Sunnudagsblaðið - 17.01.1965, Blaðsíða 4

nokkur einn maður tæki kostnað-
inn á sig að miklu eða öllu ieyti.
Þeir kunna að hafa útvegað kirkj-
unni til eignar land, sem hafa
mátti góðar tekjur af, tfl dæmis í
reka éða vertollum eða öðrum
hlunnindum, og þannig létt und-
ir kostnaðinn við að halda henni
uppi, og síðan hafi þeir reist kirkj-
una á þvi landi. Hvort sem hefur
verið, stóð Selárdalur vitanlega
miklu bezt að vígi allra bæja í
svei-tinni að þessu leyti. Er og
húgsanlegt, að fyrst hafi kirkju
verið komið upp á öðrum stað í
sveitinni, en hún svo verið flutt
þangað, þegar það sýndi sig, að
þar var auðveldast að afla kirkj-
unni tekna. .Á þetta kynni sú stað-
reynd að benda, að tveir bæir í
Ketildölum hétu Kirkjuból: Kirkiu
ból í Feitsdal, sem nú heitir og
hefur lengi heitið Feigsdalur, og
Kirkjuból í Kolmúladal, sem ber
þetta nafn enn. Engar heimildir
eru til um kirkju í Feigsdal, en
örnefni þar í túni benda til, að
þar hafi verið kirkja. Á Kirkju-
bóli í Kolmúladal segir jarðabók
Árna Magnússonar að bænhús
hafi verið að fornu, en eldri heim
ildir geta þess að engu. Bæjanöfn-
in sýna þó ásamt ömefnunum, að
á þessum býlura hefur kirkja stað
ið eða bænhús. Getur slíkt hús
auðvitað hafa verið reist þar- eftir
að kirkja var komin upp í Selár-
dal, en getur líka verið eldra. Er
að þessum möguleikum vikið hér
til þess að sýna, hve margt er á
huldu um byggingu og rekstur
kirkna hér á landi á fyrstu öldum
kristninnar.
Fyrsli Selárdalsbóndinn, sem
með vissu verður nafngreidur, er
Bárður svarti Atlason. Mætti þó
vel vera, að faðir hans og jafnvel
afi hafi búið þar, en um bústað
þeirra eru engin gögn til. Bárður
var í karllegg kominn af, Geir-
þjófi landnámsmanni i Geirþjófs-
firði innst í Arnarfirði, en ann-
ars rekur Landnáma ætt hans frá 9
landnámsmönnum. Atli Höskulds-
son, faðir Bárðar, var í orrustu
suður við Heiðabæ á Jótlandi ár-
ið 1043 í liði Magnúsar góða Nor-
regskonungs. Eftir orrustuna
skorti jækna til að binda um sár
manna. Segir í Heimskringlu, að
Selárdalur í
þá hafi konungur „gengið 4il
þeirra manna, er lionum sýndist,
og þreifaði um hendur þeim, en
er hann tók i lófana og strauk um,
þá nefndi hann til tólf menn, þá
er honum sýndist sem mjúkhenzt
ir mundu vera, og ségir, að þeir
skyldu binda sár manna, en engi
þeirra hafði fyrr sár bundið. En
allir þessir urðu hinir mestu
Iæknar.“ Einn þessara manna var
Atli. Voru margir niðjar hans
læknar góðir, en mest orð hefur
þó farið af lækningum sonarsonar
Bárðar svarta, Hrafns Sveinbjarn-
arsonar á Eyri.
Bárður svarti er í ættartölu-
þætti Sturlungasögu kallaður göf-
ugur bóndi. Hann hefur vei-ið far-
inn að búa í Selárdal þó nokkru
fyrir 1100 og búið þar fyrstu ára-
tugi 12. aldar. Hann var í þing-
reið með Þorgilsi Oddasyni á Stað-
arhóli árið 1221 ásamt Aroni syni
sínum. Þá risu deilur þeirra Þor-
gils og Hafliða Mássonar á Breiða
bólsstað sem hæst. Ætlaði Hafliði
að banna Þorgilsi þingreið, því að
hann var sekur maður. Frétti Þor-
gils um fyrirætlun Hafliða, þegar
hann var staddur með flokk sinn
fyrir norðan Sandvatn ofan við
Ármannsfell. Sendi hann þá menn
á njósn niður á Þingvelli, og voru
Arnarfii'ði.
\ i ": • - . f • ' ;
’þeir Bárður og Aron feðgar váld-
ir til fararinnar. Er greinilega frá
•þessu öllú sagt í Þórgils sögu og
Hafliða. Þar er svo að orði komizt,
er þeir Bárður og Aron hitta Haf-
liða Másson og flokk hans: „Og
var þeim vel fagnað, af því að
margir vissu deili á þeim feðg-
um, því að þeir voru skilgóðir
menn og margra göfugra manna
vinir.“
Frá Bárði svarta er komin mik-
il og merk ætt, Seldælir, er mjög
lét að sér kveða á Vestfjörðum og
raunar víðar. Frægastir menn í
Seldælaætt eru þeir nafnar: Hrafn
Sveinbjarnarson á Eyri, sonarson
Bárðar svarta, og Hrafn Oddsson
hirðstjóri, dótturson Hrafns á
Eýri.
Önnur grein Seldælaættar bjó
í Selárdal, komin af Aroni syni
Bárðar svarta. Ragnheiður dóttir
Arons tók við búsforráðum 15
vetra og bjó til elli góðu búi og
var hvers manns gagn, er hana
sótti heim, segir í Hrafns sögu.
Hún var tvígift og lifði menn sína
báða. Synir hennar og Þórarins
seinni manns hennar voru þieir
Ragnheiðarsynir, sem víða eru
nefndir í Sturlungu, vaskir menn
og ótrauðir til allrar framgöngu.
Frá því er sagt í Sturlungu, að
20 SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ