Morgunblaðið - 26.10.2004, Síða 35

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. OKTÓBER 2004 35
MENNING
HARPA Árnadóttir, sem nú sýnir í Safni,
sýndi nýverið í Listasafni Gautaborgar og
hrósaði listgagnrýnandi Götenborgsposten,
Mikael Olofsson, sýningunni hástert í grein
sem hann nefndi, „En lyrisk minimalism“
eða „Lýrískur mínimalismi“. Þessi skil-
greining, lýrískur mínimalismi, er á mörg-
um stöðum, s.s. í Skandinavíu og Hollandi,
sú ímynd sem menn hafa af íslenskri sam-
tímalist, enda var lýrískum mínimalisma
hampað talsvert í Nýlistadeild Myndlistar
og handíðaskólans á hvörfum níunda og tí-
unda áratug síðustu aldar og var um tíð
töfraorð í íslenskri myndlist. Lýrískur
mínimalismi er í víðara samhengi kallaður
lýrísk abstraktsjón og nær þá aftur til
litaflæmismálara eftirstríðsáranna og jafn-
vel enn aftar í módernismanum eða til
verka Kazimirs Malevich á öðrum áratug
síðustu aldar. Lýrískur mínimalismi byggist
ekki á rökrænu strangflatarlistar eins og
arketónísk verk Donalds Judds o.fl. frum-
kvöðla mínimalismans standa fyrir. Heldur
er sköpunarferlið jafnan sjálfrátt en samt
lágstemmt.
Inntak lýrískra abstraktlistamanna er af
ólíkum toga en á Íslandi er rík hefð hjá
myndlistarmönnum að sækja innblástur
sinn í landslagið og náttúruna. Á sýning-
unni í Safni, tekur Harpa Árnadóttir fyrir
algengt áhyggjuefni Íslendinga, þ.e. veðrið.
Pleximálverk listakonunnar eru unnin
með lími og sílikoni og minna ýmist á hrím
eða regn á rúðum. Gengur listakonan hvað
lengst í þeim efnum í plexiverki sem er
unnið á glugga í Safni.
Auk plexiverkanna sýnir Harpa 3 mál-
verk á dúk sem eru öllu kunnuglegri innan
lýrískrar abstrakthefðar þar sem listamenn
hafa gert ótal tilraunir með efni sem valda
þess að yfirborð málverksins klofnar, brotn-
ar, myglar o.s.fv. Harpa blandar saman
náttúrulegu lími við litaduft sem herpist
saman og flöturinn tekur að rofna. Sprung-
ur myndast sem virðast eins og eftir jarð-
skjálfta eða jöklalandslag séð ofan frá.
Þótt verk Hörpu kunni að vísa til nátt-
úrulegra fyrirbæra eru þau í eðli sínu ab-
strakt. Teygir listakonan málverkið að
mörkum myndar og hlutar og leyfir vísinda-
manninum sem býr í flestum ef ekki öllum
listamönnum að ráða ferðinni, án þess þó að
halda honum innan hugmyndalegra eða
fræðilegra marka. Verkin smjúga nefnilega
vel inn fyrir tilfinningarsviðið og vekja upp
hægláta melankólíska hugð. Þ.e. í mínu til-
felli, allavega.
Harpa Árnadóttir: Án titils, 2004.
Jón B.K. Ransu
MYNDLIST
Safn
Opið miðvikudaga til sunnudaga frá
kl. 14–17. Sýningu lýkur 7. nóvember.
Blönduð tækni – Harpa Árnadóttir
RÓMEÓ og Júlía verða í aðal-
hlutverkum á fyrstu tónleikum
vetrarins í hádegistónleikaröð Ís-
lensku óperunnar, í dag kl. 12.15,
en yfirskrift tónleikanna er Leitin
að Rómeó.
Hulda Björk Garðarsdóttir sópr-
ansöngkona Óperunnar og Kurt
Kopecky píanóleikari og listrænn
stjórnandi Óperunnar flytja aríur
og söngva úr óperum og söng-
leikjum sem eiga það sameiginlegt
að fjalla um elskendurna ódauð-
legu. Gestir þeirra á tónleikunum
verða Maríus Sverrisson söngvari
og Hallgrímur Helgason rithöf-
undur.
Leikrit Shakespeares um Rómeó
og Júlíu hefur orðið mörgum tón-
skáldum innblástur, til dæmis þeim
Gounod (Rómeó og Júlía), Bellini (I
Capuleti e i Montecchi) og Bern-
stein (West Side Story). Á tónleik-
unum verður gripið niður í verk
þeirra á mismunandi stöðum í sög-
unni, jafnt í tónum sem tali. Á milli
músíkatriða les Hallgrímur úr þýð-
ingu sinni á verki Shakespeares.
Eigin sýn á verkið
Hulda Björk segir öll tónskáldin
gefa sér það svigrúm að nota texta
Shakespeares að vild og skapa sér
um leið eigin sýn á verkið. „Tón-
skáldin eiga það til að taka það sem
virðist eitt augnablik í sögunni, og
víkka það út, þannig að úr verði
jafnvel sex mínútna tjáning um þá
tilfinningu sem um ræðir.
Sagan er klassísk á svo margan
hátt, og maður sér þessa sögu ger-
ast jafnvel hjá unglingum í dag,
ekkert ósvipað og hjá þessum ung-
lingum 16. aldarinnar.“
Það kom Huldu Björk á óvart við
undirbúning tónleikanna, að finna
enga íslenska söngtónlist um Róm-
eó og Júlíu. „… ja, nema lagið hans
Bubba Morthens. Ég hugsaði mig
um heila nótt hvort ég ætti ekki að
hafa það með, en ákvað að gera það
ekki. Það hefði samt getað orðið
mjög gaman.“ Tónleikarnir standa í
um 40 mínútur, og reiknað er með
að þeir sem starfa eða búa í ná-
grenni miðbæjarins eigi því auðvelt
með að bregða sér á tónleika í há-
degishléi og halda svo á ný út í
daginn endurnærðir af fagurri tón-
list.
Alls verða fernir tónleikar í há-
degistónleikaröð Óperunnar í vetur;
tvennir á haustmisseri og tvennir á
vormisseri.
Aðrir tónleikarnir í röðinni verða
23. nóvember. Þá syngur Ágúst
Ólafsson ljóð og lög eftir Schubert,
sem öll tengjast á einhvern hátt
fiskimönnum eða sæfarendum. Eft-
ir áramót verður þráðurinn aftur
tekinn upp 15. febrúar, en þá syng-
ur Marta Hrafnsdóttir barokk-
tónlist ásamt Sigurði Halldórssyni
sellóleikara og Kurt Kopecky.
Tveir bassar og annar með
strengi er svo yfirskrift síðustu tón-
leikanna í þessari röð, þriðjudaginn
15. mars, en þar verða flytjendur
þeir Davíð Ólafsson bassasöngvari
og Dean Ferrell kontrabassaleikari.
Þeim til aðstoðar verður Kurt
Kopecky á píanó. Svo ótrúlega vill
til að bæði Mozart og Bach sömdu
ástarsöngva fyrir kontrabassa og
bassasöngvara. Mozart samdi fjör-
lega konsertaríu um hina fallegu
kvenhönd, Per questa bella mano.
Bach aftur á móti samdi litla kant-
ötu um svikular ástir, Amore trad-
itore. Bæði eru tónverkin fjörmikil
og einstakt að fá að heyra þau sam-
an á tónleikum. Að auki verða flutt-
ar þekktar aríur þar sem kontra-
bassinn fær aðeins að keppa við
bassasöngvarann. Hádegistón-
leikaröðin er haldin í samstarfi við
MasterCard – og var samstarfs-
samningur um kostun verkefnisins
undirritaður í Íslensku óperunni í
gær, en MasterCard hefur um
langt árabil verið í hópi traustustu
samstarfsfyrirtækja Íslensku óper-
unnar. Samningurinn sem nú var
gerður felur meðal annars í sér
kynningu á MasterCard í tengslum
við röðina og 20% afslátt á hádeg-
istónleikana fyrir korthafa Mast-
erCard. Þetta er í annað sinn sem
MasterCard kostar hádegistón-
leikaröð Óperunnar og þar sem
báðir aðilar höfðu afar góða reynslu
af samstarfinu í fyrra sinnið var
ákveðið að endurnýja samninginn
fyrir þetta starfsár.
Tónlist | Hádegistónleikar Íslensku óperunnar hefjast í dag
Leitað að Rómeó í Óperunni
Morgunblaðið/RAX
Kurt Kopecky, Maríus Sverrisson, Hulda Björk Garðarsdóttir og Hallgrímur Helgason flytja hádegistónleika í dag.
SNORRI Sturluson samdi Egils
sögu á árunum 1239 til 1241 til að
stuðla að sáttum meðal Sturlunga.
Þetta er mat
Torfa H. Tulinius
bókmenntafræð-
ings í nýrri fræði-
bók, Skáldinu í
skriftinni, sem
komin er út í út-
gáfu Hins ís-
lenska bók-
menntafélags og
Reykjavíkur-
Akademíunnar.
Egils saga fjallar um sameig-
inlegan forföður Sturlunga, Egil
Skallagrímsson, en Snorra var mik-
ið í mun að réttlæta valdastöðu sína
og ættmenna sinna eftir afhroð
þeirra í Örlygsstaðabardaga. Í bók-
inni sýnir Torfi fram á að Egils
saga sé gegnsýrð kaþólskum við-
horfum og þar að auki mun per-
sónulegra verk en áður hefur verið
talið. Snorri hafi með sögunni viljað
bæta fyrir þær syndir sem hann
drýgði í deilum sínum við Sighvat
bróður sinn og Sturlu son hans.
Skáldið í skriftinni er ávöxtur
áralangra rannsókna Torfa á Egils
sögu, evrópskri miðaldamenningu
og samfélagi Sturlungaaldarinnar.
Í fyrri hluta verksins er varpað
nýju ljósi á byggingu sögunnar og
sýnt með hvaða hætti hún end-
urspeglar kaþólskan hugarheim
höfundar síns. Meðal annars kemur
í ljós að bróðurmorð er eitt af leið-
arstefjum frásagnarinnar og end-
urómar meðal annars frásögn Bibl-
íunnar af bræðrunum Kain og Abel.
Í síðari hluta verksins er sagan
síðan sett í samband við samfélags-
hræringar hér á landi á Sturlunga-
öld. Torfi dregur fram fjölmargar
hliðstæður á milli lýsingarinnar á
Agli og ævi Snorra og setur fram
tilgátur um þær ástæður sem
Snorri kann að hafa haft fyrir ritun
verksins.
Egils saga
uppgjör
Snorra
Torfi H. Tulinius