Morgunblaðið - 20.12.2004, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 20. DESEMBER 2004 17
MENNING
Þeir eru kröftugir Knorr teningarnir. Taktu enga áhættu
við sósugerðina með hamborgarhryggnum um jólin.
Knorr kjötteningarnir gefa sósunni þinni rétta bragðið.
Notaðu Knorr teninga – í krafti bragðsins.
SVÍNSLEGA KRÖFTUGIR
FRÆNDURNIR Ólafur Kjartan
Sigurðarson óperusöngvari og
Vovka Stefán Ashkenazy píanóleik-
ari héldu tónleika í London á dög-
unum fyrir fullu húsi áhorfenda.
Uppselt var á tónleikana sem haldn-
ir voru í Leighton House rétt við
Holland Park, en það er eitt af
glæsilegri húsum í London frá Vikt-
oríutímabilinu og þykir gefa ein-
staka innsýn í líf heldri borgara þar í
borg á þeim tímum. Efnisskráin var
hvoru tveggja alvarleg og til léttrar
skemmtunar og innihélt meðal ann-
ars Árgalann eftir Jóhann Tryggva-
son, afa Vovka Stefáns, og ljóða-
flokkinn Of Love and Death eftir
Jón Þórarinsson. Jón og eiginkona
hans voru gestir á tónleikunum og
hylltu tónleikagestir tónskáldið að
loknum flutningnum.
Af öðrum gestum sem voru við-
staddir má nefna sendiherra Íslands
í London, Sverri Hauk Gunnlaugs-
son og konu hans Guðnýju Aðal-
steinsdóttur, Lord og Lady Ash-
burton, eigendur óperuhússins
Grange í Hampshire og stjórnendur
Holland Park-óperunnar þar sem
Ólafur Kjartan hefur komið fram.
Nýverið var einnig gengið frá því að
þar muni hann syngja titilhlutverkið
í óperunni Macbeth eftir Verdi á
komandi sumri.
Auk þess að spila með söng Ólafs
Kjartans lék Vovka Stefán verk eftir
Rachmaninov og Rögnvald Sigur-
jónsson og Ólafur Kjartan skemmti
viðstöddum með aríum úr óperum
Mozarts og endaði kvöldið svo með
flutningi á Hamraborginni.
Að sögn tónleikagests voru Ólafur
Kjartan og Vovka sérstaklega sam-
ræmdir í flutningi sínum og lifandi á
sviðinu. Greinilegt sé að báðir þessir
ungu menn séu í glimrandi formi og
áhorfendur vildu vart sleppa þeim af
sviðinu í lok tónleikanna.
Þess má geta að Ólafur Kjartan
og Vovka Stefán eru fjórmenningar í
móðurætt, og hafa tvisvar flutt sam-
an tónlist á Íslandi.
Tónlist | Ólafur Kjartan og Vovka Ashkenazy á tónleikum í London
„Greinilega í glimrandi formi“
Vovka Ashkenazy og Ólafur Kjartan Sigurðarson að tónleikum loknum.
BLOKKFLAUTAN var oftast af-
skrifuð hér á landi sem undirbún-
ingshljóðfæri fyrir yngstu grunn-
skólanema. Það breyttist þegar
Camilla Söderberg settist hér að
fyrir tæpum aldarfjórðungi og tón-
skáldin okkar fóru að semja verk
fyrir hana. Á þessum nýja diski eru
fimm verk eftir jafnmarga höfunda
frá sjö ára tímabili eða h.u.b. 1996–
2002 (aldur tveggja er ekki gefinn
upp). Tvö fyrir eina flautustærð án
rafhljóða, hin þrjú með. Upptakan
er í öruggum höndum Halldórs Vík-
ingssonar, og fylgir greinargróður
bæklingur um verk og flytjanda í
umsjón Atla Heimis Sveinssonar.
Á sinn hátt gæti virzt harla kyn-
legt að semja framsækna módern-
íska músík fyrir þetta ævaforna
tónamboð sem er mun eldra en
margur hyggur eða frá því snemma
á miðöldum og hefur, ólíkt flestum
öðrum blásturshljóðfærum, sáralítið
breytzt í tímans rás. Þannig er
blokkflautan ekki eins og þver-
flautan búin nútíma klappakerfi er
auðveldar alla fingrasetningu þegar
fjær dregur grunntóntegund, eins
og allir vita sem reynt hafa við bara
Gamla Nóa í H-dúr á C-flautu og
reka sig strax á grúa gaffalgripa.
Hvers vegna engum hefur enn hug-
kvæmzt að sameina auðvelda hljóð-
myndun blokkflautunnar þægileg-
um klappabúnaði þverflautunnar
(þar sem sjálf tónmyndunin er erf-
iðust) er manni eiginlega hulið.
En þar við situr. Og þó að sjálf-
sagt reyni ekki jafnmikið á gaff-
alfimi Camillu í
þessum nútíma-
verkum og t.a.m.
í hröðustu þátt-
um blokk-
flautuverka
Bachs og Tele-
manns, þá kemur
víðfeðm og til-
finningaþrungin
túlkun á móti.
Ekki sízt í undir-
hljóðslausu atriðunum, þar sem
Djúp er sorgin eftir Atla Heimi ber
af hvað hreina melódíska fegurð
snertir.
Þetta er ekki allra músík. Hún
gerist oft kyrrlát og íhugul, þó að
rafhljóðin geti á hinn bóginn stund-
um verkað firrandi og jafnvel
stressuð. En innan um eru vissulega
líka bráðfallegir staðir sem eiga til
að beina lúnum huga á bak og burt
frá amstri staðar og stundar. Og
spilamennskan er tærasta snilld.
Framsækinn forngripur
TÓNLIST
Íslenskar plötur
Íslenzk tónverk fyrir blokkflautur og raf-
hljóð eftir Atla Heimi Sveinsson, Hilmar
Þórðarson, Hjálmar H. Ragnarsson,
Kjartan Ólafsson og Lárus H. Grímsson.
Camilla Söderberg blokkflautur. Hljóð-
ritað í Víðistaðakirkju 6/2001 og 11/
2002. Upptökustjórn og hljóðvinnsla:
Halldór Víkingsson / Fermata Record-
ings. Lengd: 64:35 mín. Útgefandi:
Smekkleysa, í samvinnu við Íslenzka tón-
verkamiðstöð. SMK 44, 2004.
Camilla Söderberg
– Ferskir vindar
Camilla Söderberg
Ríkarður Ö. Pálsson
BLÁSARAKVINTETT Reykjavík-
ur hélt sína hefðbundnu kvöld-
lokkutónleika í Fríkirkjunni á
fimmtudagskvöldið. Ásamt kvint-
ettinum voru nokkrir aðrir blásarar
á ferð og gat ég ekki betur séð en
það væru allt félagar í Sinfón-
íuhljómsveit Íslands.
Þetta er í fyrsta sinn sem ég
sæki tónleika Blásaravintettsins í
Fríkirkjunni og verður að segjast
eins og er að hljómburðurinn þar
er ekkert alltof góður. Hver einasta
nóta heyrðist reyndar skýrt, en lítil
endurómun gerði að verkum að
hljómurinn var litlaus og flat-
neskjulegur. Að vísu er Fríkirkjan
fallegt hús, en þegar tónleikar eru
annars vegar skiptir það ekki meg-
inmáli.
Dagskráin hófst á Petite
Symphonie eftir Gounod. Þetta er
sérlega áheyrilegt verk; stíllinn er
að einhverju leyti í anda Haydns
þó tónlistin sé samin mun síðar.
Hljóðfæraleikararnir spiluðu hana
afar fallega; hendingar voru prýði-
lega mótaðar, hraðar strófur voru
jafnar og samhljómurinn var eins
góður og húsið bauð upp á.
Svipað var ástatt um Kvöldlokku
(serenöðu) í c-moll KV 388 eftir
Mozart, sem er hálfgerð sinfónía
fyrir blásaraoktett. Þó flutning-
urinn væri ekki alveg hnökralaus
var túlkunin í anda tónskáldsins og
skiluðu öll helstu einkenni verksins
sér fyllilega til áheyrenda.
Einhver þreytumerki voru heyr-
anleg eftir hlé er þeir félagar fluttu
Partítu í F-dúr eftir Krommer.
Túlkunin var að vísu ágætlega
formuð, bæði lífleg og hnitmiðuð,
en tæknilega stóðst hljóðfæraleik-
urinn ekki alltaf væntingar, þrátt
fyrir að flest hafi verið eins og það
átti að vera. Hugsanlega er hér
hljómburði kirkjunnar um að
kenna; takmörkuð endurómunin
gerir að verkum að hver einasta
misfella heyrist greinilega og má
ekkert út af bera.
Ég vil taka það fram að síðast
þegar ég heyrði í Blásarakvint-
ettnum var það í Árbæjarkirkju, en
þar er endurómurinn ríkulegri.
Upplifunin þá var allt önnur;
hljómurinn var gæddur dýpt án
þess að skýrleikinn glataðist.
Kannski ætti Blásarakvintettinn að
halda jólatónleika sína í einhverri
annarri kirkju næst.
Takmarkaður
hljómburður
TÓNLIST
Fríkirkjan
Verk eftir Gounod, Mozart og Krommer.
Blásarakvintett Reykjavíkur og félagar:
Bernharður Wilkinson, Daði Kolbeinsson,
Peter Tompkins, Einar Jóhannesson, Sig-
urður I. Snorrason, Jósef Ognibene, Þor-
kell Jóelsson, Hafsteinn Guðmundsson,
Brjánn Ingason og Rúnar Vilbergsson.
Fimmtudagur 16. desember.
Blásarakvintett Reykjavíkur og félagar
Jónas Sen
HERMA, Ombra og Ríma eru nöfnin
á verkum eftir Hafliða Hallgrímsson
sem heyra má á geisladiski með
Kammersveit Reykjavíkur. Þetta eru
allt konsertar þótt síðastnefnda tón-
smíðin sé fyrir einsöngvara og hljóm-
sveit. Verkin eiga það sameiginlegt
að skapa myrka, draumkennda
stemningu með máttugri undiröldu,
hljóðheim þar sem hið ósagða segir
meira en þúsund orð. Hafliði opinber-
ar ekki hug sinn með beinum hætti;
hann gefur meiningu sína bara í skyn,
svo fínlega að maður tekur varla eftir
því. Merkingin kemst samt í gegn á
einhvern hátt – kannski smýgur hún
inn bakdyramegin, inn í dulvitundina.
Vissulega veit maður ekki um hvað
tónlistin fjallar, en andrúmsloftið er
auðfundið; allar þessar hendingar,
stefbrot og hljómar segja frá ein-
hverju illskilgreinanlegu sem er
handan við venjulega skynjun, en er
þarna samt. Sagði ekki Victor Hugo
að tónlist væri um eitthvað sem ekki
væri hægt að koma orðum að, en væri
ekki heldur hægt að þegja yfir? Það á
svo sannarlega við um tónlist Hafliða.
Ombra hefst á einföldum einleik
víólunnar, en sérkennilegir, mildir
hljómar heyrast frá hinum hljóðfæra-
leikurunum. Rödd víólunnar er ein-
tal, síbreytilegt ljós sem varpar
skuggum er hljómsveitin holdgerir.
Framvindan er lífræn og því eðlileg;
konsertinn er gæddur innra sam-
ræmi og næm túlkun Þórunnar Ósk-
ar Marinósdóttur víóluleikara gerir
honum prýðilega skil.
Svipaða sögu er að segja um hina
konsertana;
Herma er kraft-
mikill tónaseiður
sem Torleif
Thedéen sellóleik-
ari túlkar með
sannfærandi til-
þrifum og er út-
koman ein-
staklega áhrifa-
rík. Stemningin í
Rímu er sömu-
leiðis yfirskil-
vitleg; textinn er Sónhenda LXXVIII
eftir Buonarroti og fjallar um nóttina:
„Hjá þér úr hug við allri tregðu týn-
um sem teygar rakur skuggi er
kyrrðin prýðir …“ Hljómmikill, til-
finningaþrunginn söngur Ragnhild
Heiland Sørensen er unaðslegur
áheyrnar og andrúmsloft ljóðsins
skilar sér fyllilega í tónlistinni.
Leikur Kammersveitar Reykjavík-
ur undir stjórn Bernharðs Wilk-
insonar er í senn agaður, blæbrigða-
ríkur og ástríðufullur; túlkunin er
einlæg en fer ekki yfir strikið. Þetta
er frábær geisladiskur og fyrir unn-
endur íslenskrar nútímatónlistar al-
ger skyldueign.
Holdgerðir skuggar
TÓNLIST
Íslenskar plötur
Tónlist eftir Hafliða Hallgrímsson.
Kammersveit Reykjavíkur undir stjórn
Bernharðs Wilkinsonar. Einleikarar/
einsöngvari: Torleif Thedéen, selló;
Þórunn Ósk Marinósdóttir, víóla; Ragn-
hild Heiland Sørensen, sópran. Smekk-
leysa 2004.
Herma Ombra Ríma
Hafliði
Hallgrímsson
Jónas Sen