Morgunblaðið - 31.07.2004, Qupperneq 24

UMRÆÐAN
24 LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Í FRAMHALDI af grein sem birt-
ist í Morgunblaðinu þriðjudaginn 13.
júlí 2004 um niðurstöður rannsókna
og gæði leikskólaþjónustu langar mig
að koma eftirfarandi á
framfæri. Leitað var
eftir áliti hjá Bergi Fel-
ixsyni, framkvæmda-
stjóra Leikskóla
Reykjavíkur, og Ingu
Hönnu Dagbjarts-
dóttur í stjórn dagfor-
eldra. Tel ég að þar
vanti inn í umræðuna
upplýsingar til foreldra
um fleiri valkosti og
gæði þeirra. Til að gefa
réttari mynd af þeim
úrræðum sem standa til
boða í dagvistun er rétt
að nefna einkaleik-
skólana.
Meðan fæðingarorlof foreldra hér
á landi er að hámarki 9 mánuðir gera
foreldrar ráðstafanir fyrir börnin sín
frá þeim aldri séu þeir útivinnandi.
Sumum hentar að vera hjá dagfor-
eldrum en öðrum ekki. Þar ættu leik-
skólar að koma inn í myndina.
Ein af þeim lausnum sem for-
eldrum barna 6–18 mánaða býðst eru
dagforeldrar. Það er staðreynd að
dagforeldrar hafa margir hverjir
skorið niður þjónustu sína við for-
eldra varðandi lengd vistunar. Marg-
ir bjóða ekki lengri vistun en til kl. 16
og þeim fjölgar sem eru einungis til
kl. 14. Það hentar ekki foreldrum sem
þurfa að skila 8–9 klst. vinnu. Sumir
foreldrar hafa vinnutíma frá kl. 10–18
og hvaða úrræði hafa foreldrar þá.
Leikskólar Reykjavíkur hafa ekki
mikið gefið kost á sér sem valmögu-
leika fyrir foreldra í dagvist-
arúrræðum fyrir börn frá 6–18 mán-
aða aldri. Þar stjórna pólitískar
ákvarðanir því hvort börn undir 18
mánaða hafa örugga dagvistun eða
ekki. Lítið fer því fyrir áhyggjum af
velferð barna 6–18 mánaða svo sem
félags- og tilfinningaþroska þeirra.
Þau úrræði sem standa foreldrum
barna á aldrinum 6–18 mánaða til
boða hjá leikskólum borgarinnar og
dagforeldrum eru mjög takmörkuð.
Þau eru ekki til þess fallin að skapa
öryggi fyrir börnin né sett fram sem
vænlegur kostur fyrir foreldra því
einungis er boðið upp á hluta þeirrar
þjónustu sem foreldrar þurfa. For-
eldrar þurfa að vera öruggir um vel-
ferð barna sinna meðan dagvistunar
nýtur.
Í umræðu um dag-
vistarúrræði barna 18
mánaða og yngri og
gæði þeirra þjónustu er
lítið talað um einkaleik-
skóla. Þeir eru engu að
síður staðreynd og einn
af valkostum foreldra.
Einkaleikskólar hafa
borið þungann af dag-
vistun yngri barna og
aðlagað sig þörfum
þeirra og væntingum
foreldra. Þeim hefur þó
verið þröngur stakkur
skorinn þar sem borg-
aryfirvöld hafa ekki stutt við dagvist-
un yngri barna inn á einkaleik-
skólana. Það var í lok síðasta árs að
þjónustusamningur var boðinn einka-
leikskólum og er hann skref í rétta
átt. Hann nær þó einungis til barna
frá 18 mánaða aldri og enn og aftur
eru foreldrar barna 6 til 18 mánaða
komir út í horn með örugga dagvist-
un. Með stuðningi borgarinnar við
vistun barna yngri en 18 mánaða inn
á einkaleikskólana væri óöryggi og
kvíða eytt.
Leikskólarnir Fossakot og Korpu-
kot eru einkaleikskólar sem hafa um
árabil boðið foreldrum yngri barna
þjónustu sína. Leikskólarnir hafa að
sumu leyti sérhæft sig í að sinna
börnum frá 6–18 mánaða. Bæði fag-
lega og aðstöðulega. Þeir hafa lagt sig
fram við að laga allt starf að þörfum
barnanna en ekki börnin að þörfum
leikskólanna. Þar er tekið mið af því
að leikskólarnir eru fyrir börnin.
Starfsmenn leikskólanna vita að
börnin eru þeirra starf og yndi og
endalaus uppspretta gleði og þroska.
Starfsmenn leikskólanna eru meðvit-
aðir um þarfir foreldra og koma til
móts við óskir og væntingar foreldra
á allan hátt samhliða því að hafa í
frammi gott leikskólastarf.
Starfið með yngstu börnunum
leggur áherslu á umönnun, nánd og
samskipti og örvun alhliða þroska
með hentugu umhverfi og aðbúnaði.
Leikskólarnir geta í senn sinnt þörf-
um yngstu barna í leik og starfi og
komið til móts við foreldra sem við-
unandi dagvistarúrræði. Leikskól-
arnir eru opnir frá 7.30–18.30 eða í 11
klst. Samskipti og samstarf foreldra
við leikskólana eru góð og dagleg og
með þeim hætti sem hverjum hentar.
Leikskólarnir sinna dagvistun for-
eldra barna 6 mán. til 6 ára. Mikið er
um að börn komi inn í leikskólana
þegar fæðingarorlofi lýkur. Opn-
unartími þeirra er rúmur, boðið er
upp á sérfæði sem hentar hverjum
aldri og þarfir barna virtar og í fyr-
irrúmi við skipulag starfsins.
Leikskólarnir Fossakot og Korpu-
kot 3ja og 4ra deilda leikskólar sem
eins og allir leikskólar fylgja lögum
og reglugerðum um leikskóla og eru
undir eftirliti frá menntamálaráðu-
neytinu.
Fram hjá því verður ekki litið að
flestir foreldrar eru útivinnandi.
Þessir foreldrar þurfa dagvistun fyrir
börn sín og velja af kostgæfni það
besta sem býðst hverju sinni. Dag-
vistun fyrir börn frá 6 mán. eru úr-
ræði sem foreldrum eiga að standa til
boða vandræðalaust hvort sem um
ræðir leikskóla borgarinnar, dagfor-
eldrakerfið eða einkaleikskóla. Engu
fæst áorkað með því að koma inn
samviskubiti hjá foreldum sem nota
dagvistarúrræði fyrir börn sín. Þeir
sem bjóða dagvistun yngri barna
ættu að kappkosta að bæta valmögu-
leika foreldra í dagvistun með tilliti til
þarfa foreldra, væntinga og kröfu um
gott atlæti fyrir börn.
Dagvistun barna yngri
en 18 mánaða í Reykjavík
Guðríður Guðmundsdóttir
fjallar um dagvistun
fyrir ung börn ’Þau úrræði sem standaforeldrum barna á aldr-
inum 6–18 mánaða til
boða hjá leikskólum
borgarinnar og dagfor-
eldrum eru mjög tak-
mörkuð.‘
Guðríður
Guðmundsdóttir
Höfundur er leikskólastjóri og
yfirmaður fagsviðs LFA ehf.
Á TÍMUM umræðna um mann-
réttindi og stjórnarskrá er sér-
kennilegt að sjá hvernig réttindi
barna eru oft sniðgengin og þau
virðast á stundum eiga sér furðu fáa
talsmenn.
Áfengisauglýsingar
streyma í síauknum
mæli inn í íslenska
þjóðfélagið og í hinum
ýmsu formum. Langt
er síðan þessar auglýs-
ingar snerust ekki ein-
göngu um að auglýsa
hinn svokallaða „létt-
bjór“. Nú eru auglýs-
ingarnar líka beinar
auglýsingar á léttvíni
og sterkum vínum og
auglýsendur reyna
ekki einu sinni lengur
að setja auglýsing-
arnar í form kynninga. Öllum má
ljóst vera að um beinar auglýsingar
er að ræða sem greitt er fyrir. Hví
skyldu fjölmiðlar annars þjónusta
þessa viðskiptavini? Ekki eru það
margir af okkar þingmönnum sem
tekið hafa upp hanskann fyrir ung-
menni þessarar þjóðar og sagt;
Hingað og ekki lengra! Hægt er að
stöðva þessa þróun með enn skýrari
lagasetningu um bann við áfeng-
isauglýsingum. Þetta er létt verk en
til þess þarf vilja og ég neita að trúa
að við Íslendingar séum það áhrifa-
gjarnir og leiðitamir að okkur finnist
við þurfa að apa eftir áfengisstefnu
annarra þjóða sem síðan hefur sýnt
sig leiða til aukinnar neyslu áfengis
með því böli sem því fylgir.
Þegar rætt er um áfengisauglýs-
ingar verður talsmönnum þeirra
gjarnan tíðrætt um
sænska dóminn og
breytta löggjöf í Sví-
þjóð sem heimilar nú
að auglýsa áfengi sem
er innan við 15% að
styrkleika. Þegar er
komin reynsla á þessa
löggjöf. Á fyrri helm-
ingi þessa árs hafa
sænskir áfeng-
isframleiðendur og vín-
innflytjendur auglýst
fyrir um 270 milljónir
króna og á sama tíma
hefur sala á áfengi auk-
ist um 4,7% mælt í lítr-
um af vínanda. Þá eru aðrar þjóðir
eins og frændur okkar Danir orðnir
svo áhyggjufullir yfir þróun áfeng-
ismála að þeir hækkuðu nú á vordög-
um áfengiskaupaaldurinn.
Hættum að hugsa um hvað tíðkast
erlendis og verum stolt af því sem
VAR hér í eina tíð þegar við buðum
börnum okkar og ungmennum upp á
umhverfi laust við lífsmótandi áreiti
áfengisauglýsinga.
Svar þingmanna um að þeir „efist
um“ að þessar auglýsingar hafi áhrif
á ungt fólk nægir ekki. Nauðsynlegt
er að skoða þetta mál dýpra og
þættu slík vinnubrögð ekki hæfa í
öðrum málaflokkum. Rannsóknir
vísindamanna, meðal annars hjá
WHO, hafa leitt til þess að stofnunin
hefur gert það eitt af forgangsverk-
efnum sínum að taka málið upp á
arma sína og ráðlagt þjóðum frá því
sem við Íslendingar erum nú að inn-
leiða.
Ég skora á þingmenn að breyta
áfengislögum á þann hátt að ekki sé
hægt að fara í kringum ákvæði
þeirra um bann við áfengisauglýs-
ingum. Ennfremur skora ég á lög-
regluyfirvöld að framfylgja okkar
ákvæðum sem eru skýr. Allir sjá og
heyra að þau eru margbrotin oft á
dag. Eftirfylgni laganna hefur ein-
faldlega brugðist í mörgum tilvikum
þar sem hægt hefur verið að bregð-
ast við.
Þeir sem efast eða
hafa hagsmuni af því
Ragný Þóra Guðjohnsen fjallar
um auglýsingar og áfengi ’Ég skora á þingmennað breyta áfengislögum
á þann hátt að ekki sé
hægt að fara í kringum
ákvæði þeirra um bann
við áfengisauglýs-
ingum.‘
Ragný Þóra
Guðjohnsen
Höfundur er lögfræðingur.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1, 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ENDALAUST halda fjölmiðlar á
lofti áróðri ökuníðinga, um að hæg-
fara ökumenn séu hættulegir í um-
ferðinni. Ég verð aftur á móti lítið var
við þessa hægfara ökumenn. Ég ek
yfirleitt í námunda við 90 km hraðann
og er alltaf síðastur, nema rétt á með-
an menn eru að fá tækifæri til að fara
fram úr vegna umferðar á móti. Öku-
menn með aftanívagna fara fram úr
mér á langt yfir 100 km hraða. Það er
undantekning ef maður ekur fram á
bíl með aftanívagn sem ekur á lögleg-
um hraða eða 80 km. Það er aftur á
móti mun hættuminna að aka fram úr
bíl með aftanívagn sem er á 80 km
hraða en ef hann ekur á yfir 100 km
hraða. Þar að auki eru flestir með
alltof breiða vagna fyrir okkar vegi og
ættu raunverulega að aka á innan við
80 km hraða.
Menn tala mikið um að hægfara
ökumenn eigi að hleypa fram úr sér.
Það er eins og þeir sem fjalla um um-
ferðarmál séu ekki búnir að átta sig á
því að það eru tugir ára síðan þjóð-
vegir landsins voru einbreiðir og
menn þurftu að víkja fyrir þeim sem
komu á móti, og hleypa þeim sem á
eftir komu fram úr, vegna þess að að-
eins var um eina akrein að ræða fyrir
báðar akstursstefnur. Nú eru allir
vegir á landsbyggðinni með tvær ak-
reinar og mótstefnuakreinin notuð til
framúraksturs, þess vegna er það
ekki sá bíll sem menn ætla að aka
fram úr sem ræður því hvenær tæki-
færi gefst til framúraksturs, heldur
er það umferðin á móti sem því ræð-
ur. Aftur á móti er það fremsti bíllinn
sem sér best til umferðar fyrir fram-
an og getur gefið þeim sem á eftir eru
merki um það hvort tækifæri sé til
framúraksturs, t.d. með því að gefa
stefnuljós til hægri eins og margir
gera. Einnig getur sá sem ekið er
fram úr liðkað fyrir framúrakstrinum
með því að hægja örlítið á sér um leið
og bíllinn fer fram hjá honum, það
auðveldar báðum framúraksturinn.
Það er líka nauðsynlegt að þeir sem
fram úr aka fari vel fram fyrir bílinn
sem fram úr er ekið svo þeir svíni
ekki fyrir hann, það skapar hættu.
Menn mættu líka gefa merki um að
þeir ætli fram úr og gefa bílnum á
undan tækifæri til að laga sig á veg-
inum en ekki þjösnast fram úr. Sig-
urður Helgason hjá Umferðarráði
sagði í sjónvarpinu að annar eða
þriðji bíll mættu taka frumkvæði í
framúrakstri. Það er alveg rétt, ef
löng röð myndast er það mikið örygg-
isatriði að fremri bílarnir fari fram úr
fyrst svo þeir aftari fari ekki að fara
fram úr rununni. Eða að menn hafi
það gott bil á milli bíla að hægt sé að
komast inn á milli og fara fram úr ein-
um í einu. Það er svo aftur spurning
hvort menn eigi að fara fram úr bíl
sem ekur á 90 km hraða. Aðalumferð-
arhraðinn í sumar hefur verið 110–
120 km og mér finnst það ekki hlut-
verk fjölmiðla að hvetja til slíks.
Rétt er að vekja athygli á því að
menn fara ekkert út í kant á þjóð-
vegum landsins því vegirnir eru
þannig byggðir að það er ekki út í
neinn kant að fara og út af komast
menn ekki.
GUÐVARÐUR JÓNSSON,
Hamrabergi 5,
111 Reykjavík.
Framúrakstur
Frá Guðvarði Jónssyni:
ÉG VELTI því fyrir mér hvort
þessi skilaboð séu líkleg til að ná til
þjófa sem leggja sig niður við að
stela eigum annarra. Getur verið
en lögreglan velur aðra leið til að
reyna að hindra þessa menn í að
ræna og rupla. Hún ráðleggur fólki
að læsa húsum sínum og ganga
þannig frá þeim að þau veki ekki
sérstaka eftirtekt þjófa, hafa dýr-
mæta hluti ekki sýnilega og fá jafn-
vel nágrannann til að fylgjast með
þegar það fer að heiman. Flestir,
sem leið ættu um, myndu láta hús-
ið óáreitt þótt það stæði opið upp á
gátt en við vitum aldrei hvar og
hvenær þjófar eru á ferð og því er
öruggast að fara að ráðum lögregl-
unnar.
Má ekki gefa stelpum/konum
sömu ráð þegar þær leggja af stað
á útihátíð þar sem við vitum að
nauðgarar leynast innan um þá
sem þar eru? Gættu þess að vera
allsgáð (læstu húsinu), klæddu þig
ekki í föt sem vekja óþverra-
kenndir nauðgara (gakktu þannig
frá að þú vekir ekki eftirtekt þjófa
og hafðu DÝRMÆTA hluti ekki
sýnilega) og vertu ekki ein á ferð
(fáðu nágrannana til að fylgjast
með).
Þjófur sem stelur úr opnu húsi
er alveg jafn mikill þjófur og sá
sem stelur úr læstu húsi. Eins er
með nauðgara, sá sem nauðgar
dauðadrukkinni stelpu í bol flegn-
um niðrá brjóst og stuttu pilsi er
alveg jafn mikill nauðgari og sá
sem nauðgar allsgáðri stelpu sem
er í síðbuxum og minna flegnum
bol. Skaði fórnarlambsins er sá
sami.
Ekki svo að skilja að ég sé á
móti því að reynt sé að ná til karl-
manna sem nauðga, það er ein-
ungis af hinu góða og ég tek ofan
fyrir þeim sem ganga fram í þeim
efnum. Gleymum því samt ekki að
ábyrgð stelpnanna liggur í því að
gæta að sjálfum sér og gera það
sem í þeirra valdi stendur til að
minnka líkurnar á að verða fórn-
arlömb nauðgana og halda sjálfs-
virðingunni. Góða skemmtun á
útihátíðinni.
ÁSTHILDUR
GARÐARSDÓTTIR,
Hallormsstaðarskóla,
701 Egilsstaðir.
Sumir geta ekki
eignast hluti nema
stela þeim úr
ólæstum húsum!
Frá Ásthildi Garðarsdóttur,
kennara og móður.
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Jón Steinsson: „Það er engin
tilviljun að hlutabréfamarkað-
urinn í Bandaríkjunum er öfl-
ugri en hlutabréfamarkaðir
annarra landa.“
Regína Ásvaldsdóttir: „Eitt
af markmiðum með stofnun
þjónustumiðstöðva er bætt að-
gengi í þjónustu borgaranna.“
Jónas Gunnar Einarsson:
„Áhrifalaus og mikill meirihluti
jarðarbúa, svokallaður almenn-
ingur þjóðanna, unir jafnan
misjafnlega þolinmóður við
sitt.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar