Morgunblaðið - 02.09.2004, Blaðsíða 30

UMRÆÐAN
30 FIMMTUDAGUR 2. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
TVÆR dætur Halldórs Kilj-
ans Laxness, sem eru handhafar
höfundarréttar hans, hafa reynt
að koma í veg fyrir, að ég skrif-
aði bók mína um skáldið, en ég
hafði í sakleysi mínu haldið, að
ég nyti málfrelsis til jafns við
aðra landsmenn. Dæturnar tak-
mörkuðu aðgang minn að skjöl-
um skáldsins í Þjóðarbókhlöð-
unni, sem þangað höfðu verið
gefin án nokkurra kvaða, um
leið og þær hleyptu þangað
tveimur nafngreindum einstak-
lingum, sem þær treystu ber-
sýnilega betur til að skrifa eins
og fjölskyldunni þóknaðist. Þær
tilkynntu málshöfðun gegn mér
og kærðu mig líka til siðanefnd-
ar Háskóla Íslands fyrir að hafa
brotið á sér höfundarrétt og
ekki vísað fullnægjandi í verk
föður þeirra í fyrsta bindi bókar
minnar.
Ég óskaði af fimm ástæðum
eftir því, að siðanefndin vísaði
kærum þeirra frá. Í fyrsta lagi
hafði ég skrifað ritið, áður en
siðareglurnar voru settar. Í
öðru lagi varðaði kæran heim-
ildanotkun, en heimildaskrá
verður í þriðja bindi verksins og
ekki tímabært að ræða tilvísanir
í heimildir fyrr en þá. Í þriðja
lagi er mælt fyrir um það í siða-
reglum Háskólans, að vísa skuli
frá málum, sem leitað er til
dómstóla um, eins og Laxness-
dætur hafa boðað, að þær muni
gera. Síðan benti ég á, að engar
lagaheimildir eru til setningar
siðareglna fyrir háskólakennara,
er breytt geti starfsskilyrðum
þeirra verulega, auk þess sem
þessar siðareglur hafa ekki ver-
ið birtar á lögmæltan hátt.
Siðanefndin ákvað þrátt fyrir
þetta að taka nokkur kæruatriði
Laxnessdætra til meðferðar. Ég
vildi ekki una því og skaut til
dómstóla, hvort nefndinni hefði
af fyrrgreindum fimm ástæðum
ekki verið skylt að vísa málinu
alveg frá. En þá er komið að
því, sem er mér óskiljanlegt.
Siðanefndin tilkynnti, að hún
hygðist ekki bíða eftir úrskurði
dómstóla um, hvort hún mætti
taka málið til efnislegrar með-
ferðar. Hún myndi strax taka
það til slíkrar meðferðar, jafn-
vel þótt úrskurður dómstóla
kynni auðvitað að verða sá, að
henni hefði verið skylt að vísa
því frá. Hvers vegna liggur
nefndinni svo á, að hún getur
ekki beðið úrskurðar dómstóla?
Hverra hagsmuna gætir hún
með slíku óðagoti?
Sagan er ekki öll. Héraðs-
dómur Reykjavíkur samþykkti á
dögunum í vönduðum og vel
rökstuddum dómi hina eðlilegu
ósk mína (sem hefði auðvitað
ekki þurft að verða neitt dóm-
stólamál), að nefndin tæki málið
ekki til efnislegrar meðferðar,
fyrr en dómstólar hefðu skorið
úr um, hvort henni hefði verið
skylt að vísa því frá. Nú ætlar
nefndin að halda áfram baráttu
sinni gegn mér og áfrýja þeim
úrskurði héraðsdóms til Hæsta-
réttar. Enn spyr ég því: Hverra
hagsmuna gætir nefndin?
Hannes Hólmsteinn Gissurarson
Hverra hags-
muna gætir
siðanefnd?
Höfundur er áhugamaður
um málfrelsi.
TÖLUVERÐ umræða hefur orðið
undanfarið um fjárfestingar Orku-
veitunnar í fjarskiptum. Þegar þessi
mál eru rædd þarf að halda til haga
að fleiri hliðar eru á
málinu en fram hafa
komið. Staða málsins í
dag er sú að Orkuveita
Reykjavíkur á ljósleið-
arakerfi sem nær um
Reykjavík og ná-
grannasveitarfélög og
tengist auk þess Akra-
nesi, Hveragerði, Sel-
foss og Hellu til Vest-
mannaeyja. Þessi
ljósleiðari er mikils
virði, kostnaðurinn við
að leggja hann í dag
færi vart undir 4 millj-
örðum kr. og tækifær-
in til tekjusköpunar eru mörg. Í dag
eru flest stórfyrirtæki landsins,
bankar, sjúkrahús, menntastofnanir
og fleiri tengd ljósleiðarakerfinu og
það hefur átt stóran þátt í lækkun
verðlags á gagnaflutningi og þar
með stórstígum framförum í nýtingu
nýrrar tækni í þjóðfélaginu.
Þróun undanfarinna áratuga hef-
ur verið að þörfin fyrir bandbreidd
hefur vaxið mjög hratt og á eftir að
vaxa enn hraðar þegar þörfin fyrir
myndflutninga verður almennari.
Orkuveitan tók þátt í tilraunaverk-
efni sl. vetur þar sem hundrað heim-
ili voru tengd við myndveitu yfir
ljósleiðarakerfið og komu mögu-
leikar og kostir kerf-
isins þar vel í ljós. Nú
nýverið var skrifað
undir viljayfirlýsingu
milli OgVodafone og
Orkuveitu Reykjavíkur
um aukið samstarf við
nýtingu ljósleiðarans
þar sem OgVodafone
mun sjá um markaðs-
setningu og smásölu
meðan Orkuveitan mun
einbeita sér að ljósleið-
aranum og heildsölu-
markaðnum. Þessi
viljayfirlýsing skapar
algjörlega nýjar víddir
í markaðsetningu á þjónustu yfir
ljósleiðarakerfi Orkuveitunnar.
Þörf fyrir aukna bandbreidd
Fjölmiðlar hafa rætt um kostnað
Orkuveitunnar af þátttöku á fjar-
skiptamarkaði og ýmsar tölur verið
settar fram og helst látið að því
liggja að þeir peningar séu glataðir.
Þessar tölur hafa því miður verið
villandi og blandað saman ólíkum at-
riðum. Stærsta fjárfesting Orkuveit-
unnar er í tengslum við ljósleið-
arakefið og þátttökuna í rekstri
Línu.Nets hf. sem Orkuveitan á um
67% í. Tölurnar sem þar eru réttar
eru að kaup á hlutafé í Línu.Net hf.
stendur nú í 550 milljónum og fyrir
ljósleiðarakerfið sem Orkuveitan
keypti af LN voru greiddar 1.750
milljónir. Nokkurs misskilnings hef-
ur gætt í fréttum undanfarið þar
sem sá hluti ljósleiðarans sem
greiddur var með hlut í LN var tal-
inn tvisvar og blés því fjárfestingin
út þegar tölur voru tvítaldar.
Fyrst og fremst
bókhaldslegt tap
Fyrst og fremst hefur verið haldið
fram fjárfestingu og tapi í um-
ræðunni undanfarið en ekki eins leit-
að skýringa á því hvernig tölurnar
eru til komnar. Fyrst er að benda á
að fjárfestingar Orkuveitunnar í LN
eru síður en svo glataðar. Eins og
áður sagði er eignin í ljósleiðaranum
mikils virði og hefur verið að skila
tekjum á undanförnum árum. Hins
vegar hefur mikið verið gert úr tapi
LN á undanförnum 5 árum. Það er í
fyrsta lagi ekki undarlegt að fyrir-
tæki sem er að koma nýtt inn á fjar-
skiptamarkað tapi í byrjun þar sem
mikill kostnaður kemur til í byrjun
vegna fjárfestinga í kerfum og mik-
ils markaðskostnaðar en við-
skiptavininir eru oftast í viðskiptum
árum saman. Tap LN hefur farið
hratt minnkandi undanfarin ár og
hefði stefnt í að fyrirtækið skilaði
hagnaði ef ekki hefði komið til að
það var selt til OgVodafone. Stærsti
hlutinn, eða 650 milljónir sem er
67% af tapi Línu.Net hf., er kominn
til af því að verið er að afskrifa og
gjaldfæra viðskiptavild. Þessi við-
skiptavild var þannig til komin að í
upphafi starfsemi LN sameinuðust
inn í LN fyrirtæki og rekstrarein-
ingar sem aðrir voru að reka á svip-
uðu sviði svo sem tvö örbylgjukerfi
eitt IP-símkerfi, samningur um
gagnaflutninga yfir Cantat o.fl.
kerfi. Á þessum tíma voru vænt-
ingar mjög hátt verðlagðar en í til-
felli LN var greitt fyrir með hluta-
bréfum í LN sem voru mjög hátt
verðlögð út frá væntingunum um
framtíðarverðmæti LN. Þannig var
gengið á þeim bréfum sem notuð
voru til að greiða fyrir viðskiptavild
frá 5-földu nafnvirði að 10,5-földu
nafnvirði. Það að afskrifa við-
skiptavildina svona hratt var meðal
annars gert til að mæta ásökunum
um að verið væri að fegra afkomu
LN með því að halda inni við-
skiptavild. Þá er á annað hundrað
milljónir af tapinu vegna gengis-
breytinga sem hækka langtímalán.
Það má því segja að hér sé að
stærstum hluta um bókhaldslegt tap
að ræða.
LN mikilvægur
viðskiptavinur OR
Ekki má gleyma því að samskipti
LN og Orkuveitunnar hafa ekki ein-
ungis verið á einn veg heldur hefur
LN verið einn af stærri viðskipta-
vinum Orkuveitunnar og leigt af
henni aðstöðu í spennistöðvum,
ídráttarrör í jörðu, aðgöngu að land-
upplýsingakerfi, lagerhald og vinnu
að ógleymdu því að eftir að Orku-
veitan keypti ljósleiðarann af LN
hefur LN verið lang stærsti við-
skiptavinur hennar í leigu á ljósleið-
ara. Undanfarin 5 ár hefur Orkuveit-
an selt LN þjónustu o.fl. fyrir 512
milljónir á verðlagi hvers árs.
Sérstök ástæða væri til að fara yf-
ir sögu Tetra-kerfisins og aðkomu
Landsvirkjunar og Símans að því
máli sem gjörbreytti rekstrargrunni
þeirrar starfsemi, en það verður að
bíða betri tíma.
Að lokum vill undirritaður taka
fram að þó að á mörgu hafi gengið í
stuttri sögu Orkuveitu Reykjavíkur
á fjarskiptamarkaði er enginn
spurning að framtíð þessa hluta
starfseminnar er björt. Viljayfirlýs-
ingin við OgVodafone býður upp á
marga nýja möguleika og sannar
enn og aftur að samkeppni hefði
ekki komist á með sama krafti ef ný-
ir aðilar á markaði hefðu verið of-
urseldir þjónustu Símans á sama
tíma og þeir kepptu við hann. Þá ber
að halda því til haga að þjónusta
Símans á þeim markaði sem Orku-
veitan er á hefur lækkað svo veru-
lega í verði á undanförnum 5 árum
að ekki hefði verið stofnað til ljós-
leiðaranetsins ef hún hefði verið í
boði þá.
Fjögurra milljarða ljósleiðarakerfi OR
Guðmundur Þóroddsson
skrifar um fjárfestingar OR ’Þessi viljayfirlýsingskapar algjörlega
nýjar víddir í markaðs-
setningu á þjónustu
yfir ljósleiðarakerfi
Orkuveitunnar.‘
Guðmundur
Þóroddsson
Höfundur er forstjóri Orkuveitu
Reykjavíkur.
Úrslitin í ítalska boltanum
beint í símann þinn
Framlengdu sólbrúnkuna fram á vetur
Hausttilboð:
Glæsilegt skartgripaskrín,
Illusionist maskari,
Perfectionist, Resilience Lift
Overnight creme og Pleasures
bodylotion fylgja ef keyptar
eru Estée Lauder vörur fyrir
3.900 krónur eða meira.*
* Meðan birgðir endast.
Nýtt. Amber Bronze.
Sólgullinn farði fyrir andlit og varir.
Dulúðug litbrigði rafsins og silkiglóð bronsins mætast í þessari nýju
gullnu farðalínu. Viljirðu vera sólbrún framá vetur gerir Amber
Bronze þér það kleift.
Í úrvalinu er:
Svalt laust púður í dós, bursti með innbyggðu sólarpúðri,
brúnkukrem, brúnkumjólk og spennandi sólheitir varalitir. Þín bíður
gullin vetrartíð - með Amber Bronze.