar greinar er erindi sem flutt var á ráðstefnu Lífs og lands um stöðu atvinnuveganna: Inngangur ■ Stóriðja er afar illa skil- greint hugtak. Fyrir sumum er það samheiti yfir eitthvað tröllslegt og vont en aðrir sjá í því merkingu athafna og fram- fara. Flokka má fiskvinnslu t.d. undir stóriðju, þar sem hún er bæði fjármagnsfrek og fjölmenn. Erindi þetta mun takmarkast við orkufrekan iðnað, en orkufrekt iðnferli er sú framleiðsla sem þarf a.m.k. 2 kWst. til að framleiða eitt kíló af vöru. Ekki get ég talist neinn sér- stakur áhugamaður um stór- iðju, þótt ég hafi unnið fyrir tvö slík fyrirtæki, en ég tel að hún eigi fyllilega rétt á sér eins og aðrar arðvænlegar iðngrein- ar og þurfi að vera inni í myndinni við atvinnusköpun á íslandi. Það er merkilegt með okkur íslendinga að bjarg- hringurinn, sem við ætlum að fleyta okkur og lifa á, þarf alltaf að vera sá, sem er lengst undan og lengra er að synda að. Virkjanir áttu að bjarga öllu, en það var ekki lengi. Síðan var það stóriðja, fiskeldi tók við, en þegar menn fóru að kynnast rekstri fiskeldisstöðva og leysa varð vandamál, sem þeim fylgja eins og gengur og gerist í framleiðslu, þá varð lífefnaiðnaður ofan á og telst af mörgum framtíðarlausn í atvinnumálum. Bjarghringur okkar hefur alltaf þurft að vera sá sem fáir þekkja til hlítar og því geta allir tjáð sig um málið, bjarghringinn sem við sjáum í fjarska-rétt einsog í hillingum. Nei, góðir lesendur, fram- tíðin er í dag, ef við vinnum eins vel og við getum með árvekni og alúð og endurtök- um það á morgun, erframtíðin okkar. Ekki má skilja orð mín svo að ég vilji gera lítið úr ábendingum og framtíðarspám þeirra manna, sem vísa okkur veginn að lífefnaiðnaði, fisk- eldi, stóriðju og fleiri greinum, heldur vil ég benda á að það er ekki skynsamlegt að einfalda hlutina um of og setja allt traust á eina grein iðnaðar, heldur á að hlúa að þeim greinum, sem fyrir eru og eiga framtíð, og horfa með raunsæi á möguleika okkar með arð- semi og annan ávinning í huga. Stóriðja getur skilað okkur fram á veg, ef rétt er á málum haldið, í átt að betra mannlífi og hagsæld. Núverandi stóriðja og áhrif hennar Orkufrek iðnfyrirtæki í landinu eru íslenska álfélagið, íslenska járnblendifélagið, Áburðarverksmiðjan og Kísl- ilgúrvinnslan. Þessi fyrirtæki og sérstaklega þau fyrrnefndu ollu gífurlegri byltingu í iðnað- ar- og verkkunnáttu okkar ís- lendinga, þar sem við lærðum og fengum dýrmæta reynslu í undirbúndingi og að standa að slíkum framkvæmdum. Ymis smærri fyrirtæki sem stofnuð voru vegna uppbygg- ingar þessara iðjuvera, hafa vaxið og dafnað og eru nú hæf til þess að takast á við ný verkefni. Það er hægt að standa þannig að byggingu og rekstri stóriðjufyrirtækja, að smáiðnaðurinn dafni í skjóli þeirra. Kannski er þarna rétt- lætingin fyrir stóriðju og orku- frekum iðnaði, sem finnur I rekstrargrundvöll í lágu raf- orkuverði, en skapar um leið aðstöðu sem þarf til að efla smærri iðnað. Forsenda fyrir slíku er þó að nægur tími sé til undirbúnings, svo hægt sé að taka tillit til aðstæðna íslenskra fyrirtækja, sem flest eru smá. Miðvikudagur 9. janúar 1985 6 ■ Járnblendiverksmiðjan á Grundartanga var byggð fyrir52.000 tonna framleiðslu, en ársframleiðslan þar er nú 59.000 tonn. Mengun verksmiðjunnar er viðunandi. Þjóðhagslega arðbærar að- gerðir, svo sem að samræma aðstöðu innlendra og erlendra framleiðenda, sem keppa um verk við framkvæmdir, varð- andi tolla og aðflutningsjöld á efni og búnaði, myndi hjálpa. Margfeldisáhrif álversins sjást greinilega í Hafnarfirði, járnblendifélagsins á Akranesi og kísilgúrverksmiðjunnar við Mývatn. Þekking flyst með einstaklingum, en ekki fyrir- tækjum. Dæmi um einstakl- inga, sem fóru í eftirfarandi framleiðslu eða sjálfstæða starfsemi eftir þjálfun og vinnu hjá orkufreku iðnfyrirtækjun- um eru: Ráðgjöf í uppbygg- ingu örtölvuiðnaðar, gerð hug- búnaðar í framleiðslustjórn fyrirtækja, framleiðsla grill- kola, framleiðsla steinullar og hönnun og ráðgjöf við fram- leiðniaukningu í fiskiðnaði. Dæmin sýna að stóriðjan myndar umhverfi, sem vekur upp nýjar hugmyndir og örvar menn til framkvæmda. Mengun og vinnuvernd Frá upphafi byggðar á ís- landi hafa menn mátt þola ýmsa mengun, svo sem meng- un af flúor, brennisteini og kolmonoxíði. Hún hefur aðal- lega komið frá jarðumbrotum, frá hverasvæðum og ölkeldum. Nú á síðustu árum hefur borið á menguðu lofti frá Evrópu og mengun hafssvæða í kringum okkur fer vaxandi. Mengun er aldrei réttlætanleg, en við verðum að lifa við hana að vissu marki. Það á að gera þær almennu kröfur til fyrirtækja að mengun þeirra sé innan við ákveðin mörk og að mengun þeirra ógni ekki lífríki stórra svæða. Ef fyrirtæki standa ekki undir fjármagnskostnaði nauðsyn- legra mengunarvarna, á ekki að byggja þau. Ef dæmi eru tekin, þá standast nýrri álver, t.d. í Noregi og Kanada, fylli- lega þær kröfur. Járnblendi- verksmiðjan á Grundartanga hefur sýnt og sannað að meng- un hennar er viðunandi og kannað hefur verið og talið tryggt að mengun frá fyrirhug- aðri kísilmálmvinnslu á Reyð- arfirði er langt innan við þau mörk, sem sett hafa verið. Um innri mengun og aðbún- að á vinnustað í áðurnefndum fyrirtækjum er hægt að fullyrða að ástandið er með því besta, sem hér gerist um hliðstæð störf. Þetta sannar fastheldni manna í að vinna hjá fyrirtækj- unum. Hér nægir að nefna til viðmiðunar aðbúnað starfs- manna í minni vélsmiðjum, við bílasprautun, í byggingar- iðnaði þar sem unnið er með lökk og lím, rafsuður í bílskúr- um og álíka húsnæði, heyryk við gegningar, vinna við mal- bik og fleira mætti lengi telja. Vinnuaðstöðu þarf að bæta hvar sem hægt er að koma því við, en viðmiðanir eru nauð- synlegar til s'amræmingar. Gaman er að rifja upp tvö dæmi, sem tengjast mengun- armálunum. Rykið í útblæstri járnblendiverksmiðjunnar á Grundartanga var þyrnir í aug- um margra, en það var fyrst kögglað og urðað. Nú er sama ryk orðið eftirsótt söluvara og hefur leitt til þess að unnt var að stemma stigu við alkalí- virkni íslensks sements. Hitt dæmið eru nýjar mengunar- varnir í álverum, þar sem súr- álið er látið sía flúor úr út- blæstri álvera, en með þvf endurvinnst flúorið og sparn- aður kemur á móti útlögðum kostnaði vegna mengunar- varna. Valkostir: Stóriðja - smáiðnaður Það er oft munur á því sem Frá upphafi byggðar á Íslandi hafa menn mátt þola ýmsa mengun, svo sem mengun af flúor, brennisteini og kolmonoxíði. Hún hefur aðallega komið frá jarðumbrotum, frá hvera- svæðum og ölkeldum. Er NT málgagn forsætisráðherra? ■ Frétt NT urn það að for- maður Alþýðubandalagsins sé hallur undir samstarf við Sjálf- stæðisflokkinn hefur heldur betur vakið liðið á þeim bæ og bregst Svavar Gestsson við af ntiklu offorsi og lýsir því yfir ! að frétt NT sé „algjör upp- i spuni". Hann telur tilgang NT vera þann að „draga úr athygli fólks á algerri íhaldsþjónkun Framsóknarforystunnar" og telur það nær NT að „spyrja forntann Framsóknar hvernig honum líði'í samstarfinu með íhaldinu". Það sem endur- 1 speglast í þessum viðhorfum Svavars er sú skoðun að NT eigi fyrst og síðast að fjalla um Framsóknarflokkinn og fréttir | þess aðrar séu liður í einhverju heljarmiklu samsæri Fram- sóknar. Þetta eru viðhorf l flokksþrælsins, sem er alinn Jón upp viö það að blöð séu flokks- blöð og hagsmunir flokksins liti og stjórni öllum fréttaskrif- um. Þess vegna sé ekkert mark takandi á fréttum þeirra. Þetta er reyndar athyglisverð skoðun manns, sem hefur verið blaða- maður og ritstjóri dagblaðs mest alla sína hunds- og katta- tíð. Svavar Gestsson skal hins vegar upplýstur um það að fréttadcild NT er ekki stýrt frá Framsóknarflokknum og NT ntun halda áfram að flytja fréttir af öllum sviðum þjóðfé- lagsins og úr þeim flokkum og félagasamtökum þar sem eitthvað er að gerast, alveg óháð því hvort það hentar hagsmunum tiltekinna stjórn- málaflokka eða ekki. Raunar erum við vissir um að það henti langtímahagsmunum þjóðarinnar best að fjölmiðlar séu sjálfstæðir og marki sér þá stefnu að upplýsa almenning um livað er að gerast á líðandi stund. M.ö.o. í þeim sé reynt að draga upp ntynd af þjóðfé- laginu eins og það er, en ekki eins og cinhverjir tilteknir menn vilja að hún sé. Þetta höfurn við reynt að gera og munum halda því áfram. Það kernur raunar fáum á óvart þó að formaður Alþýðu- bandalagsins láti svona. Álvar- legra er þegar fréttastofa út- varps lætur sig hafa það að byggja fréttir sínar á frétta skrifum NT og hnýta aftan við að NT sé málgagn forsætisráð- herra. Það er eins og ríkis- starfsmennirnir þar óttist það að upp í Síðumúla sé blað sem er að reyna að vera sjálfstætt í fréttaflutningi og reyni með öllum ráðum að bregða fæti fyrir tiltækið. Nú er það staðreynd að Framsóknarflokkurinn á 40% ■ Svavar Gestsson telur frétt NT Framsóknarsamsæri. í því hlutafélagi sem rekur NT og blaðið, sem arftaki gamla Tímans, tengist Framsóknar- flokknum með ýmsurn hætti. einkunt þó óbeinum. En í fréttadeildinni gildir það sjón- armið eitt að upplýsa hlutina og þar vinna hlutfallslega ekk- ert fleiri Framsóknarmenn en er í þjóðfélaginu gegnunisneitt. Örugglega rnun færri en á fréttastofu Útvarps. Alþýðublaðið um Jesú Baldvin og Jón Krist Það er húmor í Alþýðublað- inu í gær, sem aðallega er undirlagt frásögnum af fjöl- ntennum og fjörugum fundum sem Jón Baldvin er að halda út um allar koppagrundir, nú síð- ast á Austfjörðum. Að sjálf- sögðu er fjölmenni á öllum fundum „sumarstemmning og ailt gott að frétta", enda ætlar Alþýðuflokkurinn að verða stærsti flokkur þjóðarinnar eft- ir næstu kosningar. Alþýðu- blaðið segir frá því að „á Egils- stöðum komu til fundarins um 70 manns, enda þótt fjölmennt bridgemót hefði verið í gangi á staðnuni á sama tíma" (þessir bridgemenn, þeir hefðu örugg- lega mætt!) Hins vegar var frekar fámennur fundur á Seyðisfirði daginn áður, en „toppaðsókn ásunnudeginum, þegar um 70-80 Norðfirðingar komu saman til að hlýða á formann Alþýðuflokksins" og á Fáskrúðsfirði „voru um 40 manns samankomnir".

x

NT

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: NT
https://timarit.is/publication/305

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.