Sunnudagsblaðið - 17.01.1965, Síða 3
Þættir úr sogu
staðar og kirkju
HANN er stundum kaldur,
vornæðingurinn upp í dalina
sem yztir liggja við firðina á
Vestfjörðum og vita mót norðri,
þegar blæs af hafi og heimskauti.
Ekki eru þar heldur blíðir dag-
ar, þegar norðanhríðar- geisa og
brrmskaflinn gengur óslitinn í
gras. 3>ó þýkir sumum ekkert land
i véröldinni jafnast á við þessa
daii, þar sem lækirnir glitra silf-
urtærir í bröttum hlíðum og logn-
aldan leikur sér mjúklega við
steina og skeljar i fjörunni, en
kvöldsólin slær birtu sinni, sem
engri annarri birtu er lík, á .grund
og flúðir.
Einni slikra dala er Selárdalur
við Arnarfjörð vestanverðan.
Hann er yzti dalurinn; sem byggð
hefur verið í við fjörðinn. Sveit-
in heitir Ketildalrr inn með firð-
inum, kcnndir við landnámsmann
inn Ketil ilbreið, er þangað kom
rétt íyrir 900, að því er taltð er.
Þessum dölum hefur verið lýst
þannig, að þeir væru til að sjá
eins og tröllabásar, Þeir eru í
breiðara iagi eftir því sem gerist á
Vestfjörðum, en ekki mjög lang-
ir, flatir í botninn, og núparnir á
milli þeirra furðulega brattir og
sléttir að ofan. En í þeim eru skjól
sælir hvammar, berjalautir og blá-
gresisbrekkur.
Ekki varð saga landnámsmanns-
ins í Ketildölum löhg þar í sveit.
Hann giftist landnámsmannsdótt-
ur frá Breiðafirði, fluttist þangað
og nam land í Berufirði.
Engar heimildir eru til um það,
hvar í Ketildöium Ketill bjó, með-
an hann var þar, sem sennilega
hefur ekki verið í mörg ár. Hitt
mundi ýmsum, sem kunnugir eru
á þessum slóðum, þykja ekki ólík-
legt, að Selárdalur hafi orðið fyr-
ir vali hans, ekki sízt þar sem
faðir hans^ Þorbjörn tálkni, var
landnámsmaður i Tálknafirði. í
Selárdal er skammt á aflasæl fiski
mið, og nafnið segir frá því, að þar
hafi selir haidið sig í árósnum.
Lending er þar svo góð, að í upp
genginni norðanátt verður ekki
lent fyrr en á.Bíldudal, sé ólend-
andi-í Selárdal í vel sjóuðu. Snjó-
létt er á nesinu fyrir utan Selárdal
og beitiland gott.
Kirkja hefur lengi verið í Selár
dal, og prestssetur var þar fram
yfir síðustu aldamót. — Hér er
rétt að vekja athygli á því, að
Selárdalur er bæði nafn á daln-
um og bænum, sem þar hefur ver-
ið reistur fyrstur og þá verið eini
bærinn í dalnum, þótt fleiri kæmu
siðar. Verða lesendur að ráða
það af efninu, hvort átt er við dal-
inn eða bæinn, þegar Selárdalur
er nefndur í þessum frásöguþætti.
Enginn veit, hvenær kirkja var
fyrst reist i Selárdal, en ætla má,
að það hafx verið ekki löngu eftir
að ki-istni var lögtekin, en ekki er
kirkjunnar getið í eldri heimildum
en frá því um 1200 (kirknatali Páls
btskups). Hitt mætti vera mönnum
nokkurt furðuefni, hvers vegna
sóknarkirkju var þannig valinn
staður að hún stendur á sveitar-
enda og allir bæirnir, sem sókn
eiga til hennar, liggja út frá henni
á sama veg, þeir fjarlægustu
hreint ekki svo skammt í burtu.
Hér .getur tvennt komið til
greina: í Selárdal hjó höfðingi
sveitarinnar, maðurinn, sem van-
ur var að ráða þar Iögum og lof-
um, en var jafnframt traust og for-
FYRRl HLUTI
sjá sveitarmanna. Og liann bjó x
Seiárdal áf því að þar var gróða-
vænlegast að búa, hvort sem litið
vai- til sjósóknar eðá sauðahalds.
Það var hvort tveggja, að hann
'var færastur manna í sveitinni til
þess að koma upp kirkju og bera
kostnað af henni og að hann taldi
sér það jafnframt skyld, að sjálf-
sögðu með nokkru tillagi frá
sveitarmönnum, enda hafa þeir að
sjálfsögðu verið vanir að láta eitt-
hvað af Héndi rakna til almcnnr-
ar guðsþjóttustu, meðan heiðni
ríkti í landinu.
llitt gæti líka verið, að bænd-
ur hafi haft samtök um að koma
upp kirkju i sveit sinni, án þess
eftir Ólaf Þ. Kristiánsson
ALÞYÐUBLABIÐ - SUNNUDAGSBLAÖ 10