Morgunblaðið - 30.11.2003, Blaðsíða 46

46 | 30.11.2003
„Ég kem frá Íslandi og ég er rithöfundur,“
tafsaði ég og starði á brosmilda kennslukonu.
„Rithöfundur!“ sagði hún uppörvandi
rómi og leit á hina nemendurna í bekknum.
„Vitið þið hvað rithöfundur (forfatter) þýð-
ir?“
Þau hristu höfuðið, öll sem eitt. Starfs-
heitið rithöfundur hafði ekki skotið upp koll-
inum, jafnvel þótt þau væru komin á tólfta
stig af átján til að útskrifast sem kjaftaglaðir
Danir úr ríkisreknum skóla fyrir innflytjend-
ur. Kennslukonan bað mig um að útskýra
orðið.
„Tja … forfatter er manneskja sem skrifar
bækur,“ mjálmaði ég.
„Skriver!“ gall í kennslukonunni. „Kri kri
– skriver. Prófaðu að endurtaka skriver.“
„Kri kri …“ korraði í mér um leið og ég
mætti augnaráði pólskrar stelpu sem hafði
undrast að ég fengi að hefja námið á tólfta
stigi.
Við höfðum spjallað saman á meðan fólkið
tíndist inn í skólastofuna og kærulaus hafði
ég útskýrt að danska og íslenska væru mjög
skyld mál og auk þess hefði ég lært dönsku í
grunnskóla. En strax á fyrsta kortéri tímans
tóku að renna á mig tvær grímur – og gott ef
ekki á pólsku stelpuna líka.
Ekki var nóg með að ég fylltist efasemdum
um dönskukunnáttu mína heldur leitaði
mun krítískari spurning á mig þegar kennslu-
konan skellti í góm yfir fyrirbærinu íslenskur
rithöfundur: „Hafa bækurnar þínar verið
þýddar?“ spurði hún og undirliggjandi
spurningunni var sú staðreynd að á Íslandi
búa 288.471 hræður. „Nei … jú – ein „nov-
elle“ á þýsku.“
„Novelle þýðir smásaga á dönsku, ekki
skáldsaga.“
„Ég veit. Það var einmitt ein smásaga.“
Vandræðaleg þögn.
Andspænis manneskjum frá fjölmennum
löndum, á borð við Tyrkland, Pólland, Íran,
Kólumbíu, Taíland, Kúbu, Portúgal, Afgan-
istan, Malasíu og Rússland, skildist mér að
þetta væri eins og að viðurkenna fyrir Reyk-
víkingi að maður skrifaði einungis bækur fyr-
ir fólk í Keflavík.
Í lok tímans var ég komin með hálsbólgu
af því að tönnlast á setningunni: Kristoffer
Kragh elsker kransekage. Lágreist skakk-
lappaðist ég heim og fölnaði þegar maðurinn
minn spurði hvernig hefði gengið.
„Kennarinn sagði að mér gengi vel að æfa
framburðinn,“ svaraði ég, en það var reyndar
eina atriðið sem mátti telja mér til tekna.
„Nú!“ hváði hann sem var alinn upp í
Kaupmannahöfn. „Má ég heyra?“
„Kristoffer Kra …“
Hann greip fyrir eyrun og spurði hver væri
að drepa kött í húsinu. Það náðist ekki að
svara dónaskapnum því í sömu mund
hringdi síminn: amma mín að spekúlera hvað
ég væri að bardúsa þessa dagana.
Fræddi hana um að ég væri í dönskuskóla
og hafði ekki fyrr sleppt síðasta orðinu en
hún spurði: „Ertu BARA að læra dönsku?
Veit ekki hvort fyrri kynslóðir fæddust al-
talandi á dönsku jafnt sem sænsku, en sá mig
tilneydda að bera í bætifláka fyrir gáfnaleysið
og vældi: „Nei, ég er líka að skrifa bók fyrir
Íslendinga.“
„Jæja vinan – en er ekki voðalega kalt í
Danmörku núna?“ sagði amma í svipaðri
tóntegund og kennslukonan þegar hún
spurði hvort bækurnar mínar hefðu verið
þýddar.
En skjótt skipast veður í lofti. Nú er fyrstu
skólavikunni lokið og samkvæmt mínum
kokkabókum er bábilja að danskan velli upp
úr Íslendingum strax í móðurkviði. Ef ég
myndi rýna í dönskuna með íslenskum gler-
augum lægi beint við að lesa orðið uppgjöf úr
danska orðinu opgave sem þýðir verkefni –
og íslensk munnstæði eru mun betur til þess
fallin að bera fram spænsku en kokkorrandi
dönsku.
Hvað varðar íslenskar bækur þá er hægt
að dunda sér við verri hluti en að skrifa fyrir
fólk í Keflavík.
„Veit ekki hvort fyrri kynslóðir fæddust altalandi á dönsku“
Auður
Jónsdóttir
Pistill
L
jó
sm
yn
d:
E
in
ar
F
al
ur
STAÐURINN HEIMILI LAXMI-FJÖLSKYLDUNNAR, VARANSI, INDLANDI.