Morgunblaðið - 21.12.2003, Blaðsíða 22

22 | 21.12.2003
listagyðjunni. Eftir að hafa starfað mörg ár á spítulum í Chicago og við kennslu í
Illinos-háskólanum flutti ég til Rockford, sem er skammt frá Chicago, en þar er
einn af háskólunum þeirra og þar starfaði ég við kennslu og hjartalækningar í átján
ár. Meðfram vinnunni fór ég í listaháskólann í Rockford og var þar í ein sjö ár, þeg-
ar mér gafst tími til frá vinnunni. Það kom fyrir þegar ég var í miðri kennslustund í
listaskólanum að útkall kom frá spítalanum, þannig að ég gat ekki stundað þarna
reglulegt nám. En á þessum árum byrjaði ég að vinna að höggmyndalistinni fyrir
alvöru.“
Magnús hætti í hjartalækningum árið 1989, þá 65 ára, og flutti til smábæjar í
New York-ríki, Hammonsport, þar sem hann starfaði sem forstjóri lækningasviðs
á bæjarspítalanum. Þar starfaði hann allt þar til nú í haust.
„Í þessari vinnu hafði ég meiri tíma til að sinna höggmyndalistinni og fór að
prófa mig áfram með ýmsar aðferðir. Ég gerði myndir úr steini, marmara og leir,
bæði mótaði ég leirstyttur og gerði leirmót, sem síðan voru steypt í brons. Það tók
mig dálítinn tíma að koma mér í gang af fullum krafti, en svo kom að því að ég hélt
sýningu í bænum.
Tveimur árum áður hafði ég byrjað að
gera höggmyndir af forfeðrum mínum vík-
ingunum, og var þá ekkert að hugsa um
1000 ára afmæli landafunda Leifs Eiríks-
sonar. Ég hef alla tíð lesið Íslendingasög-
urnar og þannig hef ég haldið íslenskunni
við. Reyndar hef ég lesið Morgunblaðið
daglega nú á síðustu árum, á Netinu. En Ís-
lendingasögurnar urðu mér hvatning til að
fara að fást við höggmyndir af víkingum og
á þessari sýningu í Hammonsport voru yfir
tuttugu víkingahöggmyndir.
Einn daginn kom á sýninguna prófessor í
bókmenntum frá Cornell-háskóla í Ithaca í
New York-ríki og hann tjáði mér að háskól-
inn hefði áhuga á að sýna víkingastytturnar
mínar í tengslum við sýningu frá Lands-
bókasafni Íslands, sem þeir voru að setja
upp í tengslum við landafundi Íslendinga í
Vesturheimi. Í framhaldi af þessu lánaði ég
Landsbókasafni Íslands þrjár styttur og
þær fylgdu sýningu Landsbókasafnsins,
meðal annars til Washington, og í tengslum
við það var ég með sýningu í sendiráðinu í
boði Jóns Baldvins sendiherra. Víkingastytturnar þrjár fylgdu hins vegar með til
Reykjavíkur þar sem Landsbókasafnið hélt sýningu í tilefni af landafundunum ár-
ið 2000. Ein þeirra varð svo eftir, sjálfur Egill Skallagrímsson í marmara, og hann
er nú á Landsbókasafninu í Þjóðarbókhlöðunni í Reykjavík. Cornell-háskólinn er
líka með tvær af styttunum mínum uppi hjá sér, af Snorra Sturlusyni og Guðríði
Þorbjarnardóttur. Þeir eru að skrifa bók um landnám Íslendinga í Vesturheimi og
ætla víst að hafa mynd af styttunni af Guðríði á bókarkápunni.“
Í heimsókn sinni til Íslands nú í haust færði Magnús íslensku þjóðinni að gjöf
styttu eftir sig, sem forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, veitti viðtöku á
Bessastöðum. „Mér fannst ég standa í þakkarskuld við þjóðina sem fóstraði mig
ungan og veitti mér svo góða undirstöðumenntun. Mér fannst ég verða að launa
það með einhverjum hætti þótt í litlum mæli væri, þar sem ég hef stundað mín
læknisstörf í öðru landi. Þetta er stytta sem heitir „Draumur víkingsins“ og þar
legg ég út frá ljóði Egils Skallagrímssonar:
Þat mælti mín móðir,
at mér skyldi kaupa,
fley ok fagrar árar,
ok fara á brott með víkingum.
Standa uppi í stafni,
stýra dýrum knerri,
halda svá til hafnar
ok höggva mann og annan.
Ég hafði þennan draum víkingsins í huga þegar ég vann þetta verk.“
Magnús kvaðst framan af ævinni lítið hafa hugsað um eigið mataræði eða holla
lífshætti heldur ætíð notið þeirra gæða sem lífið bauð upp á hverju sinni.
„Ég fór í hjartauppskurð fyrir tæpum þremur árum, en hafði fram að því ekki
haft hugmynd um að nokkur skapaður hlutur væri að mér í hjartanu. Ég hafði far-
ið í aðgerð vegna gallblöðrusýkingar og það gekk allt saman vel, nema að eftir að-
gerðina átti ég erfitt með að anda. Þá fóru þeir að rannsaka hjartað og komust að
því að ég var með kransæðastíflu. Þeir héldu fyrst að ég myndi ekki lifa hjartaað-
gerðina af. Sá sem skar mig er einn besti hjartaskurðlæknir í Bandaríkjunum og
aðgerðin heppnaðist eins og best verður á kosið. En eftir þetta hef ég passað upp á
mataræðið og forðast þungt fæði, eins og til dæmis kjöt. Svo æfi ég mig í tvo tíma
þrisvar í viku og mér hefur aldrei liðið betur.
Þegar maður fer í gegnum svona aðgerð og kemst svona nálægt dauðanum fer
maður að hugsa sinn gang. Þess vegna vil ég bara ráðleggja öllum að hugsa vel um
mataræðið, sérstaklega hvað varðar of mikla kjötneyslu. Svo verða menn að draga
úr neyslu á kolvetnaríku fæði, eins og til dæmis kartöflum, hrísgrjónum, kökum og
hvítu brauði, svo dæmi séu tekin. Best er að borða mikið af grænmeti og ávöxtum
og svo auðvitað fisk, sem er mjög hollur. Ég fæ mér alltaf nýjan fisk úti í Ameríku,
tvisvar í viku. Og í rauninni er þetta engin þvingun að breyta svona um mataræði.
Nú, eftir næstum því þrjú ár, líkar mér þessi matur mun betur en kjötið áður. Mig
langar bara ekki í kjöt lengur, þótt mér sé boðið það. Svo er auðvitað mikilvægt að
sitja ekki of lengi til borðs, borða ekki of mikið í einu. Ég er ekki að segja að þú
megir aldrei fá þér kjöt, heldur er lykilatriðið
að borða það í hófi eins og allan annan mat.
Besta ráðið til að halda líkamsþyngdinni
niðri er hins vegar að stunda æfingar og
hreyfa sig reglulega. Með æfingunum er
maður ekki aðeins að brenna kaloríum held-
ur er maður í leiðinni að styrkja vöðvana og
framleiða endorfín, sem er hormón sem
hressir, bætir og kætir. Sem sagt borða
minna og æfa meira. Ganga til dæmis einn
kílómetra á dag, það er það besta sem þú
getur gert fyrir sjálfan þig.
Það léttist enginn með því að taka pillur.
Þú verður að vinna fyrir því og til að geta
gert það verður hugarfarið að vera rétt. Vitlu
gera þetta eða ekki? Ég held ekki ræður yfir
fólki út af svona málum, það er ekki hægt.
Fólk verður að ákveða sjálft hvað það vill fá
út úr lífinu. Ég veit bara að mér líður núna
betur en fyrir tuttugu árum, og það eftir
hjartauppskurð. Það trúir því enginn, en það
er satt.“
Magnús leggur áherslu á að hver sé sinnar
gæfu smiður. „You create your own reality,“
segja þeir í Ameríku, sem felur í sér að hver
og einn taki ábyrgð á eigin lífi. Þú skapar þinn eigin raunveruleika. Með því að
hugsa þannig losnar þú við að kenna öðrum um það sem aflaga fer í lífinu.“
Þegar fært er í tal að fróðlegt væri að fara nánar út í einkalíf Magnúsar brosir
hann og segir: „Þú ætlar þó ekki að fara að skrifa um hvað ég hef verið giftur
mörgum sinnum? Skiptir það einhverju máli? Jæja, ef þú endilega vilt. Ég er þrí-
giftur, á átta börn og nítján barnabörn. Elsta soninn átti ég áður en ég giftist. Hann
býr á Íslandi. Síðan giftist ég íslenskri stúlku, þegar ég var í háskólanum hér
heima. Hún flutti með mér til Ameríku og býr þar enn. Með henni á ég fimm
stúlkur og einn dreng, þau eru öll búsett í Ameríku. Kona númer tvö er bandarísk
og með henni á ég einn strák, sem býr í Rockford. Hann er tölvuljósmyndari og við
erum mjög samrýndir og góðir vinir. Hann og konan hans bíða nú eftir að eignast
tvíbura, ég frétti það rétt áður en ég fór til Íslands.“
Magnús gerir hlé á máli sínu, hugsar sig dálítið um og segir síðan brosandi:
„Þetta er eins og að ganga til skrifta hjá kaþólskum presti. Núverandi kona mín,
Diane, er bandarísk, listræn og vel gefin stúlka. Hún er fyrrverandi „Miss South
Carolina“, en kærir sig ekkert um að flíka þeim titli. Þetta er nú bara okkar á milli
og þar sem viðtalið birtist á íslensku á hún aldrei eftir að komast að því að ég
nefndi þetta. Hún er 24 árum yngri en ég og við eigum saman tvo cocker spaniel-
hunda, ægilega góða hunda. Við erum nú að leita okkur að húsnæði nálægt New
York-borg eða höfuðborginni Washington DC til að búa og opna myndlistargall-
erí þar sem við getum bæði unnið að listsköpun.“
Magnús kveðst taka fulla ábyrgð á sínum hjónaböndum, eins og öðru sem fyrir
hann hefur borið í lífinu. „Það er líka annað sem ég hef lært í lífinu, sem er að það
getur enginn annar maður móðgað þig nema þú leyfir honum það. Það var mjög
þýðingarmikið fyrir mig að átta mig á þessu í mínu starfi, til dæmis þegar ég var í
spítalastjórninni, að taka ekkert sem sagt var persónulega inn á mig. Fólk vill svo
oft kenna öðrum um, en tekur ekki ábyrgðina á sig sjálft. Þetta kemur heim og
saman við það sem ég nefndi áðan, að taka ábyrgð á eigin lífi. Ég er ábyrgur fyrir
að hafa verið giftur þrisvar og ætla ekkert að skorast undan því. Ég er líka ábyrgur
fyrir að hafa valið mér læknisfræðina að ævistarfi og höggmyndalistina að lífsfyll-
ingu. Meira að segja kransæðastíflan er alfarið á mína ábyrgð.“ svg@mbl.is
„Núverandi kona mín, Diane, er bandarísk, list-
ræn og vel gefin stúlka. Hún er fyrrverandi
„Miss South Carolina“, en kærir sig ekkert um
að flíka þeim titli. Þetta er nú bara okkar á milli
og þar sem viðtalið birtist á íslensku á hún aldr-
ei eftir að komast að því að ég nefndi þetta.“
LÆKNIR OG LISTAMAÐUR