Morgunblaðið - 30.11.2003, Page 32

32 | 30.11.2003
Ég var einu sinni á gangi í roki í Austurstræti eins og þar er oft. Þarna gekkKjalarnesstrengurinn inn úr Lækjargötunni og þá upplifði ég skyndilegaað það væri svo sterkur strengur á milli allra birtingarforma í list að það
skipti í raun og veru engu máli hvað maður væri að gera – hvort maður skrifaði ljóð
eða sögur, málaði eða væri í tónlist eða hvað sem er – þetta væri nákvæmlega sami
punkturinn í raun og veru.“
Svona lýsir Bergur Thorberg því sem
kalla má upphafinu að því að hann fet-
aði veg myndlistarinnar. Fram að því
hafði hann daðrað við ýmis önnur list-
form – m.a. leikið með Leikfélagi Ak-
ureyrar, samið ljóð og tónlist og lagt
stund á leikhúsa- og kvikmyndafræði.
„Þannig að leiðin að myndlistinni var
svolítið kræklótt,“ segir Bergur sem ekki
bara fór ýmsa króka á leið að listinni
heldur í hæsta máta óhefðbundna. „Ég
fór aldrei í myndlistarskóla en er búinn
að eyða rosalegum tíma í að stúdera
þetta, skoðað listaverk annarra, prófað
mig áfram og hef komið víða við,“ segir
hann og útskýrir að hann hafi verið
meira og minna erlendis síðastliðin 18–
19 ár. „Ég hef farið í langar reisur sem
hafa verið minn skóli – kannski tveggja
til allt að sex mánaða reisur þar sem ég
hef verið á ýmsum stöðum og málað.“
Ekki hægt að mála úr hvaða kaffi sem
er Líkt og myndlistarmenntun Bergs er
það efni sem hann vinnur með óhefð-
bundið og kannski svolítið alþýðlegt.
„Ég blanda saman kaffi og akrýlmáln-
ingu og það er út af línunni minni,“ segir hann og útskýrir að
efnið þurfi að renna vel því hann láti það leka úr lausu lofti
niður á myndflötinn. Vissulega gæti hann notað vatn í stað-
inn fyrir kaffið en fyrir um 14 árum hafi hann uppgötvað frá-
bæra eiginleika þessa hversdagslega drykkjar fyrir slysni. „Ég
missti kaffibolla ofan á myndina sem ég var að vinna með og
kaffið virðist vera afskaplega ríkt af litarefnum. En það er
ekki hægt að mála úr hvaða kaffi sem er,“ tekur hann fram og
það er auðheyrt að heilmikil rannsóknarvinna liggur á bak
við staðhæfingu hans. „Það er t.d. mjög misjafnt eftir kaffinu
hvort tónninn er gulur, brúnn eða rauðbrúnn.“
Bergur lumar á fleiri undarlegheitum þegar kemur að list-
sköpuninni. „Ég er búinn að vinna meira og minna á hvolfi í
tíu ár,“ segir hann og þegar ég hvái við útskýrir hann að hann
snúi blaðinu eða myndfletinum alltaf öfugt við sjálfum sér
þegar hann er að vinna. „Þetta er ekki af því að ég sé les-
blindur eða neitt slíkt,“ heldur hann glottandi áfram. „Þetta
er einfaldlega önnur leið inn í myndlistina – annað sjón-
arhorn sem einfaldar þetta allt fyrir mér, ég þarf ekki að maka
eins miklu efni á.“
Það kemur líka í ljós að það er Bergi mikils virði að „maka litlu“ á myndirnar
sínar því að baki listsköpuninni liggja heimspekilegar vangaveltur og vel útfærð
hugmynd. „Ég er mikið fyrir opið rými og held mig við lágmarksbakgrunn eins og
þú sérð.“ Hann bendir á nokkrar myndir sínar. „Þetta er kannski eins og svolítið
ljóð þar sem búið er að höggva allt í burtu sem skiptir ekki máli. Það getur ýmislegt
gerst í rýminu umhverfis teikningarnar og það er ekki mitt að ákveða hvað það er.“
Lagðist á hnén á götuna Bergur er nýkominn heim frá Kaupmannahöfn þar sem
hann hefur dvalið síðastliðna fimm mánuði. Stærstum hluta tímans varði hann á
Strikinu þar sem hann málaði og seldi myndir sínar um leið og hann spjallaði við
gesti og gangandi. „Strikið var engin tilviljun,“ segir hann. „Strik er það sama og
lína en ég hef fengið kannski mesta hrósið fyrir línuna mína vegna þess að hún þyk-
ir svolítið frjálsleg og fín en samt túlka eitthvað. Ég undirbjó þetta vandlega og
valdi mér stað fyrir framan Royal skind sem er pelsabúð við hliðina á úrsmiðnum
Gulagsen. Hann er með stóra klukku fyrir utan hjá sér en ég vinn einmitt með
tímaelementið í myndum mínum og er búinn að kafa svolítið í Einstein og Niels
Bohr í því sambandi.“
Bergur þrífur blýant og krotar í ákefð
tvo hringi niður á blað til að útskýra mál
sitt. Áður en ég fæ rönd við reist erum við
komin á bólakaf í afstæðiskenninguna og
aðra speki enn flóknari en um síðir kom-
umst við aftur að lífinu á Strikinu í sumar.
„Ég lagðist bara á hnén á götuna eins og
aðrir og lifði þarna mýtuna um íslensku
listamennina sem hafa legið í rennistein-
inum í Kaupmannahöfn,“ segir hann hlæj-
andi og vísar til höfuðskáldsins Jónasar
Hallgrímssonar.
„Svo ræddi ég heilmikið við fólk á með-
an, um listina, um verð á myndlist, um
bara allt við alla. Þá kom upp spurningin,
hvenær er list list? Sumir ganga nefnilega
með þann misskilning í hausnum að ef list
er ódýr þá sé það ekki list og bara ef hún
kosti mikið þá sé það list. Svo má líka snúa
því við,“ heldur hann áfram. „Það er ein-
mitt það sem ég er alltaf að gera: að snúa
þessu við.“
Bergur segist himinlifandi með þau við-
brögð og þá athygli sem hann fékk á Strik-
inu. „Sumir voru hrifnari en aðrir. Ég er
hins vegar örugglega búinn að selja mynd-
ir til 80 eða 100 þjóðlanda en ég var nátt-
úrulega að selja þetta hræbillegt.“ Bergur flissar með
sjálfum sér þegar hann heldur áfram: „Vinir mínir vitna í
Pablo [Picasso], sem fór í gegnum bleiku períóduna og
bláu períóduna, og kalla þetta ódýru períódu Thorbergs.
En hún er semsagt liðin undir lok – að mestu að minnsta
kosti.“
Hálfpartinn neðanjarðar Hann segist líta svo á að á
Strikinu í sumar hafi hann sett upp eina lengstu sýningu
sem hann hafi tekið þátt í og í ljós kemur að flestar sýn-
ingar hans hafa verið erlendis. „Ég hef verið hálfpartinn
neðanjarðar á Íslandi og bara haldið sex, sjö sýningar hér
heima á kannski 20 árum.“ Bergur hyggst þó gera brag-
arbót á þessu. „Ég ætla að gera eins og poppararnir og
gera víðreist um landið,“ segir hann og styrkir þar með
þá tilfinningu að hann sé einhvers konar trúbadúr
myndlistarinnar. Sýningarförina byrjaði hann í fæðing-
arbæ sínum Skagaströnd um síðustu helgi og heldur
áfram þessa helgi í Vestmannaeyjum. Næstu helgi setur
Bergur upp sýningu á Ísafirði og vonast til að komast
einnig til Akureyrar með myndir sínar. „Svo verð ég á
fullu hér í Reykjavík á virkum dögum að mála.“
Undanfarin ár hefur Bergur verið með vinnuaðstöðu í Portúgal en í kjölfar ævin-
týrsins á Strikinu verður nú breyting þar á. „Ég er kominn með samstarfssamning
við gallerí í Kaupmannahöfn og er að fara að vinna verk fyrir þá. Þeir ætla að taka
mig að sér í Danmörku til að byrja með en þeir eru með einhverja anga út í Evrópu
líka.“
Það er því að hefjast nýr kafli í lífi hins kaffimálandi myndlistartrúbadúrs Bergs
Thorbergs sem hefur feykst víða með Kjalarnesstrengnum sem blés úr Lækjargöt-
unni forðum daga. En hvað sem framtíðin ber í skauti sér er viðbúið að hann skilji
ekki eftir sig beint strik heldur haldi sig við þá frjálslegu línu sem hefur einkennt
verk hans hingað til. www.vitanova.is/thorberg, ben@mbl.is
LÍNAN, STRIKIÐ OG STRENGURINN
Bergur Thorberg málar með kaffi og akrýlmálningu og hefur verið meira og minna á hvolfi í tíu ár
LISTIR | BERGÞÓRA NJÁLA GUÐMUNDSDÓTTIR
L
jó
sm
yn
di
r:
G
ol
li
„Ég fór aldrei í
myndlistarskóla
en er búinn að
eyða rosalegum
tíma í að stúdera
þetta…“