24 stundir - 12.04.2008, Blaðsíða 25

Eftir Hlyn Orra Stefánsson
hlynur@24stundir.is
Hvernig stendur á því að fé-
lagsgerð hverfis hefur ekki áhrif á
alla sem alast þar upp? Þessari
spurningu velti Jón Óttar Ólafs-
son upp á sama málþingi, en Jón
Óttar hefur rannsakað samvirk-
niáhrif félagslegra og sálfræði-
legra áhættuþátta, í doktorsrit-
gerð sinni í afbrotafræði við
Cambridge-háskóla í Englandi.
Niðurstaða rannsóknar Jóns
Óttars er sú að einstaklingar sem
eru „venjulegir“, í þeim skilningi
að vera með sálfræðilega áhættu-
þætti í meðallagi samkvæmt sál-
fræðiprófum, verða fyrir miklum
áhrifum af félagsveruleikanum
sem þeir alast upp í, ef horft er til
þess hvort þeir bregðist við áreiti
með ofbeldi eða ekki.
Einstaklingar sem eru annað
hvort „slæmir“ eða „góðir“ í þeim
skilningi að sýna mikla eða litla
sálfræðilega áhættuþætti í sömu
prófum, virtust hins vegar ekki
mótast mikið af þeim aðstæðum
sem þeir ólust upp við.
Í lagi að sumir eigi slæma vini
„Þannig að segja má að það sé
mikið minni áhætta fólgin í
slæmum félagsskap fyrir þann
sem hefur óvenjulitla sálfræðilega
áhættuþætti,“ segir Jón Óttar.
Rannsóknin fór þannig fram
að 100 strákar, sem alist höfðu
upp í því hverfi Reykjavíkur þar
sem býr lægst hlutfall afbrota-
manna, og 100 strákar, sem alist
höfðu upp í hverfi með hlutfalls-
lega flesta afbrotamenn, voru
látnir fylgjast með skjá þar sem
sýndar voru aðstæður sem líkleg-
ar eru til að reita fólk til reiði.
Áreitið varð sífellt meira, og eftir
að þátttakendur höfðu upplifað
áreiti, t.d. þar sem virtist sem
hellt væri yfir þá bjór eða til
þeirra slegið, voru þeir spurðir
hvernig þeir myndu bregðast við.
Lítið taumhald í verri hverfum
Þegar því var lokið, voru lögð
fyrir þá ýmiss konar sálfræðipróf,
svo sem persónuleikapróf, reiði-
próf og sjálfstjórnarpróf og
spurningar um uppvöxt og upp-
eldisaðferðir foreldra þeirra, sem
og ýmsar aðrar spurningar.
„Marktækur munur var á svör-
um þáttakenda á milli hverfa er
þeir voru spurðir hvort þeir hafi
einhvern tímann beitt ofbeldi,“
segir Jón Óttar. „Einnig reyndist
vera marktækur munur á milli
hverfanna varðandi félagslega
formgerð – það var minna
óformlegt taumhald í hverfunum
þar sem meira var um afbrot, og
munur var á uppeldisaðferðum á
milli hverfanna.“
Áhættulífstíll jókst hjá öllum
Jón Óttar segir að áhættulífstíll
og rótleysi hafi einnig verið tölu-
vert algengara í hverfum þar sem
hærra hlutfall ofbeldismanna bjó.
„En þótt áhættulífstíll ykist hjá
öllum í „verra“ hverfinu, var af-
brotatíðni hjá hópnum sem var
með minnstu sálfræðilegu
áhættuþættina ekki hærri í því
hverfi.“
Greining á áreitisprófinu virtist
einnig benda til að ofbeldishneigð
þeirra sem eru „slæmir“ eða góðir
þegar horft er til sálfræðilegra
áhættuþátta aukist ekki þótt þeir
komi úr hverfi þar sem meira er
um afbrot og óformlegt aðhald er
minna. Marktækur munur reynd-
ist hins vegar á ofbeldishneigð
hópsins sem var með sálfræðilega
áhættuþætti í meðallagi, eftir því
hvort þeir höfðu alist upp í
„betra“ eða „verra“ hverfinu.
Venjulegir verða slæmir
„Það má segja að „venjulegu
strákarnir“, sem höfðu alist upp í
„verra“ hverfinu, hegði sér eins
og strákar með mikla sálfræðilega
áhættuþætti.
Þeir sem hins vegar voru með
mikla sálfræðilega áhættuþætti og
höfðu alist upp í „betra“ hverf-
inu, reyndust jafn-ofbeldis-
hneigðir í áreitisprófinu og þeir
sem voru með mikla sálfræðilega
áhættþætti en höfðu alist upp í
„verra“ hverfinu.
Þeir sem hins vegar voru með
óvenjulitla áhættuþætti og ólust
upp í „verra“ hverfinu, sýndu jafn
litla ofbeldishneigð og þeir sem
voru með litla sálfræðilega
áhættuþætti en ólust upp í
„betra“ hverfinu,“ segir Jón Óttar.
Hverfið hefur mismikil áhrif á fólk
Venjulegir strákar
verða slæmir
Jón Óttar Ólafsson
Hefur rannsakað sam-
band afbrota og um-
hverfis.
24stundir LAUGARDAGUR 12. APRÍL 2008 25
Bryndís Ósk Jónsdóttir
Meistaranemi í lagadeild
Það byrjar á Bifröst.
Nám til BS gráðu í viðskiptalögfræði á Bifröst er hið eina sinnar
tegundar við íslenskan háskóla. Viðskiptalögfræði er hagnýtt nám
sem sameinar greinar á sviði lögfræði, reksturs og fjármála og opnar
fjölbreytta möguleika strax að námi loknu. Framhaldsnám í lög- eða
viðskiptafræði er einnig spennandi kostur. Í lögfræðihluta BS-námsins
eru kenndar grunngreinar lögfræðinnar, auk réttarsviða sem lúta að
rekstri fyrirtækja og rekstrarumhverfi í víðu samhengi. Í viðskipta-
fræðihluta námsins er farið gaumgæfilega í grunnþætti rekstrarhag-
fræði og fjármála. Á lokaönn eiga nemendur kost á skiptinámi erlendis.
Af þeim sem sækja um fyrir 1. maí eiga 5 bestu umsækjendur í hverri
námsleið kost á veglegum námsstyrkjum í formi 50% afsláttar af
skólagjöldum fyrstu annar. Allar nánari upplýsingar á bifrost.is.
BS nám í
viðskiptalögfræði
www.bifröst.is
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
3
3
12
0
ÓBREYTT
SKÓLAGJÖLD
ÞRIÐJA ÁRIÐ
Í RÖÐ
VIÐSKIPTADEILD
• BS í viðskiptafræði
• BS in Business Administration
• MS í alþjóðlegri banka-
og fjármálastarfsemi
• MS í alþjóðaviðskiptum
• MS í stjórnun heilbrigðisþjónustu
• BA í heimspeki, hagfræði
og stjórnmálafræði (HHS)
• MA í menningarstjórnun
• MA í Evrópufræðum
FÉLAGSVÍSINDADEILD
• BS í viðskiptalögfræði
• ML í lögfræði
• MA í skattarétti
LAGADEILD
• Staðnám
• Fjarnám
FRUMGREINADEILD
háskólinn á bifröst