NT - 24.02.1985, Blaðsíða 2

HKUÍAR-
BLAO

Umsjónarmenn Helgar-
blaðs:
Atli Magnússon,
Birgir Guðmundsson
og
Jón Arsæll Þórðarson
Hver man ekki eftir geirfuglin-
um sem keyptur var á uppboði
í Lundúnum hér um árið. Á
tímabili var vart um annað
talað en þennan uppstoppaða
sakleysingja. En hvar er hann
niðurkominn nú? Hver urðu
örlög þessa fiðraða sakleys-
ingja sem íslenska þjóðin hafði.
nagandi samviskubit yfir og
hefur ef til vill enn?
Sjá bls. 4-5.
Oddur Björnsson rithöfundur
skrifar pilstilinn „Af hinu góða"
þar sem hann rýnir í menn og
málefni samtímans.
Sjá bls. 16
Á Veðurstofu islands samein-
ast upplýsingar um veður og
veðurbreytingar á nokkrum
mínútum. Við skyggnumst bak
við veðurfregnirnar og lítum á
það starf sem þær byggjast á.
Bls. 8-9.
Hægrisveifla, vinstrisveifla,
hvað er nú það? Hvernig
stendur á því að svo margir
snúast til frjálshyggju á þess-
um síðustu og verstu tímum
en ekki til vinstristefnu. Birgir
Guðmundsson stjórnmála-
fræðingur og einn af umsjón-
armönnum helgarblaðsins
fjallar um þessa spurningu á
bls. 14-15.
Forsíðumynd: Aö þessu sinni
er Gunnar Elísson gestur okk-
ar í Ljósbroti og hann er
einnig höfundur forsiðumynd-
arinnar sem ættuö er frá New
York.
' f f|# /
starískynningu hjá NT. Þeir heita
Kristófer Omrsson, Sæmndur
Oddsson úr Ölduselsskóla í
Reykjavík, og Þór Sævarsson úr
Húnavallaskóla I A-Húnavatns■
á blaöamennsku og tilað kynnast
grennsluðust fyrir um afbrotamál
unglinga.
■ Afbrot unglinga eru oft í sviðs-
Ijósinu og vekja áhuga manna, ekki
síst yngra fólksins sem kannski þekkja
til þeirra sem hafa leiðst út á þessa
braut. Til þess að fá nánari upplýsing-
ar um þetta mál höfðum við samband
við Hörð Jóhannesson hjá Rannsókn-
arlögreglu ríkisins, en hann sérmeðal
annars um afbrotamál unglinga.
Ánægdir með
40 prósent
Við spurðum hann fyrst hver væru
algengustu afbrot unglinga og sagði
hann það vera þjófnað, hnupl í
búðum, veskjaþjófnað á vinnustöð-
um og innbrot. Það mun vera meira
um afbrot stráka en stelpna, og
innbrot stráka til dæmis eru nokkuð
tíð. Sjaldnast er þó um einstaklings-
framtak að ræða heldur eru það
hópar stráka sem eru að verki.
Yfirleitt er talað um unglingaafbrot
þegar viðkomandi fremur glæpinn
yngri en 18 ára. Ef unglingur, sem er
15 ára eða yngri fremur afbrot, er
ekki hægt að stinga honum inn og
viðkomandi rannsóknarlögreglumað-
ur hefur samband við barnaverndar-
nefnd sem síðan sendir fulltrúa til
þess að fylgjast með yfirheyrslunni.
Þessir unglingar eru ekki sakhæfir og
eru stundum sendir á unglingaheimili
til dvalar þar til þeir eru orðnir 16 ára.
Ef unglingar brjóta af sér eftir sextán
ára aldur, fá þeir það sem kallað er
skilorðsbundinn dóm. Það þýðir að
þau mega ekki brjóta af sér næstu tvö
árin, en ef þeir gera það eru bæði
málin tekin fyrir og dæmt í þeim
saman hjá Sakadómi.
Við spurðum Hörð hversu stór
hluti afbrotamála unglinga leystust.
Hann sagði að þeir hjá rannsóknarlög-
reglunni væru ánægðir ef hlutfallið
væri um það bil 40 af hverjum 100.
Jafnframt sagði hann að þegar væri
verið að spyrja ungling, sem væri
grunaður um innbrot, út úr, kæmi
það stundum fyrir að unglingurinn
væri að tala um eitthvert allt annað
innbrot en hann væri grunaður um.
Þegar við spurðum hvort algengt væri
að unglingar væru undir áhrifum.
áfengis eða lyfja þegar þeim fremja
afbrot, sagði hann að það væri ekki
mikið um það.
Afbrot færast
í aukana
Það kom fram hjá Herði að afbrot
eru að færast í aukana og algengast er
að unglingar byrji að brjóta af sér
12-13 ára en hætti svo um 16-17 ára,
því þá eru þeir komnir á þann aldur
að þeir þurfa að fara að afplána
dóma. Sumir halda þó áfram og verða
það sem kallað er síafbrotamenn, en
oft er það fólk sem hefur hafið
afbrotaferilinn mjög snemma. En þó
eru margir sem byrja kannski að
drekka 18-19 ára og eru nú orðnir
síafbrotamenn.
Þegar krakkar eru að byrja að
stela, er það oft smádót úr búðum svo
sem sælgæti og þess háttar og talsvert
er um að þeirsteli bókum og skóladóti
þegar skólarnir byrja. Þegar þeir
eldast hnupla þeir nytsamari hlut-
um og til dæmis er oftast stolið
peningum og sígarettum þegar brotist
er inn í sjoppur. Við grennsluðumst
fyrir um hvað væri gert við ungling
sem ekki hefði tekið þátt í innbroti en
hefði verið með í hóp sem brytist inn.
Hörður sagði að ef hann hjálpaði til
við innbrotið þá væri hann sekur en
ef hann gerði ekki neitt þá væri hann
saklaus.
Varðandi innbrot í skólum sagði
Hörður að yfirleitt væri um hreinan
vitleysisgang að ræða, unglingarnir
hefðu þá á brott með sér krítar,
stimpla, blek og fleira dót sem þeir
hefðu gekkert gagn af.
Oftast kemst upp um afbrot ung-
linga vegna þess að þeir monta sig af
því að hafa framið innbrot og ef fleiri
en einn eru saman er trúlegt að
einhver úr hópnum segi frá.
Góður félags-
skapur lausnin?
Ef unglingar freistast til að hnupla,
en koma síðan sjálfir og skila hlutum
sem þeir hafa tekið og borga
skemmdir, er tekið tillit til þess. Hjá
um 60% af þeim unglingum sem
fremja afbrotin eru báðir foreldrar
heima, 30% búa hjá einstæðum for-
eldrum og um 10% eða minna búa á
unglingaheimilum eða frændfólki
sínu. Unglingar sem eru í íþróttum
eru yfirleitt ekki með í afbrotum. Oft
þarf ekki nema einn til þess að stinga
upp á því t.d. að brjótast inn og ef
þessi eini er kannski sendur eitthvað
burt þá tvístrast hópurinn. Krakkar
sem stunda innbrot verða oft að ljúga
að foreldrum sínum.segja t.d. að þau
ætli að sofa hjá vini eða vinkonu
þannig safnast allar lygarnar saman
og foreldrar frétta þær um leið og
unglingurinn verður tekinn af lögg-
unni.
A.fbrot
tin
H Hörður Jóhannesson
Prír piltar f starfskynningu hjá NT