NT - 17.08.1985, Blaðsíða 10

tíl
Margrét Oddný Hjörleifsdóttir
frá Hrísdal
Fædd 26. septemher 1899
Dáin 9. ágúst 1985
Sumarblærinn, sem nú hefur
undanfarið leikið um vanga okkar,
hefur gefið okkur meiri sól og hlýju
en mörg undanfarin ár. Par af leið-
andi_hafa jarðargæði verið okkur
óvenju gjöful. Sólríkir dagar minna
okkur á þann hverfuileika, sem lífið
er háð, að blómin sem brostu óvenju
snemma til okkar á þessu góða sumri,
fölna þó í tímans rás, þau koma og
þau fara. Sá sem okkar tilveru ræður,
hefur lífdaga okkar í sinni hendi
hverju sinni, kallar okkur hvern og
einn til sín, því enginn skal undan
þessu kalli komast. Blíðviðriskvöld
þann 9. ágúst var okkur tilkynntað
aldamótabarnið og öðlingskonan
Margrét frá Hrísdal hafi hlýtt þessu
kalli. Lát hennar, þó með stuttum
fyrirvara væri, kom okkur vinum
hennar þó ekki á óvart, hár aldur og
langur og farsæll starfsdagur að baki.
Er nokkuð sælla en að sá sem hagsæld
okkar ræður, kippi þá í það hjól, sem
líf okkar hefur snúist um, dagsverki
lokið og lífsbók lokað.
Margrét Oddný Hjörleifsdóttir var
fædd að Hofstöðum Miklaholtshr26.
september 1899. Foreldrar hennar
voru Kristjana Sigurðardóttir og
Hjörleifur Björnsson, búandi hjón á
Hofstöðum í Miklaholtshrepp.
Margrét nam í föðurgarði og við
móðurhné þann lærdóm, sem næm og
verkhög börn gátu tileinkað sér í
skóla hinnar fornu heimilismenning-
ar. Lífið kenndi henni svo margt, hún
hlaut hagar hendur í vöggugjöf, góða
eftirtekt og einstakt minni. Hlýjan
hug bar hún til allra sinna samferða-
manna og óbrigðult minni hafði hún
til hinnar hinstu stundar. Sakir trygg-
lyndis og góðs hjartalags var hún
hverjum manni kær, sem hafði kynni
af henni. Og þeirri mannhylli hélt
hún til hinstu stundar. Margrét var
dul að eðlisfari og orðheldin, flíkaði
ekki hugsunum sínum við alla. Hugur
hennar leitaði ávallt heim í sveitina
hennar, þar átti hún æskudaga og
æskuvor, allt hennar lífsstarf var
bundið þeirri sveit, sem hún unni
heilshugar, „Því römm er vor taug
sem til rekka dregur föðurtúna til.“
Frá árinu 1981 dvaldi Margrét í
dvalarheimili aldraðra í Borgarnesi.
Þar undi hún sér vel, því frændgarður
hennar er óvenjustór og heimsóknir
til hennar tíðar. Sá sem þessar línur
skrifar bast góðri tryggðarvináttu við
Margréti, sem ég vil þakka af heilum
hug, „það ungur nemur sem gamall
temur.“ Við áttum saman mörg
símtöl, sem ekki voru alltaf mæld í
skrefum eða mínútum, ævinlega gat
hún frætt mig á ýmsu, sem hún og
hugur hennar fylgdust betur með en
ég. Heima í sveitinni hennar var
hugurinn og hugsaði hún jafnan hlýtt
til fólksins þar. Gjafir Margrétar til
kirkju sinnar bera þess vott hve
hlýjan hug hún bar til hennar.
Hinn 3. mars 1919 giftist Margrét
æskuvini sínum Sigurði Kristjánssyni
frá Hjarðarfelli. Hjónaband þeirra
sýndi að þar var gagnkvæmt traust og
virðing höfð að leiðarljósi. Lífsganga
þeirra var ekki alltaf auðveld, en
kjarkur, dugnaður og bjartsýni var
ávallt ríkjandi í fari þeirra. Enda
Sigurður alinn upp við þann arin, sem
sorg og gleði réði ríkjum, hertur af
harðri lífsbaráttu, en einstakur heim-
ilisfaðir, sem sá ætíð bjartari hliðar
lífsins. Sigurður dó 19. september
1969. Búskap stunduðu þau á þremur
jörðum hér í sveit, en lengst af bjuggu
þau í Hrísdal, þar var þeirra ævistarf,
sá staður er þeim var kærastur. Þeim
Margréti og Sigurði varð 11 barna
auðið, þau lifa öll foreldra sína,
einstakt manndómsfólk og traustir
þjóðfélagsþegnar. >au eru:
Hjörleifur, fyrrv. vegaverkstjóri, bú-
settur í Ólafsvík.
Kristján, bóndi í Hrísdal.
Sigfús, skrifstofumaður í Stykkis-
hólmi.
Kristjana, húsfrú í Hlíðarholti Stað-
arsveit.
Áslaug, húsfrú í Reykjavík.
Valdemar, lögregluþjónn í Reykja-
vík.
Elín, ljósmóðir í Stykkishólmi.
Olga, húsfrú í Hraunbæ í Norðurár-
dal.
Magdalena, húsfrú á ísafirði.
Anna, húsfrú á Brekku í Norðurár-
dal.
Ásdís, húsfrú í Reykjavík.
Þegar ég nú kveð mína kæru vin-
konu Margréti frá Hrísdal er margs
að minnast og margt að þakka. Trygg-
lyndið ber þó hæst, því hún var kona
þeirrar gerðar að horfa við mannlíf-
inu með ástúðlegu þeli, móðurlegri
viðkvæmni, sem gerir engan
mannamun. Ég vil sérstaklega þakka
henni hlýjuna, góðvildina og það
traust sem hún sýndi mér ætíð og það
mikla kærleiksríka starf er hún vann
sinni sveit. Hún var heilshugar trú-
kona sem veitti sálu sinni ljós og
varma í lindir trúarinnar, guðs orð og
bæn. Um hana mætti segja „hún var
sterk í stríði fyrir sterka trú.“ Hún var
gæfumanneskja, hún gat horft yfir
farinn æviveg með þá birtu fyrir
augum, sem jafnan er góðs manns
gifta og gleðivaki. Um framgöngu
hennar og störf hennar öll má með
orðum sálmaskáldsins segja:
Hvað er ástar og hróðrar dís,
eða góður engill í paradís,
hjá gcðri oggöfugri móður.
(Matthías Jochumsson)
Við hjónin þökkum henni af alhug
liðnar samverustundir. Skyldfólki
hennar öllu vottum við samúð.
Guð blessi minningu Margrétar frá
Hrísdal.
Páll Pálsson
Föstudaginn 9. þ.m. varð bráð-
kvödd á dvalarheimili aldraðra í
Borgarnesi merkiskonan Margrét
Oddný Hjörleifsdóttir frá Hrísdal í
Miklaholtshreppi.
Margrét fæddist að Hofsstöðum
26. september 1899 ogvarþvítæplega
86 ára, er hún lést.
Foreldrar Margrétar voru Hjörleif-
ur Björnsson, bóndi á Hofsstöðum,
en ættaður frá Breiðabólstöðum á
Álftanesi og kona hans Kristjana
Elísabet Sigurðardóttir ættuð úr
Reykjavík. Kristjana var systir Sól-
veigar konu Sigfúsar Eymundssonar
bóksala.
Oddný á Breiðabólsstöðum, amma
Margrétar var dóttir Hjörleifs Gutt-
ormssonar prests á Skinnastað í Öxar-
firði og víðar.
Margir landsþekktir menn eru frá
Hjörleifi komnir, svo sem Kristján
Eldjárn forseti o.fl. Bróðir Margrétar
var Jóhann vegaverkstjóri, sem var
landskunnur maður.
Margrét ólst upp hjá foreldrum
sínum að Hofsstöðum í hópi fimm
systkina. Hún var mjög bráðþroska
eins og margt ættfólk hennar. Ekki
átti hún kost á skólagöngu í æsku -
utan barnaskóla í 2-3 mánuði á vetri
eftir 10 ára aldur. Þannig var með
æskufólk almennt á þeim tíma og
þótti eðlilegt.
Stórt heintili var á Hofsstöðum og
gestagangur var þar mikill. Hjónin
voru höfðingjar heim að sækja.
Þá var eingöngu ferðast á tveimur
jafnfljótum eða þá á hestum og fólki
þótti gott að hvíla lúin bein, þar sem
móttökur voru góðar.
Kristjana á Hofsstöðum var sérlega
myndarleg húsmóöir og lærðu dætur
hennar margt af henni, það sem góða
húsmóður má prýða.
Hinn 3. mars 1919 giftist Margrét
Sigurði Kristjánssyni á Hjarðarfelli.
Sigurður var ellefu árum eldri en
Margrét og orðinn liðlega þrítugur,
er þau giftust. Sigurður var glæsi-
menni hið mesta og hallaðist ekki á
með þeim hjónum. Þau hófu búskap
á Hjarðarfelli voru 1919 í sambýli við
foreldra þess, er þetta ritar.
Hjörleifur á Hofsstöðum missti
konu sína um þessar mundir og
vantaði hann þá forsjá fyrir heimilið
innanbæjar. Hann leitaði eftir því við
ungu hjónin að þau flyttu til sín að
Hofsstöðum. Og það varð svo vorið
1920. Á Hofsstöðum bjuggu þau í sjö
ár.
Laugardagur 17. ágúst 1985 10
Veturinn 1926-1927 gifti Hjörleifur
sig aftur, Matthildi Jóhannesdóttur
frá Sauðum í Helgafellssveit. Húsa-
kynni á Hofsstöðum rúmuðu ekki
tvær fjölskyldur og stóran barnahóp.
Þau Sigurður og Margrét fluttu því
að Dal vorið 1927 og voru þar leigu-
liðar í fimm ár.
Vorið 1932 fluttu þau svo að Hrísd-
al og tíu árum síðar keyptu þau
jörðina. Þar bjuggu þau í 37 ár eða
þar til Sigurður lést í septembermán-
uði 1969. Þau voru því saman í
hjúskap og búskap í rúmlega 50 ár
samtals. Eftir að Sigurður dó dvaldi
Margrét hjá börnum sínum en mest
þó í Hrísdal. Á Dvalarheimili aldr-
aðra í Borgarnesi var hún á þriðja ár
í lokin.
í Hrísdal voru gerðar miklar um-
bætur í tíð þeirra hjóna. Farið var úr
litlum torfbæ í stórt steinhús, ræktun
varð mikil og útihús voru reist eftir
nýrra tíma kröfum.
Þeim hjónum.vató ellefu barna auð-
ið og lifa þau öll móður sína. Þau eru:
Hjörleifur, Vegverkstjóri, nú síðast í
Ólafsvík. Hann er kvæntur Kristínu
Hansdóttur frá Selhóli á Hellissandi.
Kristján, bóndi í Hrísdal. Hann er
kvæntur Maríu Eðvarðsdóttur,
þýskrar ættar.
Sigfús, flugafgreiðslumaður í Stykkis-
hólmi. Hann er kvæntur Ragnh.
Esther Einarsdóttur úr Reykjavík.
Kristjana Elísabet, húsfreyja í Hlíð-
arholti, Staðarsveit. Hún er gift Vig-
fúsi Þráni Bjarnasyni bónda þar.
Áslaug, húsfreyja í Reykjavík. Hún
er gift Sveinbirni Bjarnasyni,
lögregluvarðstjóra frá Neðra-hóli i
Staðarsveit.
Valdimar, lögreglumaður í Reykj-
avík. Hann er kvæntur Brynhildi
Eggertsdóttur, frá Akureyri.
Elín Guðrún, ljósmóðir í Stykkis-
hólmi. Hún er gift Sigurði Ágústssyni
fyrrv. vegaverkstjóra þar.
Olga, húsfreyja á Hrauni í Norður-
árdal. Hún er gift Leopold Jóhannes-
syni fyrrv. veitingamanni í Hreða-
vatnsskála.
Magdalena Margrét, húsfreyja á ísa-
firði. Hún er gift Oddi Péturssyni
bæjarverkstjóra þar.
Anna, húsfreyja á Brekku í Norður-
árdal. Hún er gift Þorsteini Þórðar-
syni, bónda þar.
Ásdís, húsfreyja á Seltjarnarnesi.
Hún er gift Sigmundi Sigurgeirssyni
trésmið.
Öll eru börnin myndarleg og vel að
manni, svo sem foreldrar þeirra voru.
Barnabörn Margrétar eru vel stórt
hundrað talsins og fjölgar ört.
Ekki fór á milli mála að erfitt var á
kreppuárunum frá lokum fyrri heims-
styrjaldarinnar og til 1940 í byrjun
síðar heimsstyrjaldarinnar að fæða
og klæða ellefu börn án aðstoðar frá
samfélaginu í formi tryggingabóta
eða á annan hátt. En þetta gerðu
Hrísdalshjónin og mundu fáir leika
það eftir nú á dögum.
Þess ber þó að geta að Áslaug
dóttir þeirra varð eftir á Hofsstöðum
þegar þau fluttu að Dal og ólst eftir
það upp með afa sínum. Og Valdimar
ólst upp að mestu hjá föðurbróður.
sínum að Hjarðarfelli. Þessi barátta
var mjög ströng. Hjónin urðu að vera
nægjusöm og neita sér um margt sem
nú er talið sjálfsagt og leggja hart að
sér í vinnu. Samheldni þeirra var
mikil og má segja að þau væru
einhuga í öllu. Því verður ekki rætt
um annað svo hins verði ekki getið.
En að sjálfsögðu reynir mest á húsm-
óðurina á stóru barnaheimili. Hún
þarf að vera útsjónarsöm og
stjórnsöm. Þeir kostir voru Margréti
vel gefnir.
Hrísdalshjón létu ekki fátækt,
heilsubrest Sigurðar um nokkur ár,
né aðra erfiðleika knésetja sig. Þau
héldu lífsgleði sinni og reisn að fullu
alla tíð og voru oft gjöfulir rausnar-
veitendur á heimili sínu.
Sigurður var söngvinn gleðimaður
og hafði mikinn róm og einstaklega
góða frásagnarhæfileika. Hann gerði
oft gleðistund úr því að segja frá litlu
atviki og ýkti stundum en Margrét og
börnin höfðu gaman af.
Sigurður var einstaklega hlýr og
hugsunarsamur heimilisfaðir og nærg-
ætinn við konu sína. Margrét var líka
myndar húsmóðir í verkum sínum og
umhyggjusöm móðir, sem börn henn-
ar virtu mikils og vildu allt gera til
geðs. Ástríki var mikið með Sigurði
og Margréti.
Á heimilinu ríkti hlýja og gleði,
sem dró að sér fólk og þótti mörgum
gott að koma þangað. Unglingar og
börn úr þéttbýli sóttust eftir að fá að
dvelja þar a.m.k. sumarlangt.
Eftir að börnin þeirra Hrísdals-
hjóna komust upp og fóru að heiman
leituðu þau oft heim til foreldranna
og áttu með þeim gleðistundir. Oft
varþví gestkvæmt íHrísdal. Heimilið
hafði aðdráttarafl.
Margrét hafði sérstakt yndi af að fá
gesti. Hún var sjófróð og ræðin,
kunni skil á fólki víða á landinu og
fylgist vel með öllu sem gerðist. Hún
hélt vináttutengslum við fólk meira
en algengt er um aldraða allt til
síðasta dags.
Mér, sem þessar línur rita, er í
fersku barnsminni óvenju skemmti-
legar heimsóknir Hrísdalsfj ölskyld-
unnar að Hjarðarfelli. Þá var alltaf
hátíð. Slíkar heimsóknir voru gagn-
kvæmar. Samheldni og samstarf ein-
kenndu samskipti heimilanna alla tíð,
líka eftir að kynslóðaskipti komu til.
Nú eru Hrísdalshjónin bæði horfin
af sviðinu og skilja eftir merkt og
mikið ævistarf og mikið safn góðra
minninga.
Margréti þakka ég og fjölskylda
mín mikla tryggð og vináttu alla tíð
og ótaldar ánægjustundir.
Margrét er jarðsett í dag við hlið
bónda síns í Fáskrúðarbakkakirkju-
garði.
Við vitum að Sigurður stendur í
ströndu hinu megin og veitir henni
ástríkar móttökur.
Börnum hennar og vandamönnum
öllum votta ég samúð við fráfall
ástríkrar móður.
Gunnar Guðbjartsson
Afmælis- og
minningargreinar
Þeim, sem óska birtingar á afmælis- og
eða minningargreinum í blaðinu, er
bent á, að þær þurfa að berast a.m.k.
tveim dögum fyrir birtingardag. Þær
þurfa að vera vélritaðar.
Blómaskálinn er fluttur
að Nýbýlavegi 14
í ný og glæsileg húsakynni. Höfum allt til blómarœktunar, pottablóm, afskorin
blóm, skreytingar, krossa og kransa. Lítiö inn um helgina og alla hina dagana til
ad smakka á berjum og fá kaffisopa og eitthvaö gott. Krakkar fá blöðrur og ?
Sértilboð
NÝTÍND
KRÆKIBER
Mjög hagstætt
verð
Opið alla daga kl. 10—22
^jjfölórnaslíálÍTm
Nýbýlavegi 14, á horni Nýbýlavegar
og Aud brekku. Sími 40980.