Morgunblaðið - 07.12.2003, Blaðsíða 34

34 | 7.12.2003
Margir Íslendingar þekkja danska vörumerkið Georg Jensen. Sennilega erþað mikið til vegna jólaskrautsins sem fyrirtækið framleiðir og þá sér-staklega vegna jólaóróanna sem finna má á mörgum heimilum og koma út
árlega. Mörg ár af jólaóróum má finna hangandi í gluggum landsmanna og líklegt er
að einhverjir geti ekki ímyndað sér jólin án nýs óróa frá Georg Jensen.
En þetta þekkta danska vörumerki er ansi miklu meira en óróar og skraut þótt það
standi sig vel í að koma fram með nýjungar á því sviði. Upphaflega silfursmiðja herra
Georgs Jensens og síðar stórfyrirtæki á heimsvísu – Georg Jensen ætlaði sér alltaf að
verða listamaður og efst á óskalistanum var að verða myndhöggvari. Hann útskrif-
aðist úr listaskóla með prýði, vann fyrir sér með námi með því að reka lítið leir-
keraverkstæði og til að auka tekjurnar enn frekar vann hann einnig í silfursmiðju. Þar
með voru örlög hans ráðin og 1904 opnaði hann sjálfur silfursmiðju í Kaupmanna-
höfn og 1909 færði hann út kvíarnar og opnaði útibú í Berlín. Fleiri borgir
fylgdu í kjölfarið og fljótlega fór framleiðsla fyrirtækisins að vekja athygli og
hljóta viðurkenningar. Stærstan þátt í velgengninni má rekja til þess hversu
Jensen var mikill framtíðarsinni og þegar aðrir silfursmiðir voru enn að vinna
íburðarmikla skrautmuni í anda söguhyggjunnar varð hann fyrir áhrifum „art
nouveau“-stefnunnar, nýlistastefnu þar sem einföld form voru ríkjandi og
gjarnan sótt til náttúrunnar. Jensen hafnaði þar með gömlum gildum um
meðferð hráefnisins, sótti í gömul einföld form sem áður þóttu lítt spennandi
og féllu þau í góðan jarðveg.
Mjög fljótlega leitaði Jensen til annarra listamanna og í gegnum tíðina hafa
fjölmargir skandinavískir listamenn hannað muni fyrir fyrirtækið Georg Jensen, m.a.
Arne Jacobsen, Henning Koppel og Nanna Ditzel. Þeir koma að öllum deildum fyr-
irtækisins en um er að ræða framleiðslu á úrum, skartgripum og heimilisvörum af
ýmsum toga. Vörur fyrirtækisins verða flestar að teljast tímalausar enda hafði Georg
Jensen það að markmiði að fylgja ekki tískunni heldur nútímanum en með því sagði
hann að fólk héldi sér ungu í annars eilífri baráttu. Þetta markmið hans hefur fylgt
fyrirtækinu frá upphafi en gamalli arfleifð er fylgt eftir af nýjum og ungum listamönn-
um sem og þeim eldri sem lengi hafa unnið fyrir fyrirtækið. Georg Jensen er hluti af
„Royal Scandinavia Group“ sem eru fyrirtækin Royal Copenhagen – framleiðendur
postulíns, Orrefors, Kosta Boda og Holmegaard– sem framleiða listmuni úr gleri, og
Boda Nova-Höganas sem framleiðir muni úr keramiki.
JÓL MEÐ GEORG JENSEN
Ekki fylgja tískunni, fylgdu nútímanum
HÖNNUN | HALLA BÁRA GESTSDÓTTIR
Gömul arfleifð
– nútímaleg
hugsun
HÁTALARAR Stefán Her-
mannsson rafvirkjameist-
ari hefur hannað og smíð-
að hágæðahátalara sem
hann framleiðir eftir pönt-
unum. Tóngæði hátal-
aranna eru með því mesta
sem þekkist, 4–5 ohm, og
getur kaupandi ákveðið
nokkurn veginn sjálfur
hvernig hátalarnir koma til
með að líta út. Kaupandi
velur nefnilega viðarteg-
und í hátalaragrindina,
tauefni framan á hátal-
arann og málmgrind.
Stærðinni er hins vegar
ekki hægt að breyta en
hæðin er 165 cm, breiddin
60 cm og þykktin er 5 cm.
Hátalararnir fást í Bræðr-
unum Ormsson.
KRYDDSTAUKAR Góð hönnun sprettur oft fram af hreinni
nauðsyn. Þannig var það með kryddstaukana frá fyrirtækinu
„Soho Spices“ sem Laura Martin hannaði. Hún bjó við þröng-
ar aðstæður í New York og eldhúsið hennar var sérlega lítið.
Þá fékk hún hugmyndina að kryddstaukunum sem hafa segul
að neðan og festast á plötu sem fylgir þeim. Þá er hægt að hafa
hvar sem er, nota þá án plötunnar og í raun undir ýmislegt, t.d.
smálegt skrifstofudót. Það var áhugi Lauru á eldamennsku og
hagnýtri hönnun sem og listmenntun hennar sem einnig
kveikti hugmyndina að þessum hirslum og nú einbeitir hún sér
að því að þróa hugmyndina enn frekar. Fyrir utan ryðfrítt stál
munu staukarnir með tíð og tíma fást úr plasti og í nokkrum
litum og eru þá hugsaðir undir allt mögulegt, allt frá hárteygj-
um til sælgætis. Kryddstaukarnir fást í verslununum Kokku,
Epal og Tékkkristal.
NÝTT
SKÁLAR OG VASAR Iittala hefur hafið
framleiðslu á nýjum grunni á hinum
þekktu skálum og vösum eftir finnska
arkitektinn Alvar Aalto. Hannað árið 1936
og enn eftirsótt en nú komið í nýjan bún-
ing – tvær „míní“ stærðir af skálunum, 98
og 136 mm, og boðið í tveimur litum,
glærum og berjabláum. Aalto hannaði
þessar skálar og vasa með það í huga á
sínum tíma að stærðirnar gætu verið marg-
ar og nú hefur verið látið verða af því.