Sunnudagsblaðið - 07.04.1963, Blaðsíða 1

ALLTJR þorri manna’ hefur haft meiri
og minni samskipti við lögregluna, — ef
ekki, séð hana ganga til verks. Af þessu
halda þeir, — og það allmargir, — að
starf lögreglunnar sé eingöngu fólgið í
því að taka menn fyrir umferðarbrot,
afbrot af ýmsu tagi, og drykkjuskap. Við
sjáum þá í þjótandi sírenubílum, sjáum
þá mæla stöðu bíla eftir árekstur og —
eða slys, menn löggæzlunnar, valds og
verndar. En svo skrýtilega vill til, að
aðalstarf lögreglumannanna í SRD, slysa
rannsóknardeild lögreglunnar, er ekki að
aka um í vælandi sírenubílum, eins og
margir gætu leiðzt til að halda. Teikn-
ing og skriftir, skýrslugerð er þeirra
tímafrekasta vinna.
Það verður árekstur, og SRD þýtur
af stað. Þeir fara frá lögreglustöðinni í
Pósthússtræti og fara mikinn. Þeir
þjóta upp Hverfisgötuna, hægra megin
ó henni með rautt ljós og allir bílar
leggja að vinstri vegarbrún og stöðva
meðan þeir ana fram hjá. Um svipað
leyti leggja aðrir lögreglumenn af stað
frá umferðardeild lögreglunnar í Skáta-
heimilinu við Snorrabraut, Þeir fara hvort
sem er á bíl eða bifhjóli.
Við skulum segja, að áreksturinn
hafi orðið við Miklatorg. Fífldjarfur
ökumaður ætlaði að skjótast inn á milli
bíla á hringnum. En það mistekst, og
stórum vöruflutningabíl, sem er ekki
svo seinn á sér, sem halda mætti, er ek-'
ið inn í hægri hlið bifreiðar hins fljót-
ráða.
Þjótandi koma þeir á vettvang, svart-
stakkar og þegjandi skipta með sér
verkum. SRD snýr sér að sjálfum bílun-
um, sem lent hafa saman, en umferðar-
lögreglan aftur á móti að umferðinni, og
greiðir úr þeirri flækju, sem alltaf mynd-
ast, þegar slys sem þessi, verða á ó-
heppilegum tíma á fjölfömum akbraut-
um.
SRD menn draga upp mælitæki sín,
kvarða og stikur. Einn skrifar niður. Það
er mælt frá hjóli til vegarbrúnar, afstaða
bíla á vegi tekin til vegarbrúna, eða ein-
hvers fasts punkts til að miða við. Þetta
er ekki svo erfitt á Miklatorgi. Þess
vegna eru þeir fljótir, og ökumaðurinn
í órétti þarf ekki að láta alla í heimin-
um horfa á beyglaðan bíl vitna um
klaufaskap sinn. Sá, sem varð áhorfandi
að slysinu fyrir tilviljun, hann kom að-
vifandi í sama mund, — hann kemur
heim í matinn og segir konu sinni og
börnum frá klaufanum, glannanum, sem
klessti bílinn sinn á Miklatorgi rétt áð-
an. Og það er jafnan svo sem máltækið
segir, að þjóð veit þá þrír vita.
En það var annar aðili, sem einnig
veit um þennan árekstur, og margt man
Þessi aðili hefur á hendi rök sjálfs
mannsins, nafn hans, stöðu hans, aldur
hans, o. m. fl. Þessi aðili er hinn opin-
beri í málinu, lögregludeildin SRD. En,
margt sem þeir menn vita, fer ekki hóti
lengra. Þeir liafa nákvæma spjaldskrá
yfir alla, sem lent hafa í árekstrum og
— eða slysum. Þar eftir er hægt að
finna margar upplýsingar, ef þess ger-
izt þörf. Þó er flest látið kyrrt liggja.
Mörgum manni mun sennilega þykja
þessi spjaldskrá óþörf og vitleysa hin
mesta. En eitt lítið dæmi sýnir gagn-
semi hennar. Maður, sem lent hefur í
bifreiðarárekstrum hvað eftir annað af
sömu ástæðu sýnilegri, hlýtur að falla
undir þann grun, að vera ekki álitinn
hæfur sem ökumaður. I slíkum tilfellum
getur lögreglustjóri flett upp í spjald-
skránni, og þá mun hann komazt að
raun um, að þessi einstaklingur, sem
hefur bifreiðar oftsinnis undir höndum,
hefur lent 5-6-7 sinnum í árekstri vegna
of liraðs aksturs. Lögreglustjóri mun þá
sennilega kalla þennan mann á fund
sinn og leiða honum fyrir sjónir, hvílíka
hættu hann skapar sjálfum sér og öðrum
í umferðinni með þessu gáleysi. Ef mað-
urinn svo ekki lætur segjast við þessa
aðvörun, er ekki annað að gera en svipta
hann ökulcyfi, — í lengri eða skemmri
tíma, — allt eftir atvikum.
Brátt er starfi SRD-manna við slys-
stað lokið. Þá aka þeir til baka niður á
lögreglustöð, og fara inn í sinn „kont-
ór,” sem varla rúmar þrjá stóra menn,
hvað þá gefur þeim nokkur viðhlítandi
vinnuskilyrði. En eigi að síður hola þeir
sér þarna niður, hver á sinn stólinn og
liefja vinnuna, sem fólgin er í skýrslu-
gerð og uppdrætti slysstaðar eftir þeim
mælingum, sem gerðar hafa verið.
Sá, sem skýrsluna skrifar, dregur upp
plögg sín og setur eyðublað í ritvélina,
en teiknarinn tekur sér þykka möppu
og flettir upp í henni. Jú, þama er Mikla-
torg komið ljóslifandi, — að vísu eins
og séð úr lofti, en Miklatorg eigi að
síður. Skýr teikning með sterkum drátt-
um. Mælikvarðinn er einn á móti tvö
hundruð, 1:200. A þunnan pappír er
„torgið” tekið í gegn, og síðan bifreið-
unum „þrykkt” á, þar sem þeirra er
staður.
OU er teikningin merkt A-B-C-D o. s.
frv., og síðan útskýringar fyrir neðan.
Allt hávísindalegt. Svo er það skýrslan,
sem er einn veigamesti liðurinn í þess-
ari umfangsmiklu bókhaldsstarfsemi SRD-
manna. Slysið var klukkan tólf á há-
degi. Enginn slasaðist. Það var ekið á
nálægan hlut. Orsökin verður að telj-
ast: ferðaréttur ekki virtur. Nr. 2 á
spjaldskránni. Arekstur nr. x. Þannig er
áreksturinn bókaður, lið fyrir lið, bæði
sem einn sérstæður, og með tilliti til
þeirra sem á undan hafa gengið í mánuð-
inum •— á árinu.
Því SRD-mennirnir reikna einnig út
hvern mánuð og hvert ár, sem heild.
Þeir gera skýrslu, einblöðung, þar sem
getið er fjölda árekstra á hverjum tíma,
á hverjum tima sólarhrings þeir hafa
orðið, hvað olli þeim, og hvað mörg pró-
sent sú orsök er af heildartölu. Einnig
á hvað hafi verið ekið, hve margir hafi
slasast, og hvaða aðilar að slysinu o.s.frv.
Og einmitt í þessari skýrslu liggur
skýringin á þeirri tölu, sem búast má
við, að þið hafið ekki áttað ykkur á
hérna rétt framar. Þar segir: Umferð-
arréttur ekki virtur. Nr. 2 á spjald-
skránni. Lögreglumennirnir SRD merkja
nefnilega orsakir slysa með tölustöfum,
ailt upp að 16 atriðum. Umferðarrétt-
ur er ekki virtur, er orsök númer 2. Arið
1962 er númer 2 talið orsök hálfs þrett-
ánda prósents bifreiðaárekstra, seitt
SRD hafi með að gera.
Mönnum til fróðleiks skal hér birfi
skýrsla, er SRD-menn gerðu um umferð-
arslys á því herrans ári 1962 :
ORSÖK SLYSA: íi
% 1
Aðalbrautarréttur ekki
virtur 12
Umferðarréttur ekki virtur 1214 1
Of stutt bil 16
Ranglega beygt 8
Ogætilegur framúrakstur 6Vz '
Ogætilega ekið aftur á bak 13
Ogætil. ekið frá gangstétt 4
Röng staðsetn. á akbraut 3
Bifreið ranglega lagt 1 1
Þrengsli 3
Olvun við. akstur 2
Of hraður akstur 7
. Gáleysi 6V4