24 stundir - 12.04.2008, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 12. APRÍL 2008 24stundir
Eftir Hlyn Orra Stefánsson
hlynur@24stundir.is
Erlendar rannsóknir benda til þess
að í hverfum þar sem efnahags-
staða er slæm, margir foreldrar eru
einstæðir, hlutfall innflytjenda er
hátt og búferlaflutningar eru tíðir
sé tengslanet foreldra ekki þétt.
Minna tengslanet foreldra leiðir
svo til þess að svokallað óformlegt
taumhald minnkar, þar sem for-
eldrar fylgjast t.d. síður með börn-
um annarra og því hverja börn
þeirra umgangast. Sem oft verður
til þess að hlutfall brotamanna í
hverfunum verður hærra en annars
staðar.
Sama fylgni hér og erlendis
„Mínar fyrstu niðurstöður
benda til að sú sé einnig raunin hér
á landi,“ segir félagsfræðingurinn
Margrét Valdimarsdóttir, sem
rannsakað hefur félagsgerð ís-
lenskra skólahverfa ásamt Jóni
Gunnari Bernburg, dósent í fé-
lagsfræði við Háskóla Íslands. Nið-
urstöðurnar kynnti Margrét á mál-
þingi Félagfræðingafélags Íslands,
sem haldið var á Grand hóteli sl.
fimmtudag.
Margrét hefur legið yfir tölum
frá Hagstofunni, frá ríkislögreglu-
stjóra og niðurstöðum nafnlausra
spurningalista sem lagðir voru fyrir
alla 9. og 10.-bekkinga á landinu.
„Það sem er sérstakt við þessa
rannsókn er að við notumst við
mun yfirgripsmeiri gögn en áður
hefur verið gert í sambærilegri
rannsókn. Með því að keyra saman
þessi gögn verður niðurstaðan rétt-
mætari en ef notuð eru einungis
ein þeirra.“
Ekki tengsl við tekjur
Öfugt við erlendar rannsóknir
var ekki marktækt samband á milli
tekna í hverfi og hlutfalls íbúa sem
hafa framið afbrot, þótt einhver
tengsl hafi fundist á milli þessara
þátta. Að öðru leyti virðist íslenskt
samfélag koma vel heim og saman
við það sem erlendar rannsóknir
segja um samband félagsgerðar og
tíðni afbrota. Það er, hátt hlutfall
innflytjenda og einstæðra foreldra
og miklir búferlaflutningar draga
úr óformlegu taumhaldi og auka
tíðni afbrota.
Lágar tekjur og tíðir flutningar
Margrét segir að þótt ekki hafi
fundist marktækt samband á milli
tekna og afbrotatíðni, hafi fundist
samband á milli tíðra búferlaflutn-
igna og lágra tekna. „Lágtekjufólk
hefur síður efni á að kaupa sér fast-
eignir. Og fólk á leigumarkaði þarf
oftar að skipta um umhverfi, sem
hefur slæm áhrif á tengslamyndun
foreldra, og börnin þurfa oftar að
skipta um grunnskóla. Allt þetta
getur leitt til aukinnar afbrotatíðni
í hverfi.“
En þótt niðurstöðurnar bendi til
þess að samband sé á milli t.d.
fjölda innflytjenda og tíðni afbrota,
og fjölda einstæðra foreldra og
tíðni brota, er ekki þar með sagt að
innflytjendur eða börn einstæðra
séu líklegri til að brjóta af sér,
bendir Margrét á. Hins vegar sé lík-
legt að félagsgerð hverfa með háan
fjölda innflytjenda, hátt hlutfall
einstæðra foreldra og tíðra búferla-
flutninga, sé önnur en þar sem
þessir þættir eru ekki til staðar.
Ef nágrannabarn er að reykja
Þar sem foreldrar þekkja síður
börn annarra og þekkja síður ná-
granna sína og tala jafnvel ekki
sama tungumál og þeir, verður eft-
irlit með börnum og eignum ná-
grannans minni og foreldrar fylgj-
ast síður með tómstundum barna
sinna.
„Einstaklingur er síður líklegur
til að láta nágranna sinn vita af því
að 14 barn hans sé að reykja úti í
sjoppu, í hverfi þar sem búferla-
flutningar eru tíðir og tengslanet
foreldra lítið,“ eins og afbrotafræð-
ingurinn Jón Óttar Ólafsson bend-
ir á.
Tengslanetið
skiptir máli
 Hátt hlutfall einstæðra foreldra, tíðir búferlaflutningar og fjöldi
innflytjenda dregur úr tengslaneti foreldra og eykur tíðni afbrota
➤ Margrét Valdimarsdóttir hef-ur rannsakað félagsgerð ís-
lenskra skólahverfa og afbrot
unglinga í mastersritgerð
sinni.
➤ Leiðbeinandi hennar í verk-efninu er dr. Jón Gunnar
Bernburg, dósent í fé-
lagsfræði við Háskóla Íslands.
➤ Niðurstaðan er sú, aðákveðnir félagslegir þættir
dragi úr óformlegu taum-
haldi, sem auki tíðni afbrota.
RANNSÓKNIN
Margrét Valdimarsdóttir Segir
neikvætt samband á milli óformlegs
taumhalds og tíðni afbrota.
24stundir/Golli
upplysingar
Kolbrun S.510 3722
Kolla@24stundir.is Kata@24stundir.is
Katrin s.510 3727
Serblad 24 stunda
tiska