Morgunblaðið - 01.09.2004, Blaðsíða 29

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 2004 29
Í NÝLEGRI skýrslu ríkisend-
urskoðunar um starfsemi FSA er
nokkru púðri eytt í að fjalla um sér-
fræðilæknisþjónustu í
Reykjavík. Sagt er að
sérfræðilæknisþjón-
usta þar myndi lækka
um nær 1300 milljónir
króna – úr 1652 millj-
ónum í 400 milljónir
króna – ef Reykvík-
ingar færu að dæmi
norðanmanna. Í
skýrslunni segir m.a.:
„Á Akureyri er al-
menn heilbrigðisþjón-
usta í meginatriðum í
höndum sjúkrahúss og
heilsugæslu. Þetta er í
raun annað fyr-
irkomulag en í
Reykjavík þar sem
sjálfstætt starfandi
sérfræðingar gegna
stóru hlutverki. Þar
leitar hver íbúi að
jafnaði um fjórum
sinnum oftar til sjálfstætt starfandi
sérfræðinga en íbúar Akureyrar
gera að meðaltali. Heilbrigðisyf-
irvöld verða að meta hvaða fyr-
irkomulag tryggir best hagkvæmni
og jöfnuð og stýra þróun heilbrigð-
iskerfisins í þá átt.“
Þegar þetta er lesið kemur fyrst
upp í hugann hvað verði um alla þá
sem leitað hafa svona oft til sérfræð-
ings í Reykjavík ef gerð verður kerf-
isbreyting? Hætta þeir við að leita
læknis? Leita þeir til heilsugæslu-
læknis? Á sjúkrahús? Hversu mikið
eykst þá rekstrarkostnaður heilsu-
gæslu og sjúkrahúsa í staðinn? Hver
græðir og hvað mikið? Verður hrein-
lega tap á breytingunni eftir allt?
Sambærilegur kostnaður?
Upplýsingar skýrslunnar hafa fjöl-
miðlar vitanlega gert að umfjöll-
unarefni enda gott ef satt væri að
unnt væri að minnka kostnað við
heilbrigðisþjónustu svo stórkostlega
sem nánast er gefið í skyn. Sá alvar-
legi ágalli er hins vegar á skýrslu
ríkisendurskoðunar að ekki kemur
þar fram hvort heildarkostnaður
vegna þjónustu við þá sem veikjast
sé meiri eða minni eftir því hvort
þeir veikjast fyrir norðan eða sunn-
an, – þ.e. hver sé kostnaður við sam-
bærilega þjónustu hjá heilsugæslu
og á sjúkrahúsi eins og fyrir norðan
og hjá sjálfstætt starfandi sérfræð-
ingum „úti í bæ“ fyrir sunnan.
Þessi ágalli skýrslunnar er þeim
mun verri sem svo oft og lengi hefur
verið kallað eftir kostnaðartölum
heilsugæslu og sjúkrahúsa vegna
þessarar þjónustu. Í skýrslunni er
reyndar viðurkennt að tölurnar
vanti, en samt fullyrt að kerfi norð-
anmanna hafi gefið „góða raun“.
Þótt vitað sé að læknisþjónusta á
Akureyri sé með miklum ágætum
hlýtur þetta að teljast heldur und-
arleg fullyrðing af „endurskoð-
anda“, sem hefur ekki einu sinni
handbærar nauðsyn-
legar kostnaðartölur til
viðmiðunar. Helsta
hlutverk endurskoð-
anda á væntanlega að
vera að skoða reikninga
og krónutölur, en ann-
arra, t.d. lækna eða
þeirra sem veikjast, að
hafa það hlutverk að
meta gæði („góða
raun“) heilbrigðisþjón-
ustu.
Trygging hag-
kvæmni og jöfnuðar
Í skýrslu ríkisend-
urskoðanda segir:
„Heilbrigðisyfirvöld
verða að meta hvaða
fyrirkomulag tryggir
best hagkvæmni og
jöfnuð“. Til að unnt
verði að ræða þau mál
af skynsemi þurfa heilbrigðisyf-
irvöld nú að láta ríkisendurskoðanda
eða hliðstæða aðila fá það verkefni
að kanna hvar það sé hagkvæmast
fyrir skattgreiðendur að ein-
staklingar með t.d. hálsbólgu,
brjóstsviða, þunglyndi eða bakverki
verði þjónustaðir, – hjá heilsugæslu,
sjúkrahúsi eða sjálfstætt starfandi
sérfræðingi. Þá fyrst þegar þær töl-
ur liggja fyrir verður hægt að draga
vitrænar ályktanir af „niðurstöðum“
skýrslu eins og þeirrar sem hér hef-
ur verið gerð að umtalsefni.
Þess má að lokum geta að heil-
brigðisyfirvöld hafa ákveðið að láta
þann sem leitar til sérfræðings
vegna ofangreindra kvilla greiða um
3000 krónur úr eigin vasa fyrir þjón-
ustuna, en aðeins 600 krónur fyrir
þjónustu heilsugæslulæknis. Í því
tilviki er a.m.k. ljóst að ekki er um
„jöfnuð“ að ræða né er hitt heldur
víst, eins og fram hefur komið, að
þar sé „hagkvæmni“ höfð að leið-
arljósi.
Ríkisendurskoðun
og læknisþjónusta
Árni Tómas Ragnarsson
skrifar um heilbrigðiskerfið
Árni Tómas
Ragnarsson
’Í skýrslunni erreyndar viður-
kennt að tölurn-
ar vanti …‘
Höfundur er læknir.
Framsóknarflokkurinn fórnar
einum ráðherra 15. september nk.
Það er gjaldið, sem flokkurinn
verður að greiða fyrir að fá fund-
arstjóra ríkisstjórn-
arinnar. Í rauninni er
gjaldið þó enn hærra
því Framsókn verður
að fórna tveimur
ráðuneytum, utanrík-
isráðuneyti og um-
hverfisráðuneyti og
fær aðeins í staðinn
Hagstofuna, sem er
sjálfstæð stofnun. Ut-
anríkisráðuneytið og
umhverfisráðuneytið
eru mikilvæg og
valdamikil ráðuneyti
en fundarstjóri ríkis-
stjórnar (forsætisráðherra) er
nánast valdalaus nema hann hafi
eitthvert fagráðuneyti undir sinni
stjórn.
Staða Framsóknar mjög veik
Ríkisstjórnin er fjölskipað stjórn-
vald. Það vill segja, að hver ráð-
herra ræður sínum málaflokki.
Ráðherrar kynna sín mál á fund-
um ríkisstjórnar en forsætisráð-
herra hefur ekkert vald yfir fag-
ráðherrum. Forsætisráðherra
hefur ekkert vald yfir fagráðherr-
um. Völd og áhrif Davíðs Odds-
sonar hafa byggst á því, að hann
hefur verið formaður stærsta
stjórnmálaflokks landsins. Sem
slíkur hefur hann getað beitt
áhrifum sínum gagnvart öðrum
ráðherrum Sjálfstæðisflokksins.
Staða formanns Framsóknar-
flokksins í ríkisstjórninni verður
allt önnur en formanns Sjálfstæð-
isflokksins. Hún verður mjög veik.
Framsókn er mjög
veikur aðili í stjórnar-
samstarfinu. Og fylgi
Framsóknar fer
minnkandi. Flokkur-
inn mælist nú aðeins
með 7,5% fylgi. Fram-
sókn er í ríkisstjórn
algerlega undir náð
og miskunn Sjálfstæð-
isflokksins komin.
Umbun fyrir
dygga þjónustu
við íhaldið
Það er heiður og við-
urkenning fyrir stjórnmálaleiðtoga
að fá umboð frá forseta Íslands til
þess að mynda ríkisstjórn. En það
er lítill heiður að fá slíkt umboð
frá öðrum stjórnmálaleiðtoga sem
umbun fyrir dygga þjónustu í
stjórnarsamstarfi áður. En þannig
er því varið með Framsókn. Sjálf-
stæðisflokkurinn er að launa
Framsókn dygga þjónustu und-
anfarandi 8-9 ár með því að sam-
þykkja að Framsókn fái fund-
arstjóra ríkisstjórnar hluta
kjörtímabilsins.
Dýrkeyptur hégómi
Það er undarlegt, að Framsókn
skuli leggja svo mikla áherslu á
það að fá fundarstjóra rík-
isstjórnar. Þetta er dýrkeyptur
hégómi. Þetta er aðallega
táknrænt. Fundarstjórinn mætir
hér og þar við hátíðlegar athafnir
og í veislum en völd hans eru lítil
sem engin. Það hefði verið mun
mikilvægara fyrir Framsókn-
arflokkinn að halda utanríkisráðu-
neyti og umhverfisráðuneyti að
ekki sé nú talað um þá fórn
flokksins að þurfa að láta mann
fyrir borð, þ.e. að missa einn ráð-
herra.
Stjórnarflokkarnir
töpuðu fylgi
Ef allt hefði verið með felldu
hefðu stjórnarflokkarnir átt að
fara frá völdum eftir síðustu kosn-
ingar. Þeir töpuðu báðir fylgi,
Sjálfstæðisflokkurinn þó mun
meira eða úr rúml. 40% í 33%. En
Framsókn hafði tapað miklu fylgi í
kosningunum 1999, fór þá úr
23,3% í 18,4% og tap flokksins
hélt áfram nú. Flokkurinn tapaði
tæplega einu prósentustigi í kosn-
ingunum í fyrra. En flokkarnir
vildu ekki una úrslitum kosning-
anna. Þeir vildu hanga áfram við
völd þrátt fyrir dóm kjósenda.
Þess vegna beitti Sjálfstæðisflokk-
urinn fyrir Framsókn, og bauð
fundarstjóra ríkisstjórnar, for-
sætisráðherra, aðeins ef Fram-
sókn vildi styðja áframhaldandi
stjórnarsetu. Og Framsókn beit á
agnið. Hún stóðst ekki freist-
inguna. Það skipti flokkinn engu
þó fórna þyrfti einum ráðherra og
tveimur ráðuneytum! Hégóminn
varð yfirsterkari.
Framsókn fórnar
ráðherra
Björgvin Guðmundsson
skrifar um stjórnmál
’Það skipti flokkinnengu þó fórna þyrfti ein-
um ráðherra og tveimur
ráðuneytum!‘
Björgvin Guðmundsson
Höfundur er viðskiptafræðingur.
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is.
Jón Steinsson: „Það er eng-
in tilviljun að hlutabréfa-
markaðurinn í Bandaríkjun-
um er öflugri en
hlutabréfamarkaðir annarra
landa.“
Regína Ásvaldsdóttir: „Eitt
af markmiðum með stofnun
þjónustumiðstöðva er bætt
aðgengi í þjónustu borgar-
anna.“
Jónas Gunnar Einarsson:
„Áhrifalaus og mikill meiri-
hluti jarðarbúa, svokallaður
almenningur þjóðanna, unir
jafnan misjafnlega þolinmóð-
ur við sitt.“
Jakob Björnsson: „Mörg rök
hníga að því að raforka úr
vatnsorku til álframleiðslu
verði í framtíðinni fyrst og
fremst unnin í tiltölulega fá-
mennum, en vatnsorkuauðug-
um, löndum …“
Tryggvi Felixson: „Mikil
ábyrgð hvílir því á þeim sem
taka ákvörðun um að spilla
þessum mikilvægu verðmæt-
um fyrir meinta hagsæld
vegna frekari álbræðslu.“
Stefán Örn Stefánsson:
„Ég hvet alla Seltirninga til
að kynna sér ítarlega fyrir-
liggjandi skipulagstillögu
bæjaryfirvalda …“
Gunnar Finnsson: „Hins
vegar er ljóst að núverandi
kerfi hefur runnið sitt skeið
og grundvallarbreytinga er
þörf …“
Eyjólfur Sæmundsson og
Hanna Kristín Stefánsdótt-
ir: „Öryggismál í landbúnaði
falla undir vinnuverndarlög
og þar með verksvið Vinnu-
eftirlitsins.“
Jakob Björnsson: „Með því-
líkum vinnubrögðum er auð-
vitað lítil von um sættir.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
LAUGARDAGINN 18. sept-
ember nk. verður haldið opið þing í
Íþróttahöllinni á Akureyri.
Efni þingsins er þróun miðbæj-
arins í víðu sam-
hengi. Að und-
anförnu hefur farið
fram mikill undirbún-
ingur af hálfu stýri-
hóps verkefnisins
sem skipaður var af
hagsmunaaðilum í
miðbænum. En nú er
tími fyrir íbúa Ak-
ureyrar og nágrennis
og í raun alla lands-
menn að láta sitt álit
í ljós, koma með til-
lögur til úrbóta og
horfa til framtíðar.
Þingið er öllum opið
og við Akureyringar
fögnum öllum gestum
sem vilja leggja okk-
ur lið í þessu máli –
fögnum þeim sem
vilja horfa á lausnir í
stað vandamála, fögn-
um þeim sem vilja
leggja grunn að öfl-
ugu borgarsamfélagi
norðanlands. Þarna
gefst okkur kostur á
að vinna með sam-
félagið með það að
markmiði að styrkja innviði og
bæta ytri aðstæður.
Miðbær Akureyrar er gott dæmi
um þróun bæjarsamfélags á Ís-
landi – þar er að finna yfir 100 ára
gömul hús og eins nýleg og nýreist
hús og það má í raun lesa bygging-
arlistasögu landsins þegar maður
gengur hér um götur. Bærinn er
fullur af sögu sem við getum lesið
á gönguför, ef svo má segja, húsin
og göturnar segja frá athafna og
hugmyndalífi fólksins sem reisti
bæinn og þau segja okkur frá fólk-
inu sem gekk göturnar og bjó í
húsunum. Við þennan texta er sí-
fellt verið að bæta. Gömul hús eru
rifin og og ný bætast við og þörfin
fyrir að endurnýja og þétta byggð
til að efla hagkvæmni
og sjálfbærni hefur
verið að aukast. Þess
vegna er mikilvægt
fyrir okkur íbúana að
horfa á miðbæinn í
heild sinni og leggja
fram mótaðar for-
sendur fyrir næsta
skref verkefnisins „Ak-
ureyri í öndvegi“ sem
er alþjóðleg hug-
myndasamkeppni um
skipulag og nýtingu
miðbæjarins.
Þetta spennandi
verkefni munum við
takast á við hinn 18.
september – að setja
fram hugmyndir og
sammælast um grunn-
forsendur skipulagsins
– finna taktinn í þeim
bæ sem við viljum
byggja. Ríkjandi hug-
arfar bæjar er sá jarð-
vegur sem setur hegð-
un þeirra einstaklinga
sem ákveða að setjast
þar að skilyrði og þess
vegna er mikilvægt að
íbúarnir sjálfir trúi á mátt bæj-
arins og megin og leggi sitt af
mörkum til að bæjarfélagið haldi
áfram að þróast fram á við. Ég
hvet alla áhugasama til að setja
Akureyri í öndvegi hinn 18. sept-
ember og taka þátt í þingstörfum
af krafti og heilum hug.
Settu Akureyri
í öndvegi hinn
18. september
Sigrún Björk Jakobsdóttir
skrifar um íbúaþing
Sigrún Björk
Jakobsdóttir
’Þarna gefstokkur kostur á
að vinna með
samfélagið með
það að mark-
miði að styrkja
innviði og bæta
ytri aðstæður.‘
Höfundur er bæjarfulltrúi og á sæti
í stýrihóp verkefnisins Akureyri í
öndvegi.
Nýbýlavegi 12 • 200 Kópavogi • Sími 554 4433
Opið virka daga 10-18, laugardaga 10-16
Flott föt fyrir
konur á aldrinum
25-90 ára
Alþjóðleg ferðamarkaðsfræði
„Að geta sýnt fram á lokapróf í Alþjóðlegri ferða-
markaðsfræði frá jafn virtri stofnun sem IATA/UFTAA
er, hlýtur að teljast gulltrygging fyrir atvinnu innan
ferðaþjónustunnar hvar sem er í heiminum.“
Sigurlaug Valdís Jóhannsdóttir,
Allrahanda.
Námsefnið kemur frá IATA/UFTAA og tekin eru próf í mars nk. og
veitir því alþjóðlega viðurkenningu, en kennslan fer fram á íslensku.
Námið hentar öllum þeim, sem áhuga hafa
og vilja auka þekkingu sína á ferðaþjónustu.
www.menntun.is
Bíldshöfða 18 • Sími 567 1466 • Opið frá kl. 8—22