NT - 06.12.1985, Blaðsíða 8
8 NT Jólablað
Borgarbandið í útvarpssal
1941-2 að æfa tyrir
utsendingu. Hér er Arni
Björnsson við píanóið,
Höskuldur Þórhallsson
meðtrompet, og Vilhjálmur
Guðjónsson og Sveinn
Ólafsson með saxófón.
Fyrir aftan eru Þórir
Jónsson,
hljómsveitarstjóri, Fritz
Weisshappel og Jóhannes
Eggertsson.
dansmúsíkina þegar fólkið fór að
koma. Ég man að við spiluðum til
dæmis „In the Mood,“ sem var alveg
nýtt þá.
Borgarbandið spilaði mikið í brögg-
unum fyrir herinn og þá voru sendir
eftir okkur trukkar og ekið vestur á
Holt eða þá inn í Laugarás og
Hálogaland. Við fórum allt austur í
Þrastalund.
Því miður misstum viðJack Quin-
et. Hann vonaði að hann slyppi við
herþjónustu út á hljómsveitarstjóra-
starfið, en það fór nú öðru vísi. Eitt
kvöldið þegar við vorum að spila kom
maður frá sendiráðinu með bréf til
hans og við sáum að hann fölnaði
upp, þegar hann las það. Villi spurði
strax hvort þeir væru að kveðja hann
I herinn. „Já, ég á að mæta klukkan
fimm í nótt,“ sagði Quinet „og fara
út með stóra skipinu hérna í fyrramál-
ið.“
Við höfðum ætlað í veiðitúr um
morguninn og sögðum að það yrði þá
ekki mikið úr að hann kæmi með, en
hann hét því að koma hvað sem
tautaði og raulaði. En um nóttina kom
til hans fulltrúi frá sendiráðinu og þá
sex eða átta manna herflokkur með
alvæpni. Þeir héldu heim til hans á
Holtsgötuna og leiddu hann niður
Túngötu til skips á tilsettum tíma. Við
höfum aldrei heyrt frá honum síðan.
Til að byrja með lék ég á bassa í
Borgarbandinu, en skipti yfir og byrj-
aði á trommunum seint á árinu 1939.
I byrjun var Paul Dahlmann hljóm-
sveitarstjóri, en hann var Kanada-
maður, ættaður frá Vancouver. Hann
hafði tileinkað sér þessa frægu Bill
Costello aðferð á trompetinn og hafði
þessa brilliant hæð sem hún gefur.
Hann náði langt erlendis, eftir að
hann fór héðan.“
Þú varst einn af stofnendum
Sinfóníuhljómsveitar íslands?
„Já, og raunar var svo komið að þá
var ég að hugsa um að fara að hætta
í músíkinni. Þetta var svo óstöðugt
að það var varla nokkur leið að lifa af
þessu fyrir fjölskyldumann. Það hafði
alltaf verið eilíft basl með peninga í
Hljómsveit Reykjavíkur og maður var
orðinn mjög þreyttur á þessu. Ég
hafði verið að snapa mér aukavinnu,
var m.a. einskonar reddari og gervi-
smiður hjá Hitaveitunni um tíma.
En þegar Sinfóníuhljómsveitin er
stofnuð göngum við í hana allir þessir
sem verið höfðum í Útvarþshljóm-
sveitinni og vorum strax fastráðnir.
Þetta var eiginlega framlag útvarps-
ins, sem greiddi okkur laun að hálfu
á móti hljómsveitinni sjálfri. Samt var
þetta mjög erfiður fjárhagur hjá sveit-
inni í byrjun. Þetta voru alls um 55
manns sem voru með í upphafi, þar
Á Siglufirði 1935. Jóhannes er
annar frá vinstri með sellóið.
Við píanóið er Naaby Olfert,
en með harmonikku Olav Dybdal
og Kristján Elíasson.
á meðal mikið af lausafólki.
En því er ekki að leyna að með
tilkomu Sinfón íuhljómsveitarinnar
varð gjörbreyting á kjörum hljómlist-
armanna hér. Þetta varð svo auðveld-
ara þegar ríkið og borgin komu inn í
dæmið ásamt útvarpinu um rekstur-
inn.
Við æfðum fyrst í útvarpssalnum
og þá í Gúttó í mörg ár, þótt aðstaðan
þar væri auðvitað afskaplega ófull-
komin. Tónleikarnir voru í Þjóð-
leikhúsinu. Á sellóið vorum við í
upphafi Stefán Edelstein, Einar Vig-
fússon, Þórhallur Árnason og ég, en
síðar kom Moravék með.
Fyrsti stjórnandinn var Herman
Hildebrandt, fjörmikill og skemmtileg-
Kvartettinn Fjarkar kom oftfram í útvarpi réttfyrir 1950. Þar léku þeir Þorvaldur
Steingrímsson, Óskar Cortes, Jóhannes Eggertsson og Sveinn Olafsson.
ur maður sem gaman var að starfa
með, en brátt kom Olaf Kjelland til
sögunnar. Það er enginn vafi á þvi að
það var hann sem skapaði hljóm-
sveitina í þeirri orðsins merkingu, því
hann var afskalega drífandi og mikið
hörkutól. Hann kenndi mönnum að
vinna. Hann var ákaflega orðheppinn
og særði menn stöku sinnum, átti til
að vera nokkuð grófur. En það dugði
ekki að taka það illa upp, því eins og
þú veist hefur stjórnandinn ávallt rétt
fyrir sér.
Það dugði ekki að sitja afslappaður
á æfingum hans, menn urðu að vera
rétttir í baki og fylgjast með af lífi og
sál. Ég man að sjálfur æfði ég mína
rödd svo nákvæmlega að á endanum
kunni ég þetta nær utan að. Með
tímanum jókst svo auðvitað æfingin
og lestrartæknin.
Já, Kjelland var mikilhæfur stjórn-
andi og tókst að draga allt það besta
út úr okkur. Það er ákaflega misjafnt
hvernig stjórnendur eru. Maðurfinnur
um leið og maður stígur upp á pallinn
hvernig hann er. Það er persónuleik-
inn sem skilur á milli þessara miklu
stjórnenda og hinna, þetta er einhver
ára sem þeir hafa. Auk Kjellands man
ég eftir Wodisco og svo þessum
stóru, eins og Prévin og Askenasy.
Þeir höfðu þetta I sér.“
Hvernig líst þér á S.f. í dag?
„Breytingin á Sinfóníuhljómsveit-
inni er orðin mikil frá því er ég byrjaði.
Bæði er sveitin stærri og það hefur
komið til mikið af ungu fólki sem
spilar Ijómandi vel, ágætir blásarar
og góðir strengir. Þetta lofar góðu.
Eg hætti fyrir þrem árum og var þá
raunar búinn að vera lengur en ég
þurfti. En ég held sambandi við þá
þarna og fer oft vestur eftir að hitta
gamla kunningja, þessa sem eftir
eru. Nei, mig langar ekki að spila með
þótt ég hlusti á þá. Ég spilaði í
óperunni í fyrra og þarna var þá
komið mikið af útlendingum og yngra
fólki og mér leið ekkert vel þarna.
Þetta eru svo mikil kynslóðaskipti,
þótt ég hefði gaman af að spila.
Nú er ég einkum að kenna, kenni
um þrjátíu nemendum á trommur í
þrem unglingalúðrasveitum hérna.
Nemendurnireru misjafnir, sumirvilja
aðeins læra þetta einfaldasta I rokk-
inu, og eru sælir og ánægðir með
það, vilja ekkert af nótunum vita. Ég
er þá auðvitað að benda þeim á að
joessi rokktaktur sé nú ekki hátindur-
inn í þessu og aö þau muni reka sig
á það að lokum. Kannski þau geri
það líka einhver og endurskoði af-
stöðu sína eins og alltaf verður að
gerast öðru hverju í lífinu, ef maður
þykist ætla að feta hinn langa og
þrönga veg listarinnar."