24 stundir - 08.07.2008, Blaðsíða 27

Eftir Einar Jónsson
einarj@24stundir.is
Nokkrir fangar á Litla-Hrauni hafa
undanfarnar vikur stundað mat-
jurtaræktun undir styrkri leiðsögn
Auðar I. Ottesen, garðyrkjufræð-
ings og ritstjóra Sumarhússins og
garðsins. „Þeir vinna að þessu af
mikilli alúð og einhug, strákarnir.
Ef eitthvað er hugsa þeir of vel um
þetta. Þeir vökva svolítið mikið,“
segir Auður og hlær.
Þrátt fyrir hrjóstrugt umhverfi
gengur ræktunin vonum framar.
„Ég er með matjurtir í garðinum
mínum og það vex betur þarna en
hjá mér,“ segir Auður sem er stolt
af árangrinum.
Betrun fylgir ræktun
Hún bætir við að strákarnir séu
ofboðslega áhugasamir og taki
leiðsögn mjög vel. „Ég kom fyrst til
þeirra fyrir um einum og hálfum
mánuði. Það er með ólíkindum
hvað ég sé mikinn mun á þeim og
hvað þeir gleðjast við að fara til
verka,“ segir Auður og bætir við að
sjálfir finni þeir mikinn mun á sér.
„Áður sváfu þeir bara og tíminn
leið hægt. Núna eru þeir alltaf
mættir af sjálfsdáðum rétt fyrir kl.
níu á morgnana. Þeir líta til næsta
dags með tilhlökkun,“ segir hún.
Að sögn Auðar felst mikil betrun í
ræktuninni. „Þetta er náttúrlega
ekkert annað en mannrækt og
mikil heilun. Þetta hefur svo góð
áhrif á sálarlífið. Það þekkja allir
sem eru í garðrækt,“ segir hún. „Í
stað þess að hanga inni í herbergi
eða gera eitthvað sem er ekki upp-
byggilegt geta þeir dreift huganum
með þessum hætti, verið einir með
sjálfum sér að dúlla í þessu. Þá er
eins og það sé nýr glampi í aug-
unum á þeim. Fegurðinni var
hleypt inn,“ segir Auður.
Safnað fyrir gróðurhúsi
Um þessar mundir stendur
Sumarhúsið og garðurinn að kaup-
um á gróðurhúsi fyrir fangana.
„Tilkoma gróðurhúss veitir þeim
tækifæri til að fylgjast með nátt-
úrunni og gróandanum yfir vetr-
artímann,“ segir Auður og tekur
undir að einnig hafi þeir möguleika
á að rækta ýmsar tegundir sem ekki
þrífast utandyra. Söfnun er hafin
fyrir gróðurhúsinu og er hægt að
leggja inn á reikning 0101-26-
171717 (kt. 481203-3330) í aðal-
banka Landsbanka Íslands.
Blómlegur fangelsisgarður
Matjurtarækt hefur góð áhrif á
fanga að mati Auðar Ottesen
garðyrkjufræðings.
Fangar rækta matjurtir með góðum árangri
Fegurðinni hleypt
inn á Litla-Hraun
Garðrækt hefur góð áhrif
á sálarlífið og í henni felst
betrun að mati Auðar I.
Ottesen sem hefur leið-
beint föngum á Litla-
Hrauni um matjurtarækt.
Nú er hafin söfnun fyrir
gróðurhúsi í fangelsið.
➤ Matjurtaræktunin er að frum-kvæði fanganna sem vildu
rækta eigið grænmeti.
➤ Sumarhúsið og garðurinn út-vega þeim fræðsluefni um
ræktunina.
➤ Einnig njóta þeir stuðningsgróðrarstöðvarinnar Storðar
sem útvegar þeim meðal ann-
ars matjurtir og áburð.
RÆKTUNIN
Mynd/Páll Jökull Pétursson
24stundir ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚLÍ 2008 27
GARÐASPJALL
Nú er tími sumarleyfanna runninn
upp og líklega nota flestir sumar-
leyfið sitt til að fara að heiman í
nokkra daga, kannski eina viku eða
jafnvel þrjár. En þá koma oft upp
ýmis vandkvæði á því að leggja í
hann. Er einhver til að gefa kett-
inum eða páfagauknum? Getum
við haft hundinn með? Og hver á
að vökva stofublóminn eða svala-
kassana?
Leitað til nágranna
Kettinum og páfagauknum má
yfirleitt koma í fóstur, jafnvel
hundinum líka. En frá pottaplönt-
unum verður yfirleitt að fara í
þeirri von að þær spjari sig og
þorni ekki upp á meðan við erum í
burtu. Ákjósanlegast væri samt að
fá nágranna eða einhvern nákom-
inn til að líta til með plöntunum og
vökva þær eftir þörfum. Það er
einnig góð öryggisráðstöfun á þess-
um tímum hinna bíræfnu inn-
brotsþjófa að einhver komi í íbúð-
ina á hverjum degi, taki til við
bréfalúguna, færi til gluggatjöld og
setji rusl í sorpílát sem standa ut-
andyra. En ef þessu verður ekki
viðkomið, hvað er þá til ráða með
pottaplönturnar?
Allar plöntur á einn stað
Sem betur fer eru til nokkur ráð
til að varna því að pottaplönturnar
þorni upp. Eitt þeirra er að safna
öllum plöntunum saman á einn
stað, t.d. í baðkerið eða á sturtu-
botninn í baðherberginu. Setja
plastdúk næst málminum, ekki
teppa niðurfallið, og þar ofan á efni
sem getur dregið í sig vatn og miðl-
að því áfram til plönturótanna. Það
má nota hillusvamp, gömul hand-
klæði eða flísefni. Einnig fást sér-
stakir rakadúkar í garðyrkjuversl-
unum, ætlaðir til að hafa undir
plöntum á gróðurhúsaborðum.
Þegar búið er að ganga frá þessum
undirstöðuatriðum röðum við
plöntunum, eins þétt og þær kom-
ast, á dúkinn og vökvum vel yfir
með volgu vatni úr handsturtunni.
Síðan látum við aðeins „drippa“
(2-5 dropar á mínútu) úr hand-
sturtunni sem við leggjum á dúk-
inn með plöntunum. Skrúfum svo
fyrir alla ofna og reynum að halda
baðherberginu svölu. Mild dags-
birta er góð, jafnvel má alveg vera
myrkur, en sterkt sólskin er best að
varast. Þessi aðferð heldur öllum
plöntum heilum í þrjár til fimm
vikur.
Kaktusar og jukkur
Önnur aðferð – og svipuð – er
að halda þessu með plastdúkinn og
rakadúkana. En í staðinn fyrir að
láta handsturtuna „drippa“ á raka-
dúkana, þá er búinn til eins konar
kveikur úr rakadrægu efni sem lát-
in er standa í fötu fullri af vatni í
annan endann en hinn endinn er
leiddur undir rakadúkana. Það
dugar oftast í nokkrar vikur.
Þykkblöðungar, kaktusar, jukkur
og drekaliljur þola vel að standa
vatnslausar í mánuð eða meir.
Havaírósir þurfa mikla
birtu og jafna vökvun.
Pottaplöntur, vökvun
og sumarleyfið
Hafsteinn
Hafliðason lumar
á góðum ráðum.
Kryddjurtir dafna víða í görðum
um þessar mundir enda finnst
mörgum gott að hafa ferskt krydd
við höndina til að nota við mat-
argerðina. Sumir læða plöntunum
inn á milli annarra jurta í garð-
inum á meðan aðrir hafa þær í sér-
stökum matjurtagörðum. Mestu
skiptir að þeim sé komið fyrir á
skjólsælum og sólríkum stað og að
þær fái nóg að drekka.
Þeir sem eru með kryddjurtirnar
innandyra þurfa einnig að búa vel
að þeim. Jurtirnar una sér yfirleitt
best í suðurglugga þar sem sólar
nýtur. Jurtirnar þurfa rými til að
vaxa og dafna og nauðsynlegt er að
vökva þær reglulega til að þær
þorni ekki upp. Það er sérstaklega
mikilvægt þegar heitt er í veðri og
sterkt sólskin. Hellið vatni beint í
moldina í stað þess að úða yfir
blöðin. Gætið þess jafnframt að
frárennsli sé gott, að göt séu undir
pottinum og undirskál.
Skilyrði til kryddjurtaræktunar
Sól, skjól og vatn
Það borgar sig að velja sláttuvél
sem hæfir garðinum. Sumir
kaupa óþarflega stórar og dýrar
vélar miðað við stærð garðsins. Í
mörgum tilfellum er hægt að
komast af með litlar vélar sem
ganga fyrir rafmagni eða jafnvel
handafli. Þeim fylgir að sjálf-
sögðu engin bensíneyðsla sem
kemur víst flestum til góða nú á
tímum þegar ekkert lát virðist
vera á bensínhækkunum.
Óþarflega stórar
sláttuvélar
LÍFSSTÍLL
lifsstill@24stundir.is a
Þetta er náttúrlega ekkert annað en mann-
rækt og mikil heilun. Þetta hefur svo góð áhrif
á sálarlífið. Það þekkja allir sem eru í garðrækt.
garðurinn