Sunnudagsblaðið - 07.04.1963, Blaðsíða 2

VTannlaus blfr. rennur m
Sifreið í ólagi (hemlar) 3
Réttindaleysi við akatur %
Slysatala
Ekið á mannl. bifreið 107
tekið á nálæga hluti 96
Ekið út af vegi LÖGREGLAN — 3 i 10
fearn fyrir bifreið 65
Kona fyrir bifreið 19
Maður fyrir bifreið i 63
’Slasaður hjólreiðamaður 43
Slasaður ökumaður bifr. 32
Slasaður farþegi 73
Dauðaslj's 7
Svö er það í lok skýrslunnar reiknað út,
hve margir árekstrar (prósentvís) verða á
hverjum klukkutíma sólarhrings. Hérna
er sá listi fyrir árið 1962 :
K4. % Kl. %
0- 1 2.0 12-13 8.9
1- 2 1.07 13-14 8.3
2- 3 0.5 14-15 7.5
3- 4 0.1 15-16 7.5
4- 5 0.03 16-17 6.3
5-’ 6 0.2 17-18 7.6
6- 7 0.6 18-19 6.9
7- 8 1.6 19-20 4.1
8- 9 3.5 20-21 5.1
9-10 4.9 21-22 3.7
10-11 5.3 22-23 2.9
11-12 8.7 23-24 3.0
Umferðarslys á árinu 1962 voru alls
2180’ (þessi tala mun vera aðeins lægri,
en í‘ raun, vegna þess, að SRD fer ekki
í alveg öll umferðarslys, er verða í
borginni. Rétt tala mun vera um 2400).
Þannig vinna þeir í SRD. En þeir
gera enn fleira en að skrásetja slysin.
Með skýslugerð sinni komast þeir að
því, hverjir staðir, götuhorn eða beygja,
eru hættulegust. Með því móti er liægt
að beina athyglinni að einum stað, sem
virðist öðrum hættulegri og leita orsak-
anna, og lagfæra síðan, ef unnt er.
Hér á eftir fer skrá yfir þau gatnamót
í Reykjavík, þar sem urðu 10 eða fleiri
umferðarslys árið 1962 :
Alfheimar - Suðurlandsbraut 10
Bankastræti - Ingólfsstræti 11
Borgartún - Nóatún 10
Hafnarstræti - Pósthússtræti 10
Hringbraut - Laufásvegur 13'
Ilringbraut - Njarðargata 18
Hverfisgata - Snorrabraut 17
Höfðatún - Laugavegur 10
Kalkofnsvegur - Tryggvagata 15
Klapparstígur - Laugavegur 15
Langahlíð - Miklabraut 34
Laugavegur - Laugarnesvegur 11
Laugavegur - Nóatún 20
Laugavegur - Snorrabraut 11
Lækjargata - Skólabrú 15
Miklabraut - Rauðarárstígur 11
Miklabraut - Stakkahlíð 13
Nóatún - Skipholt 10
Pósthússtræti - Tryggvagata 11
Reykjanesbraut - Kapella 11
Skothúsvegur - Tjarnargata 10
Skúlatorg 11
Vcsturgata - Ægisgata 13
Hér á undan hefur lítillega verið
reynt að skýra starf Slysa- og rannsókn-
ardeildar lögreglunnar, SRD, og er þó
vissulega frá mörgu ósagt. Það hefði
verið hægt að segja frá margvíslegri
reynslu þessara manna samfara starf-
inu, reynslu, sem allir myndu ekki þola.
Það hefði verið hægt að lýsa afstöðu
þeirra til viðkvæmra mála, tilfinningum
þeirra, þegar menn liggja látnir á göt-
unni fyrir framan þá, en því er öllu
sleppt. Aðeins sag’t frá þeirra starfi,
eins og það er í raun og veru, í starfi
og á pappír.
Termitar lifa á jörðunni í dag næst-
't:ra sams konar lífi og fyrir 100 milljón-
trni ára síðan. Maurategund þessi er
t)lind og unir lífi sínu í öryggi lieim-
hjnna sinna í algeru myrkri. Það er
mikjll leyndardómur, hvernig þeir
skipuleggja hina fjölbreyttu lifnaðar-
hætti sína án sýnilegrar yfirstjórnar, en
þeir stunda víðtækan félagsbúskap.
Félagsbú þeirra eru ýmist ofanjarðar
eða neðan, og þau fyrrnefndu eru af
mjög breytilegri stærð, — allt frá litl-
tim sívölum og keilulaga þúfum, nálægt
tólf þumlunga háum til tíu feta liárra,
klunpalegra ,,kastala“ og annarra snot-
itrle, ;ri útlits, sem eru nálega 24 þuml-
tmgár á liæð.
Flestar termítategundir hafa sterk
hvöt til fæðuöflunar, safna þurru gras
og koma því fyrir í geymsluhólfum sín
tim, íEftir að nægilega miklu hefur veri
safnað, er lokað fjmir innganginn.
I hverju félagsbúi er drottning, og hei
’tír hún til afnota sérstakan klefa. Hú
er miklum mun stórvaxnari en hini
maurarnir, nálægt þriggja þumlunga
löng, og hvít á lit. Hlutverk hennar er
að verpa eggjum, og er klefinn hennar
staðsettur um miðbik búsins í jarðhæð.
Að innan er maurabúið hreinlegt og
vel séð fyrir loftræstingu. Að bygging-
arlagi líkist það helzt svampi með mörg-
um göngum, veggloftum og geymsluher-
bergjum undir þurrt, snoturlega tilskor-
ið gras. Ilvernig íbúunum tekst aö rata
inni í völundarhúsi þessu, — er mönnum
hreinasta ráðgáta.
Komi skarð eða bilun í .vegg að utan-
verðu, drífa maurarnir þar óóara að, og
í byrjun virðast þeir ráðgast í ákafa
um, hvernig haga skuli viðgerðinni.
Ef óvinir ráðast að búinu, streyma her-
mauramir á vettvang og hefja þegar í
stað heiftarlega styrjöld. Jafnframt hefj-
ast verkmaurar handa við að endurbæta
það, sem úr lagi kann að fara. Svo virð-
ist sem hver einstaklingur hafi ákveðið
verk að vinna og kunni á því góð skil.
Hæfni termítanna til viðgerða er und-
Frh. á bls. 10.
MÉB finnst þú víkja
að tímabæru íhug-
unarefni með hug-
vekju þinni . um
feröamálin. Okkur
er sennilega ekki
nóg að vilja fá hing-
að erlenda ferða-
menn til að horfa á
blessaöa miðnætur-
sólina. Þeir þurfa
víst líka að borða og
drekka, sofa og
komast milli staða
og héraða. Annars
fer því fjarri, að ég
vilji fyrirgreiðslu
við erlenda ferða-
menn sem aðalat-
vinnuveg íslendinga
í framtíðinni. Mig
grunar, að þjóns-
störf láti ekki nema
fáum okkar. Samt
er vitaskuld ágætt,
að útlendingar komi
hingað og kynnisf
Iandi og þjóð.
Heimamennirnir,
sem skreppa út,
vestur eða austur
yfir pollinn, sleppa
þá kannski smáin
saman við fyrirlest-
urinn um eld og ís
landsins, að íslendingar séu læsir og
skrifandi, að hér lifi sauðkindur og
::::: nautgripir oftast veturinn af og aö
5:jj: meðalhitinn sé ofan við frostmark.
1:5:5 Fyrirgreiðslan við erlenda ferða-
jjjj: menn hefur breytzt mjög til batnað-
55:55 ar undanfarin ár, en betur má þó, ef
55555 duga skal, enda ýmislegt ógert enn í
jjjjj þágu íslendinga sjálfra. Stundum
jjjjj dettur mér í liug, að ferðamál okkar
jjjjj muni varla nægilega skipulögð. Slílct
jjjjj er vissulega ekkert undrunarefni.
jjjjj Við kunnum miklu betur handaliófi
:■■;• en skipulagi, og þess vegna eru fram-
jjjjj kvæmdir hér oft furöulega tilviljun-
55555 arkenndar, þó að komið sé fram á sjö-
jjjjj unda tug þessarar aldar. Ég skal
55:55 nefna eitt dæmi úr vegamálasögunni
jjjjj Þér og öðrnm til íhugunar. Gullfoss
jjjjj er fjölsóttasti ferðamannastaður
sunnan lands, en vegarspottinn þang-
jjjjj að frá Brúarhlöðum mun ömurlcg-
jjjjj asta torleiði á íslandi. Franskur mað-
jjjjj ur fór þennan óveg í fyrrasumar og
jjjjj sætti svipaðri meðferð og lyf í flösku,
55555 sem á stendur: Hristist áður en notað
55555 cr. Hann spurði samferðamann að
leiðarlokum: Er stutt síðan íslend-
jjjjj ingar fundu Gullfoss? Von, að maö-
jjjjj urinn spyrði!
Nú skal ég segja þér dálítið at-
jjjjj hyglisvert, Gísli Ástþórsson. Beztu
5ÍÍH vegir á íslandi eru í óbyggðum. Farðu
55555 úm Iúngeyjarsýslur eða Húnaþing,
jjjjj og þú sannfærist um þetta. Hins veg-
jjjjj ar eru fjölfarnar slóðir torleiði og
jjjjj óvegir eins og spölurinn frá Brúar-
jjjjj lilöðum upp að GuIIfossi.
Sennilega finnst sumum, að þú
:•■■; kveðir fast að orði um vinnuvikuna
5555j og cftirvinnuna, en ég er sammála
jÍjjj þér um sitthvað í þeim lcstri. Kappið
jjjjj er ekki alltaf með forsjá. Menn strita
ÍÍiÍÍ fyrir lífsþægindum myrkranna milli,
::::: en hafa svo aldrei tíma til þess að
ÍÍ55: njóta þeirra. Og þetta stafar af því,
55:55 hversu báglega gengur að Iáta pen-
ijjjj inga gera mannfólkið hamingjusamt,
jjjjj þó að illt sé að vera án þeirra, ef þarf-
jjjjj ir kalla að'. Maðurinn er nú einu
jjjjj sinni félagsvera, og þess vegna verð-
jjjjj ur honum aldrei nóg að afla fanga
■■•;• eins og villidýrið í skóginum. Ég er
jjjjj auöviíað á móti því, að fólk þurfi að
jjjjj þræla eins og skepnur til að sjá sér
■■■!■ farborða. En það er ekki nóg a'ð
stytta vinnudaginn og tryggja viðun-
andi Iágmarkstekjur. Þetta kemur
ekki að tilætluðum notum, nema fólk
búi sér til eð'a eigi kosl á tómstund-
um, sem geri það hamingjusamt. Hér
er þvi vandratað með'alhófið. En ís-
lendingar eiga að standa dável að
vígi í þessu efni. Forfeður okkar,
sem litu á annað' borð upp úr bú-
verkunum og skyggndust eitthvað
um, létu ekki baslið smækka sig.
Ættum við þá ekki að geta verið
sæmilega stórir í nútímastörfunum?
Jú, vissulega, en þá megum við ekki
verja tómstundunum þannig að drepa
aðeins tímann, heyra í útvarpi, sem
við hlustum ekki á, sjá kvikmyndir
eða Ieikrit, sem við munum ekki hæt-
ishót úr að lokinni sýningu, eða lesa
bækur, sem væru betur ólesnar.
Vinnudagurinn á að tryggja okkur
lífsnauðsynjar, en tómstundirnar að
gera okkur að mönnum.
Stundum er eftirvinnustritið af-
leiðing minnimáitarkenndar. íslend-
ingar vilja margir hverjir bæta sér
upp með íburðarmiklum þægindum
það sem þeir fóru á mis til að geta
notið mannsæmandi tómstunda.
Kannski er liér um að' ræða megin-
gallann í fræðslukerfi okkar og upp-
eldismálum? Skólarnir draga börnin
og unglingana í prófdilka. Þetta er
út af fyrir sig gott og blessað, en
æskan rekst í þessa dilka beint utan
af víðavangi þjóðfélagsins eins og
lömbin af fjöllum og öræfum. Vant-
ar ekki altnenning í skólaréttina, svo
að ég haldi þessari liæpnu samlík-
ingu? Fyrir mér vakir þetta, Gísli:
Skólarnir þurfa að' sjá ncmendununt
fyrir fleira en þekkingu til prófs og
sérgreinar. Þeir verða að kenna ís-
lendingum að leita áhugamála og
hamingju. Við óttumst á hverjunt
tíma, að unga fólkið fari í hundana.
Ráðið við því er naumast að hneppa
æskuna í hnapp eða dilk, því að þar
verður hún hundbitin, heldur að
gera hana víðsýna og Hfsreynda,
láta unga fólkið hlaupa af sér horn-
in, ef það' er ekki kollótt, og hjálpa
því að velja og hafna — líka synd og
skemmtun. Uppeldismálin á okkar
dögum geta ekki verið með sama
hætti og fyrir árum og öldum. Nú
hræðist unga fólkið ekki fátækt eða
menntunarleysi eins og í gamla daga.
Samt vantar það iðulega hamingjuna,
sem Jónas Hallgrímsson kallaði lífs-
nautnina frjóu. Svo halda sumir,
ungir og gamlir, að liún sé fólgin í
því, að cignast dýrari þvottavél eða
stærra gólfteppi en nágranuarnir. Þá
er komiö í óefni.
Eg vanmet ekki raunverulcg þæg-
indi, en met þó ímynduð lífsgæði
mun meira. íslendingar eru drauma-
menn, og sú sérstaða má aldrei verða
frá þeim tekin. Einhvern veginn þarf
okkur að' finnast, aö við séum stórir
í lífinu og tilverunni.
Mig grunar, að megintilfinningarn-
ar í íslenzku sálarlifi séu endurminn-
ing og tilhlökkun. Endurminningiu
er naumast vandamál eins og högum
okkar og örlögum háttar. Um til-
lilökkunina gegnir ööru máli. Það er
ærinn ábyrgðarhluti að óska sér ein-
livers, því að flestar óskirnar taka
upp á því að' rætast! Þess vegna er
stórvarhugavert að leggja lag sitt við
ómerkilegar óskir. Þær rætast undan-
tekningarlausí! Þessu hefur Sigurður
skáldprestur í Holti lýst skemmti-
lega í samtali við Guðmund Daníels-
son — og ég geri afstöðu hans að
minni.
Blaðið' er búið', ég hætti og bið að
hcilsa.
Helgi Sæmundsson.
2 SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ