Vikublaðið - 14.01.1994, Blaðsíða 1
TleM Seljan
■ ’ir um öxl
Seljan var tekinn í létt
um feril sinn á pólitískum
og félagslegum vettvangi. Hann
kemur víða við - og ljóðagerðin
er ekki langt undan. Bls. 8-9
Karlaveldi hjá
borginni
Embættismannaveldið margum-
talaða í Reykjavík er jafnframt
rótgróið og samheldið karlveldi
þar sem konur hafa ekki átt frarna
ívændum. Bls. 12
Alþjc
umh
jóðamál og
verfísvandi
Hjörleifur Guttormsson fjallar .
um stöðu umhverfismála, en í
nýjurn alþjóðasamninguin um
frjálsari viðskipti er umhverfið á
öðm farrými. BIs. 4-5
2. tbl. 3. árg.
14. janúar 1994
Ritstjóm og
afgreiðsla:
sími 17500
250 kr.
Pólitísk vatnaskil!
Maraþonfundir á þriðju-
dags- og miðvikudags-
kvöld í síðustu viku
innsigluðu þann ásetning minni-
hlutaflokkanna í Reykjavík að
efna til sameiginlegs framboðs
til borgarstjómar í vor. A morg-
un munu ráð og félög Alþýðu-
flokks, Framsóknarflokks, Al-
þýðubandalags og Kvennalista
efna til formlegra funda þar sem
gengið verður frá samstarfsyfir-
lýsingu. Takmarkið er að fella
meirihluta íhaldsins í borginni.
Þriðjudagskvöldið 4. janúar sátu
fulltrúar Alþýðubandalags, Fram-
sóknarflokks og Kvennalista á
fúndi frarn á nótt þar sem metinn
var árangur óformlegra viðræðna
þessara flokka um möguleika á
sameiginlegu framboði minni-
hlutaflokkanna. Niðurstaðan var
að ákveðið var að kalla á fúlltrúa
Alþýðuflokks til fundar kvöldið eft-
ir. Eftir þann fund kornst verulegur
skriður á málið og líkur eru á áð á
morgun, laugardag, leggi stofnanir
flokkanna formlega blessun sína
yfir sameiginlegt framboð.
- Fyrst og fremst var það ntikil
vinna, heilindi og hreinskilni inilli
flokka sem lagði grunninn að þess-
um árangri, segir Arni Þór Sig-
urðsson formaður kjördæmisráðs
Alþýðubandalagsins í Reykjavík.
Arthúr Morthens varaformaður
kjördæmisráðs nefhir fjögur atriði
sem skiptu sköpurn um framvind-
una. I fyrsta Iagi að langur aðdrag-
andi var að viðræðunum, í öðru
lagi að skoðanakannanir í haust
gáfu sterka vísbendingu um að
sameiginlegt framboð hefði raun-
hæfa möguleika á að fella meiri-
hluta Sjálfstæðisflokksins, í þriðja
lagi að fulltrúar flokkanna töluðu
saman beint og milliliðalaust en
ekki í gegnum fjölmiðla.
- Síðast en ekki síst var stöðugt
leitast við að hafa samband við
þingmenn, borgarfulltrúa og
nefndir og ráð flokkanna. Þannig
vissu menn alltaf hvaða tillögur
nutu smðnings í flokkunum, segir
Arthúr. Asamt Arna Þór og Arthúri
tók Svavar Gestsson þingmaður
Alþýðubandalagsins í Reykjavík
virkan þátt í viðræðunum.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
þingkona Kvennalistans verður
borgarstjóraefni hins sameiginlega
framboðs en hún var borgarfulltrúi
árin 1982 - 1988 og hefur áunnið
sér traust og virðingu fyrir störf sín
á opinberum vettvangi. Flokkarnir
hafa náð saman urn hvernig þeir
skipta á sætum á ffamboðslistanum
og hver flokkur um sig mun ráð-
stafa „sínum“ sætum þótt sam-
komulag sé um að flokkarnir hafi
gagnkvæman umsagnarrétt um
frambjóðendur hvers annars.
Sameiginlegt framboð minni-
hlutaflokkanna markar þáttaskil.
- Þetta cr alvarlegasta tilraunin í
langan tíma til að hnekkja valdi í-
haldsins í Reykjavík. Borgin er höf-
uðvígi Sjálfstæðisflokksins og það
hefur mikla pólitíska þýðingu ef
þessi tilraun tekst, segir Arni Þór.
Viðrögð Sjálfstæðisflokksins eru
hræðslukennd. Markús Örn Ant-
onsson borgarstjóri grípur til gam-
alkunnra slagorða um „sósíalíska
samsuðu" í viðtali við DV á mið-
vikudag. Sjálfstæðisflokkurinn hef-
ur síðusm vikur og mánuði unnið
að endurnýjun yfirmanna borgar-
kerfisins til að tryggja að næsta
kjörtímabil sitji sjálfstæðismenn í
æðsm stöðum jafnvel þótt kjósend-
ur hafni Flokknum í vor. Embætt-
ismenn sem eru að nálgast eftir-
launaaldur víkja fyrir yngri mönn-
um. Það sem af er vetri hefur verið
skipt um borgarendurskoðanda,
byggingafulltrúa, félagsmálastjóra,
forstöðumanna ráðningarskrifstofu
og forstöðumann skólaskrifstofu.
Morgunblaðið gerir sig klárt í að
þjónusta Sjálfstæðisflokkinn í
kosningabaráttunni með hefð-
bundnum hætti. Strax í miðviku-
dagsútgáfu Morgunblaðsins hafði
blaðinu tekist að finna það út að
Alþýðuflokksmenn væm óánægðir
í nýja samstarfinu. Samviskusam-
lega var sagt frá óánægjunni í fyrir-
sögn og inngangi fréttar um fram-
boðsmál minnihlutans. Morgun-
blaðsmenn átm hinsvegar erfitt
nteð að finna óskhyggju sinni stað.
I meginmáli fréttarinnar er ekki
vikið einu orði að meintri óánægju
Aiþýðuflokksmanna.
Á næsm vikum verður gengið frá
málefnagrundvelli hins nýja fram-
boðs samtímis sem flokkarnir raða
á framboðslistann.
- Tímann fram að kosningum
verðurn við að nota til að sýna kjós-
endum ffarn á að það verði breyt-
ingar í borginni ef við náum meiri-
hluta í vor, segir Árni Þór Sigurðs-
son formaður kjördæmisráðs Al-
þýðubandalagsins.
Stórfundur
sjómanna
f Austurbæjarbíó í gær
brýndu sjómenn samninga-
menn sína til átaka í harðvít-
ugri deilu þeirra við útgerð-
armenn og atvinnurekendur.
Sjómenn dreif víða að af land-
inu, frá Snæfellsnesi, Suður-
nesjum og Austurlandi en
Norðanmenn veðurtepptust.
Austurbæjarbíó var troðfúllt
og hraustlega var tekið undir
með sjómanni sem steig í
pontu og hvatti sjómenn til
að segja upp plássum sínum
ef Davíð Oddsson forsætis-
ráðherra vogaði sér að setja
lög á sjómenn. Sjómanna-
samtökin krefjast þess að
kjarasamningar þeirra verði
virtir en útgerðarmenn hafa í
auknum mæli knúið sjómenn
til þátttöku í kvótakaupum.
Stálsmiðjan rýfur dómssáttina
Gylfi Páll ekki endurráðinn þrátt fyrir næga
vinnu. Stálsmiðjan reynir að þvinga starfs-
menn til að samþykkja allt að fjórðungs launa-
lækkun. Verkfallsheimildar aflað næstu daga.
Stálsmiðjan hf. hefur rofið
þá dómssátt sem gerð var
23. nóvember sl. fyrir Fé-
lagsdómi í máli því sem ASÍ og
Dagsbrún höfðuðu vegna upp-
sagnar Gylfa Páls Hersis verka-
manns hjá Stálsmiðjunni, en
uppsögnin tók gildi nú um ára-
mótin.
Á fúndi í gær, fimmtudag,
samþykkti stjóm Dagsbrúnar
harðorð mótmæli vegna þessa
og vegna kjaraskerðingaráforma
forsvarsmanna Stálsmiðjunnar.
Akveðið var að boða trúnaðar-
mannaráð Dagsbrúnar til fundar
urn málið í næstu viku, m.a. í því
skyni að afla verkfallsheimildar.
Dómssáttin var á þá leið að Gylfi
Páll Hersir skyldi hafa forgangsrétt
til endurráðningar ef verkefnastaða
leyfir. Mat á verkefnastöðunni
skyldi byggt á áliti trúnaðarmanns
verkamanna, verkstjóra og for-
stjóra Stálsmiðjunnar.
Næg vinna hefúr verið hjá verka-
mönnum Stálsmiðjunnar í desem-
ber og yfirvinna í desember nam 80
tímum að meðaltali á mann. Það
sem af er janúar hafa tvö skip kom-
ið í slipp og önnur tvö eru væntan-
leg næstu daga auk þess sem von er
á Rússatogara til viðbótar. Trúnað-
armaður og verkstjóri telja í ljósi
þessa enga ástæðu til að draga úr
mannahaldi. Þvert á móti sé núna
fremur um undirmönnun að ræða,
en þrátt fyrir það neitar forstjóri
Stálsmiðjunnar að endurráða
Gylfa. Hann var því látinn hætta
störfum um áramótin, þvert ofan í
orðalag dómssáttarinnar urn að
trúnaðarmaður og verkstjóri eigi
að meta þörfina á samdrætti í
starfsinannahaldi í Ijósi verkefna-
stöðunnar.
Stálsmi0jan tilrauna-
dýr VSI
Forsvarsmenn fyrirtækisins hafa
að undanförnu einnig reynt að
þvinga ffarn almenna launalækkun
rneðal verkamanna, iðnaðarmanna
og skrifstofufólks í Stálsmiðjunni
og haft til Jiess bæði aðstoð og
smðning VSI. í október fengu
starfsmenn „tilboð“ um 12,5%
launalækkun sem fól í sér að að ef
rnenn ekki samjtykktu það fyrir 15.
janúar [tá skyldu þeir fá að taka
pokann sinn 1. febrúar. Starfsmenn
neituðu að santþykkja launalækk-
unina og var svarað með nýju „til-
boði“. Öllum starfsmönnunum,
sem eru tæplega 100, hefúr verið
sendur nýr ráðningarsamningur
sem felur í sér 20-25% kjaraskerð-
ingu.
Ráðningarsamningurinn brýtur í
mörgum veigamiklum atriðum
gegn lögum um stéttarfélög og
vinnudeilur og gegn bæði almenn-
um kjarasamningum og sérkjara-
samningum. Þá vilja forsvarsmenn
fyrirtækisins fella nður sérkjara-
samning þann sein Félagsdómur
dæmdi þá til að standa við á síðasta
ári. Þessu tilboði eiga starfsmenn-
irnir að skila undirrituðu fyrir
ntorgundaginn, 15. janúar, ella líta
forsvarsmenn Stálsmiðjunnar svo á
að starfsmennirnir samþykki eigin
uppsögn.
Munum beita öllum
tiltækum ráðum
Þrátt fyrir ntikla ólgu meðal
starfsmanna vegna þessara inála og
tíðra fundahalda hefur yfirstjóm
fyrirtækisins ekki sýnt neinn bilbug
í þessu máli sem hún kallar „hag-
ræðingu", enda hefúr hún til þess
fúlltingi VSÍ. Gagntillögum starfs-
manna um sparnað hefur ekki ver-
ið sinnt. Miðstjórn ASÍ ályktaði
um ntálið 15. desember sl. og sagði
m.a.: „Miðstjórnin lítur svo á að
hópuppsagnir starfsmanna séu ó-
lögrnæt verkbannsaðgerð og gróft
brot á friðarskyldu þar sem kjara-
samningar séu í fullu gildi. Mið-
stjórnin mun beita öllum tiltækum
ráðum til að korna í veg fyrir að slík
launalækkkun nái fram að ganga og
felur forsetum ASI að hafa náið
samstaf við verkalýðsfélög uin að-
gerðir.“
Mikill hiti var í mönnum á fundi
Dagsbrúnar í gær og fasdega er
gert ráð fyrir að trúnaðarmanna-
ráðsfundurinn í næstu viku afgreiði
verkfallsheimildina.
Alyktun fundarins er birt í heild
á baksíðu.