Morgunblaðið - 11.09.2004, Side 49

DAGBÓK
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. SEPTEMBER 2004 49
Ádögunum opnaði Greiningar- og ráð-gjafarstöð ríkisins nýtt húsnæði fyrirstarfsemi fagsviðs þroskahamlana; aukþess sem bætt er við aðstöðu fagsviðs
einhverfu og málhamlana. Stefán J. Hreiðarsson
er forstöðumaður Greiningar- og ráðgjaf-
arstöðvar.
Stefán segir greiningu fötlunar mjög víðtækt
ferli, hún taki til ótal þátta. Vönduð þverfagleg
greining með alþjóðlega viðurkenndum mat-
stækjum geri kleift að horfa til framtíðar og sjá
fyrir líklega þróun vanda barns. Það sé síðan for-
senda markvissrar íhlutunar og aðstoðar sem miði
að því að draga úr áhrifum fötlunar til framtíðar.
Hvaða framfarir hafa orðið á sviði greiningar
og ráðgjafar?
„Þróun í matstækjum og öðrum aðferðum til
greiningar á síðustu árum hafa gert þetta starf
markvissara, þannig að öll þekking á framvindu
mismunandi fatlana og á þeim aðferðum, sem við
getum beitt til aðstoðar hefur aukist mikið. Þá
hefur skilningur okkar á mismunandi fötlunum
batnað mikið. Sem dæmi um þetta má nefna ein-
hverfu og skyldar raskanir, en geta okkar til
greiningar á því sem við köllum í dag einhverf-
urófið hefur aukist verulega með bættum grein-
ingartækjum. Þetta hefur leitt til þess að fleiri
greinast nú með einhverfu en áður. Þetta gerir
okkur hins vegar kleift að beita sérhæfðari með-
ferð og þjálfun fyrir barn sem greinist með ein-
hverfu og auka þannig líkur barnsins á meira
sjálfstæði á fullorðinsárum. Hið sama á við um
greiningu á þroskahömlun, en í dag vitum við að
erfiðleikar af geðrænum toga eru mun algengari
hjá þeim hóp en öðrum. Með vandaðri greiningu
og viðeigandi ráðgjöf á barnsaldri er sannað að
hægt er að minnka þessar líkur verulega.“
Hefur stöðin breytt hlutverk í ljósi nýrra laga?
„Ný lög voru sett um starfsemi stofnunarinnar
á síðasta ári, en hún starfaði áður undir lögum um
málefni fatlaðra. Í nýjum lögum er lögð áhersla á
fyrirbyggjandi starf, en í fyrstu grein laganna
segir að markmið þeirra sé tryggja að börn með
alvarlegar þroskaraskanir sem geta leitt til fötl-
unar fái greiningu, ráðgjöf og önnur úrræði sem
miða að því að draga úr afleiðingum röskunar-
innar.
Þá er í nýjum lögum að finna aukna áherslu á
þekkingaröflun og fræðslu vegum stofnunarinnar.
Einnig er okkur ætlað að leggja stund á rann-
sóknir á sviði fatlana og annarra þroskaraskana. Í
því samhengi er gaman að segja frá því að sér-
fræðihópur frá Greiningarstöð og barna- og ung-
lingageðdeild er í samvinnu við Íslenska erfða-
greiningu um rannsókna á orsökum einhverfu og
hlaut á dögunum myndarlegan styrk frá banda-
rískri rannsóknastofnun.“
Þroskahjálp | Greiningar- og ráðgjafarstöð opnar nýtt húsnæði
Greining mjög víðtækt ferli
 Stefán J. Hreiðars-
son er fæddur árið 1947
á Akureyri. Hann lauk
læknanámi frá HÍ 1974
og stundaði nám í al-
mennum barnalækn-
ingum 1976 til 1979 og
nám í fötlunum barna
og erfðafræði 1979 til
1982.
Stefán starfaði sem
sérfræðingur Barna-
spítala Hringsins 1982 til 1986 og hefur síðan
gegnt starfi forstöðumanns Greiningar- og
ráðgjafarstöðvar ríkisins. Stefán er kvæntur
og á ásamt konu sinni þrjú börn.
Út á ystu nöf
ÉG sá í fréttum sjónvarps for-
mann félagsmálaráðs, Björk Vil-
helmsdóttur, reyna að verja út-
burð sjúklings sem bjó í íbúð
Félagsbústaða. Þegar hún var
spurð um úrræði fyrir það fólk
sem lendir í slíku benti hún á
gistiskýli við Þingholtsstræti og
fleiri staði fyrir heimilislaust fólk.
Það ætti að banna með lögum
að bera fólk út vegna fátæktar,
sjúkdóma eða annarra erfiðleika.
Gistiskýli er ekki lausnin þótt svo
virðist sem Björk haldi það. Allir
þurfa að eiga heimili. Ábyrgð
borgarinnar er mikil því sam-
kvæmt lögum ber hún ábyrgð á
velferð þessa fólks. Það er ekki
hægt að segja að þetta sé orðið
mannvænt samfélag.
Það er sífellt talað um viðskipti,
peninga og önnur efnahagsleg
gæði og margir mala gull núna og
er það hið besta mál. En sem
kristin þjóð getum við ekki hrakið
þá sem minnst mega sín út á ystu
nöf.
Mig langar ekki til að sjá það
sama hér í Reykjavíkurborg og
maður hefur séð í stórborgum er-
lendis þar sem flækist um göt-
urnar fólk sem á hvergi höfði að
að halla. Leiga félagsbústaða
hækkaði verulega fyrir rúmu ári
og vöruðu Samtök gegn fátækt við
þeim afleiðingum sem slíkt gæti
haft því að laun þessa fólks eru
svo lág að það má ekkert út af
bera – þá nær fólk ekki endunum
saman.
Það fá heldur ekki nær allir að-
stoð hjá Félagsþjónustu sem
þangað leita og hvað á fólk þá að
gera sem við slíka fátækt býr?
Sigrún Ármanns Reynisdóttir.
Leiðakerfi strætó
ÉG sé í fjölmiðlum að fólk er byrj-
að að mótmæla væntanlegum
breytingum á leiðakerfi strætó.
Er ég þessu fólki alveg sammála
og hvet fólk til að láta í sér heyra.
Borghildur.
Kisustrákur í óskilum
KISUSTRÁKUR fannst við
Skarphéðinsgötu. Er ca 6–8 mán-
aða, ómerktur, með hvítt trýni,
bringu og lappir en brúnbrönd-
óttur á baki, rófu og hnakka. Mjög
gæfur, líklega inniköttur.
Upplýsingar í síma 695 4489.
Snöggur er týndur
SNÖGGUR týndist frá Giljalandi
35 ca 17. ágúst sl. Hann er ól-
arlaus en eyrnamerktur R8189.
Snöggur er geltur fress, gæfur,
kolsvartur, mjög stór og kviðmik-
ill. Hans er sárt saknað. Þeir sem
vita um hann eru beðnir að hafa
samband í síma 568 4588 eða
868 0124 eða koma honum í Katt-
holt.
Kisa í óskilum í Kópavogi
GRÁLEIT kisa með rjómalituð
undirhár, ca 7–8 mánaða gömul, er
í óskilum í Kópavogi. Hún fannst
við Sundlaug Kópavogs fyrir
nokkrum dögum. Upplýsingar í
síma 554 6062.
Velvakandi
Svarað í síma 5691100 frá 10–12
og 13–15 | velvakandi@mbl.is
1. Rf3 Rf6 2. g3 b6 3. Bg2 Bb7 4.
0–0 c5 5. d3 d5 6. Rbd2 e6 7. He1
Be7 8. e4 Rc6 9. c3 0–0 10. e5 Rd7
11. Rf1 Dc7 12. Bf4 b5 13. h4 a5 14.
R1h2 d4 15. cxd4 cxd4 16. Rg4 Hfc8
17. Rg5 Rb4
Staðan kom upp á franska meist-
aramótinu í kvennaflokki sem lauk
fyrir skömmu í Val d’sere. Meist-
arinn í ár, Almira Skripchenko
(2.453) hafði hvítt gegn Martinu
Martsynovskayu (2.235). 18. Rf6+!
Bxf6 19. exf6 e5 20. Hc1! Bc6 21.
Db3! Hf8 22. Bd2 Db7 23. Bxc6
Rxc6 24. fxg7 Kxg7 25. Dd1! Hvíta
drottningin fer nú á kóngsvænginn
að stríða svarta kóngnum.
25. … Rd8 26. Dg4 f5 27. Re6+
Kf6 28. Rxd8 Hfxd8 29. Bg5+ Ke6
30. Dxd4 Kf7 31. Dd6 Hdc8 32.
De7+ Kg6 33. De6+ og svartur
gafst upp.
SKÁK
Helgi Áss Grétarsson | dagbok@mbl.is
Hvítur á leik.
LÚÐRAR verða þeyttir og leik-
andi hrynfall mun tæla gesti
Grand Rokks þegar stórsveit Nix
Noltes og BenniHemmHemm og
hljómsveit leika listir sína í
kvöld. Um er að ræða annars
vegar búlgarska þjóðlagatónlist,
sem tíu manna sveit Nix Noltes
hefur tekið saman og hins vegar
frumsamda tónlist BennaHemm-
Hemm, sem hann leikur ásamt
dektett sínum.
Hljómsveitarmeðlimir hafa
undanfarið náð upp rífandi
stemningu á Alþjóðahúsinu og
hyggjast færa hana út um allan
bæ í september.
Tónleikarnir hefjast stundvís-
lega klukkan hálftólf, enda segja
drengirnir Austur-Evrópubúa
þekkta fyrir fágaða stundvísi og
er fólk hvatt til að taka með sér
dansskóna og kátínu.
Þjóðlaga-
skotið
stórteiti á
Grand Rokk
SÖLUSÝNING á verkum Þorvald-
ar Þorsteinssonar verður opnuð í
Gallerí+, Brekkugötu 35, Ak-
ureyri, í dag, laugardaginn 11.
september, kl. 15.
Sýningin ber yfirskriftina Alltaf
að mála en á henni gefst tækifæri
til að eignast hlut í ævintýraheimi
Þorvaldar. Þar verður til sýnis og
sölu urmull teikninga, vatns-
litamynda og málverka, allt frá
æskuárum listamannsins til dags-
ins í dag. Þessi verk eru bæði fjöl-
breytt og aðgengileg og mörg
hver sýnd hér í fyrsta skipti.
Í tilefni þess að sýningin er opn-
uð 11. september hefur Þorvaldur
ákveðið að tileinka hana 12. sept-
ember, en það var sem kunnugt er
dulnefni Freymóðs Jóhann-
essonar, sem Þorvaldur óttast að
sé óðum að hverfa í skugga tví-
buraturnanna í New York. Verða
lög hins ástsæla tónskálds því
leikin við opnunina.
Í framhaldi af sýningunni í Gall-
erí+ verður opnuð í Amts-
bókasafninu á Akureyri sýning á
frummyndum úr hinni sígildu
barnabók Skilaboðaskjóðunni, en
þær málaði Þorvaldur á árunum
1985–86 og hafa þær ekki verið
dregnar fram í dagsljósið síðan
þá.
Sýningin í Gallerí+ stendur til
26. september næstkomandi og er
opin um helgar frá kl. 14 til 17
eða eftir samkomulagi við eig-
endur.
Alltaf að mála
GESTUM á Tate Britain-safninu í
London, sem hýsir list frá árinu 1500
til nútímans og hefur að geyma lyk-
ilverk margra af meisturum breskrar
myndlistar, gefst nú kostur á að koma
með skriflegar athugasemdir um
myndverkin sem þar eru til sýnis.
Þetta er gert til að mæta kröfum
þeirra gesta sem eru ósáttir við op-
inberar lýsingar á verkunum.
Þær athugasemdir sem þykja best-
ar verða síðan valdar úr og settar við
hlið þess verks sem um ræðir. Safn-
stjórinn Stephen Deuchar sagðist sér-
staklega spenntur að heyra innlegg
fólks sem hugsanlega veit meira um
verkin en sérfræðingarnir. „Þetta gef-
ur okkur tækifæri til að sýna aug-
ljósan áhuga fólks, sem sumt hvað
kemur í pílagrímsferðir til að sjá
meistaraverkin sem eru til sýnis í
safninu, og auðga um leið fræðitextana
sem fylgja verkunum,“ sagði hann.
Morgunblaðið/Þorkell
Ætli gestir Listasafns Íslands myndu sætta sig við útskýringuna um verkið
Sumarnótt á Þingvöllum eftir Jóhannes Kjarval, „…þar sem sólin rís sem
glóandi eldhnöttur í austri og varpar rauðri birtu yfir landið, má greina
umtalsverð áhrif frá Edvard Munch og hinum skandinavíska expressjón-
isma“, eða myndu þeir skrifa aðra athugasemd ef þeir gætu?
Safngestir gerast
listsérfræðingar
www.tate.org.uk
TRÉSKURÐUR
Námskeið í myndskurði og öskjugerð hefst 21. september.
Kennt verður á gamalgrónu verkstæði á Laugavegi 100.
Örn Sigurðsson myndskeri og húsgagnasmíðameistari.
Skráning og nánari upplýsingar í síma 848 8659.