Morgunblaðið - 22.09.2004, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 22. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
KENNARAR!
Að sjálfsögðu eru kennarar ein
mikilvægasta starfsstétt landsins og
nauðsynlegt að hún mannist vel.
–Og:
Að sjálfsögðu eru, m.a., byrj-
unarlaun kennara of lág og þarfnast
leiðréttingar.
–En:
Teljið þið ykkur aðallega, eða að
miklum hluta, barna-„píur“?
Sú hugsun vaknar óneitanlega; ef
þið teljið fólk og fyrirtæki brjóta á
ykkur með því að sinna og hafa of-
anaf fyrir börnum meðan þið eruð í
verkfalli. Hvar rekast hagsmunir
ykkar og barnapössun á?
Grunsemdir vakna um að þið deil-
ið þeirri skoðun með hluta þjóð-
arinnar, ekki síst skattleggjendum,
að meginhlutverk ykkar/skólans sé
að gera foreldrum kleift að vinna
fjandann ráðalausan utan heimila.
Þá þarf að halda börnum í skólum
sem lengst dag hvern og sem flesta
daga ársins.
Það kalla ég – og fleiri – „parker-
ingar-sjónarmið“.
Sorglegt – segi ekki meir!
HLÉDÍS
GUÐMUNDSDÓTTIR,
Laugavegi 105, 105 Reykjavík.
Skóli – barnaparkering?
Frá Hlédísi Guðmundsdóttur
geðlækni:
ÉG SEGI það satt að mér finnst að
hann Kristján Loftsson eigi skilið
alla þá krossa í barminn sem forset-
inn getur veitt fyrir það úthald að
hafa haldið hvalveiðiskipunum, þess-
um menningarverðmætum þjóð-
arinnar, á floti við bryggju í öll þessi
ár. Og nú vil ég að hann fái kross nú
þegar því sú gleðisjón blasir við
þessa dagana niður við kaja að byrj-
að er að skúra, sparsla og mála um
borð.
Þótt mér sýnist í fljótu bragði að
vinnan við hvert skip muni taka
meiri tíma eftir því sem utar dregur
í röðinni þá vona ég að ekki verði
hætt fyrr en lokið er.
Ég hika ekki við að flokka þessi
gömlu hvalveiðiskip til menning-
arverðmæta því bæði bera þau sem
slík vott um gamla tíma og einnig
minna þau okkur á að við erum og
eigum að vera hvalveiðiþjóð. At-
hafnasemin um borð í skipunum nú
sýnir og sannar að þau eru síður en
svo dauð úr öllum æðum og kannski
fátt að vanbúnaði að halda til veiða á
ný. Og svo glotta þau framan í ferða-
mennina sem ganga hjá á leið sinni
um borð í hvalaskoðunarskipin, sem
sigla með sífellt fleiri ferðamenn.
Það er mjög ánægjuleg þróun líka.
Leiðinlegust þykir mér sú ákvörð-
un borgaryfirvalda að Slippurinn
hverfi úr miðbænum. Ég geng á
degi hverjum til og frá Slippnum,
þar sem ég legg í bílastæði við smá-
bátahöfnina. Það bregst ekki að æv-
inlega er þónokkur fjöldi ferða-
manna þar um kring. Margir taka
myndir af skipunum í Slippnum, af
mönnum við vinnu sína eða sitja á
bekk og horfa á allar trillurnar. Það
er synd fari Slippurinn burt. Hann
er meðal annars sá segull sem fær
fjölda fólks niður að höfn. Hann
stuðlar vissulega að auðugra mann-
lífi á svæðinu.
BOLLI VALGARÐSSON,
Kjarrhólma 26,
200 Kópavogur.
Hvalveiðiskipin
Frá Bolla Valgarðssyni, áhuga-
manni um hvalveiðar og auðugt
mannlíf í miðbænum:
Í FRÉTTUM hinn 16. september
sl., kom fram að framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna, Kofi Annan,
hefði lýst því yfir daginn áður, að
innrásin í Írak hefði verið brot á al-
þjóðalögum.
Í því sambandi er rétt að rifja upp,
að 2. október fyrir tæpu ári lýsti for-
maður hinnar íslenzku ráðstjórnar
yfir því í stefnuræðu
sinni í Alþingi að Íraks-
stríðið hefði verið ,,lög-
helgað af samþykktum
Sameinuðu þjóðanna“.
Undirritaður efast
um að hægt sé að ná
lengra í óskammfeilni.
Í þeirri makalausu
stefnuræðu sagði for-
maðurinn einnig eft-
irfarandi orðrétt: ,,Sú
ákvörðun sem tekin
var í vor um að skipa
Íslandi í sveit með
rúmlega þrjátíu öðrum
ríkjum í bandalag hinna staðföstu
þjóða í Íraksmálinu átti sér skýrar
forsendur.“
Ef einhverjir eru sem ekki trúa
þessari tilvitnun er þeim hinum
sömu bent á Alþingistíðindi, á um-
ræðukaflann, sem inniheldur þessi
orð. Hvað er orðið af hinum ,,skýru
forsendum“?
Í Staksteinum Morgunblaðsins 9.
september sl. má lesa um þær
,,skýru forsendur“ sem skósveinar
stríðsherranna tefla nú fram. Þar
segir svo m.a.: ,,Hvaða hefð hefur
Halldór Ásgrímsson rofið? Stóð Ís-
land ekki með bandamönnum í
heimsstyrjöldinni síðari? Var það
ljótt að veita þeim stuðning í baráttu
við Jósep Stalín og böðla hans? Varð
heimurinn svona óöruggur eftir inn-
rásina í Írak? Greip ekkert örygg-
isleysi um sig á heimsbyggðinni eftir
árás hryðjuverkamanna á New York
fyrir nokkrum árum? Stóryrði, svig-
uryrði, sleggjudómar og órök-
studdar staðhæfingar einkenna op-
inberar umræður. Má ekki gera
meiri kröfur til presta?“
Séra Ólafur Þ. Hall-
grímsson, prestur á
Mælifelli í Skagafirði,
hafði deginum áður í
Morgunblaðinu rifjað
upp hina margítrekuðu
eiðsvörnu stefnu Ís-
lands að fara aldrei
með ófriði á hendur
öðrum þjóðum og hon-
um sendur þessi tónn.
Og þarna hafa menn
svar hinna ,,staðföstu“
þjóna sem aldrei láta
hendi óveifað að verja
framyfir rauðan dauð-
ann afglöp stjórnarherranna.
Það er undirrituðum ekki sárs-
aukalaust að sjá sitt gamla málgagn
leggjast svona marflatt í blekk-
ingasvaðið.
Ákvörðun um þátttöku í Íraks-
stríðinu af Íslands hálfu var ekki
,,formleg ákvörðun ríkisstjórn-
arinnar“ eins og haldið er fram í
fyrrgreindum Staksteinum. Ákvörð-
unin var tekin af formönnum stjórn-
arflokkanna að næturlagi austur í
Prag, umboðslausum með öllu. Svo
vill nefnilega til að bundið er í lög
hvernig meðhöndla skuli slíkt stór-
mál eins og hér var á ferðinni. Rík-
isstjórn ber skv. þeim lagabókstaf að
hafa samráð við utanríkismálanefnd
Alþingis. Þessvegna eru lögbrjótar á
ferð í þessu falli þar sem ákvæði lag-
anna er ótvírætt.
Ráðherrar með snefil af virðingu
fyrir löggjafarsamkundunni hefðu
að sjálfsögðu leitað eftir umboði
hennar í slíku örlagamáli, enda sið-
ferðisskylda þeirra.
Þróun öryggismála í heiminum er
skelfilegri en orð fái lýst og virðist
stefna í algjört öngþveiti. Stefna
Búss og heitorðsmanna hans virðist
leiða þau í algjöra ófæru.
Það er þyngra en tárum taki að ís-
lenzkir stjórnmálaforingjar skuli
hafa lagt lag sitt við slíka óald-
armenn sem Vosingtonmenn ætla að
reynast sem nú ráða þar ríkjum. All-
ar ,,skýrar forsendur“ fyrir þátttöku
Íslands í stríðinu reyndust taum-
lausar blekkingar og ósanninda-
vaðall.
Það liggur lífið á að Íslendingar
segi sig strax úr flokki hinna ,,stað-
föstu“ stríðsmanna.
Því hefir verið varpað fram að
stjórnarherrarnir íslenzku ættu að
biðja þjóðina afsökunar á framferði
sínu. Það er tilgangslaust. Þeim
verður ekki fyrirgefið.
,,Staðfestan“
Sverrir Hermannsson
skrifar um utanríkismál ’Það er undirrituðumekki sársaukalaust að
sjá sitt gamla málgagn
leggjast svona marflatt í
blekkingasvaðið.‘
Sverrir Hermannsson
Höfundur er fv. form.
Frjálslynda flokksins.
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Jón Steinsson: „Það er engin
tilviljun að hlutabréfamarkað-
urinn í Bandaríkjunum er öfl-
ugri en hlutabréfamarkaðir
annarra landa.“
Regína Ásvaldsdóttir: „Eitt af
markmiðum með stofnun þjón-
ustumiðstöðva er bætt aðgengi í
þjónustu borgaranna.“
Jónas Gunnar Einarsson:
„Áhrifalaus og mikill meirihluti
jarðarbúa, svokallaður almenn-
ingur þjóðanna, unir jafnan
misjafnlega þolinmóður við
sitt.“
Jakob Björnsson: „Mörg rök
hníga að því að raforka úr
vatnsorku til álframleiðslu verði
í framtíðinni fyrst og fremst
unnin í tiltölulega fámennum,
en vatnsorkuauðugum, lönd-
um...“
Tryggvi Felixson: „Mikil
ábyrgð hvílir því á þeim sem
taka ákvörðun um að spilla
þessum mikilvægu verðmætum
fyrir meinta hagsæld vegna
frekari álbræðslu.“
Stefán Örn Stefánsson: „Ég
hvet alla Seltirninga til að
kynna sér ítarlega fyrirliggj-
andi skipulagstillögu bæjaryfir-
valda ...“
Gunnar Finnsson: „Hins vegar
er ljóst að núverandi kerfi hefur
runnið sitt skeið og grundvall-
arbreytinga er þörf...“
Eyjólfur Sæmundsson og
Hanna Kristín Stefánsdóttir:
„Öryggismál í landbúnaði falla
undir vinnuverndarlög og þar
með verksvið Vinnueftirlitsins.“
Jakob Björnsson: „Með þvílík-
um vinnubrögðum er auðvitað
lítil von um sættir.“
Guðmundur Hafsteinsson:
„Því eru gráður LHÍ að inntaki
engu fremur háskólagráður en
þær sem TR útskrifaði nem-
endur með, nema síður sé.“
María Th. Jónsdóttir: „Á land-
inu okkar eru starfandi mjög
góðar hjúkrunardeildir fyrir
heilabilaða en þær eru bara allt
of fáar og fjölgar hægt.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
VEGNA athugasemda Staksteina
við fyrri grein mína tek ég fram að sú
staðhæfing mín stendur óhögguð að
landslýður hafi aldrei verið spurður að
því hvort stóriðja sé sú
leið sem hann vilji fara
til atvinnuuppbygg-
ingar. Kárahnjúka-
virkjun var troðið í
gegnum þingið á milli
kosninga en var ekki
kosningamál. Einföld
staðreynd: Fram-
kvæmdir voru hafnar
fyrir kosningar. Fram-
kvæmdir voru meira að
segja hafnar áður en
þær höfðu fengið lög-
gildingu frá Alþingi.
Austfirðingum var
stillt upp fyrir þeim val-
kosti að fá fimm hundr-
uð milljarða inn í kjör-
dæmið eða hins vegar
að ekkert yrði aðhafst.
Ruku margir þeirra, en
ekki allir, upp til handa
og fóta til að fá auðinn
inn. Aðrir valkostir
voru ekki í boði. Fram-
undan munu verða
nokkur athafnasöm ár.
Að þeim loknum hafa
fimm hundruð störf,
flest hefðbundin karla-
störf, orðið til og þarna
mun tróna málm-
bræðsla sem leyfist að
ósa eitri yfir Reyð-
arfjörð, vegna und-
anþágna frá rík-
isstjórninni, og enn
eiga margir eftir að
halda brott úr byggð-
arlaginu sem fyrr, því
einhæft atvinnulíf hefur
ekki upp á margt að
bjóða. Rétt eins og
dæmin frá Noregi sanna; virkjana- og
stóriðjuframkvæmdir hefta ekki
landsbyggðarflótta. Og jafnvel nú
þegar uppgangurinn er sem mestur, á
fyrri helmingi ársins 2004 eru sam-
kvæmt Hagstofunni 62 brottfluttir Ís-
lendingar frá Austurlandi umfram að-
flutta. Búast má við að
farandverkamenn frá Portúgal og
Ítalíu haldi heim að verki loknu. Þá
verður búið að rústa töfraheimi sem
eru öræfin norðan Vatnajökuls.
Það má spyrja sig hver hafi skapað
það andrúmsloft að það jafngilti póli-
tísku sjálfsmorði að standa gegn
Kárahnjúkavirkjun? Og hversu mjög
hugsuðu þingmenn þá um sína
skammtímahagsmuni, (það er að ná
enn einu sinni kjöri) andspænis lang-
tímahagsmunum þjóðarinnar? Stjórn-
völd eru ekki alveg heyrnarsljó. Einn
er sá hagsmunahópur, sem nær eyr-
um stjórnvalda, sterkur og menntað-
ur, sem er á höttunum eftir vinnu fyr-
ir sitt fólk: Landsvirkjun. Í
sameiningu hafa iðnaðarráðuneyti og
Landsvirkjun rekið risastóran netvef
sem hefur kostað milljónir ef ekki tugi
milljóna. Hefur mátt lesa óhróður um
andstæðinga virkjunarstefnu stjórn-
valda, um leið og vegið hefur verið að
heiðri vísindamanna þeirra sem kom-
ust að öðrum niðurstöðum en ætlast
var til. Þar var ekki farin sama leið og
hjá menntamálaráðu-
neyti varðandi styttingu
menntaskólans þar sem
búinn var til opinn um-
ræðuvefur um hugs-
anlega kosta og galla,
heldur skapaður einhliða
áróðursvefur um jákvæð
áhrif framkvæmda.
Stjórnvöldum bar skylda
til að upplýsa þjóðina um
allar hliðar málsins. Þau
brugðust. Nú er Lands-
virkjun í óða önn að
lappa upp á álit sitt með
því að veita fé, sem er
vitanlega ríkisfé, í listir
og söfn. Heyrst hefur
nýyrðið ímyndarþvætti í
því sambandi.
Það er aðeins ein leið
fær til að kanna hug al-
mennings, með kosn-
ingum. Landslýður telst
landsmenn allir. Forset-
anum láðist að bera
stærstu framkvæmd Ís-
landssögunnar undir
þjóðaratkvæði og er það
illt. Nú sitjum við upp
með klúðrið við Kára-
hnjúka, sem anað var út
í að okkur forspurðum,
stórkostlegum göllum
framkvæmdarinnar var
leynt og aðrir valkostir
ekki íhugaðir. Þar má
Morgunblaðið líta sér
nær: Morgunblaðið
fylgdi því ekki eftir þeg-
ar enginn sérfræðingur
hjá bönkum landsins
treysti sér til að gefa álit
á arðsemismati Kára-
hnjúkavirkjunar. Hefði eftirfylgni
skapað minni trú landsmanna á fram-
kvæmdir? Hvers vegna tóku ekki fjöl-
miðlar við sér þegar bent var á hættu
á alvarlegum hamförum á virkj-
anasvæðinu? Sú hætta vofir yfir enn.
Það er gefið mál að vetnisfram-
leiðsla getur aldrei orðið umsvifamikil
iðja hér á landi ef búið er að gefa burt
öll virkjanatækifæri til erlendra auð-
hringa fyrir skít á priki, nema ætlunin
sé að halda áfram að kroppa í frið-
lýstar vinjar öræfanna rétt eins og
gera skal við Kringilsárrana, þar sem
fjórðungur friðlandsins á að fara und-
ir vatn. Er Jökulsá á Fjöllum óhult
þegar allir aðrir kostir eru fullnýttir?
Þegar land er sett undir vatn, frið-
lönd skert, stórfljótum svipt úr far-
vegi sínum og aurbeðjur skapaðar
fyrir vindinn að feykja yfir nærliggj-
andi gróðurlönd er ekki nóg að taka
stemninguna fyrir austan. Það á að
spyrja þjóðina alla.
Spyrjið okkur öll
Ásdís Thoroddsen
svarar Staksteinum
Ásdís Thoroddsen
’Þegar land ersett undir vatn,
friðlönd skert,
stórfljótum
svipt úr farvegi
sínum og aur-
beðjur skapaðar
fyrir vindinn að
feykja yfir nær-
liggjandi gróð-
urlönd er ekki
nóg að taka
stemninguna
fyrir austan.
Það á að spyrja
þjóðina alla.‘
Höfundur er kvikmyndagerðarmaður
og leiðsögumaður.
Í UMRÆÐUNNI um hátt fast-
eignaverð á Austurlandi vakna
nokkrar spurningar í kjölfar yf-
irlýsingar Alcoa um að þeir ætli að
beita sér fyrir því að þetta verð
verði lækkað. Þá yfirlýsingu má
túlka á þann hátt að kjör fólks á
Austurlandi verði ekki svo góð í
framtíðinni að þetta fasteignaverð
geti staðist. Því eru þetta ekki
góðar fréttir fyrir álunnendur hér
á landi, enda var vitað að þessi álr-
isi sem hefur nífalda veltu ís-
lenska þjóðarbúsins mundi ekki
skilja eftir meiri fjármuni hér á
landi en brýna nauðsyn krefur.
Maður spyr þar að auki; hvaða
rétt hefur erlent fyrirtæki til að
beita slíkum aðgerðum? Og ef af
verður, er það þá ekki íhlutun í
mál fullvalda ríkis? Af hverju
þegja bæjar- og sveitarstjórnir á
Austurlandi? Þora þær ekki, eða
hafa þær kannski ekki vilja til að
tjá sig? Eða er þessi þögn kannski
staðfesting á þeim takmarkalausa
undirlægjuhætti við erlent auð-
vald sem tröllríður íslensku sam-
félagi um þessar mundir?
Guðmundur Ármannsson
Álframtíð og
fasteignir
Höfundur er bóndi
á Vaði í Skriðdal.