Vikublaðið - 14.01.1994, Blaðsíða 11

VIKUBLAÐIÐ 14. JANUAR 1994
11
Oddi sterka var bjargað úr víkinga-
klæðunum í hlý föt og sendur í bæ-
inn.
Ekki bætti það úr hvað við vor-
uni blautir, því regnkápurnar sem
við vorum í urðu fljótlega gegn-
blautar þegar svona stöðugt rigndi.
Ekki höfðu allir góðan fótabúnað,
flestir voru bara á venjulegum
götuskóm.
Það sannaðist þarna máltækið:
„Fáir kunna sig heiman í góðu
veðri að búa,“ og fengum við sann-
arlega að kenna á því. En þessi dag-
ur leið og allir vorurn við sæmilega
hressir, enda flestir á léttasta skeiði.
Klukkan var langt gengin í tvö
aðfaranótt 18. júní þegar við
bjugguinst til heimferðar og vorum
við sem fyrstir fórum austur búnir
að standa vaktina í nærri 30
klukkutíma. Já, það voru þreyttir
og syfjaðir menn sem héldu til
Reykjavíkur þessa nótt, en heim
var ég kominn um fjögurleytið. En
þá var ekki til setunnar boðið því
ég átti morgunvakt klukkan sex.
Það vildi okkur til happs að fáir
voru á ferli og lítil umferð. Allir
voru að sofa úr sér hátíðarvímuna
svo við lögðum okkur bara á bekk-
ina inni í varðstofúnni og sváfunt
næstuin alla vaktina.
Oft þurfti maður að standa lang-
ar aukavaktir í sambandi við sam-
komustaði í bænum, en þessi
þjóðahátíðarvakt var tvímælalaust
sú allra versta sem ég stóð þessi ár
sem ég var lögregluþjónn. Undir
það tóku allir sem með mér voru
og var mesta mildi að menn skyldu
ekki veikjast af kulda og vosbúð.
Þegar frá leið var farið að athuga
hvað lögregluþjónarnir hefðu stað-
ið marga aukavinnutíma í sam-
bandi við hátíðina. Margir okkar
voru að stofha heimili og kaupa til
búsins og hugsuðum við gott til
glóðarinnar að fá þarna aukapen-
inga, því ekki voru föstu launin svo
há. Kallaður var saman íúndur í
stjóm félagsins og málið rætt við
lögreglustjóra sem þá var Agnar
Kofoed Hansen. Hann fór mörg-
um fögrum orðum um hvað við
hefðum staðið okkur vel og verið
stéttinni til sóma og allri þjóðinni.
Síðan óskaði hann eftir að við
samþykktuin þá tillögu að sýna
þegnskyldu og gefa þjóðinni þessa
yfirvinnu okkar í afrnælisgjöf og
gaf það fyllilega í skyn að frá því
væri nú gengið samkvæmt sinni
ósk. Okkur setti hljóða, því nú dó
þessi von okkar um aukagreiðslu.
Allir voni mjög óánægðir með
þessi málalok, en samtökin hjá
okkur voru ekki sterkari en þetta,
því ekkert var gert í málinu.
Nokkru síðar fengum við þá til-
kynningu að ráðuneytið hefði á-
kveðið að gefa okkur borðfána-
stöng sem á stóð skjaldarmerki Iög-
reglunnar: „Með lögum skal land
byggja". Eg er ekki viss uin að allir
hafi tekið við þessari rausnarlegu
gjöf, en flestir munu hafa gjört það.
Ég á þennan fræga grip og alltaf
þegar ég sé hann ntinnir hann mig
á þjóðhátíðina 1944.
Sem morgunblær?
Hualeiðingar um
neikvœða frelsið
Guðmundur
Helgi
Þórðarson
Það eru fá hugtök sem hafa
orðið fyrir annarri eins lim-
lestingpi og frelsishugtakið
hefur hlotið á síðusm áramgum. Sú
var tíðin að þetta hugtak var tignað
vítt um heimsbyggðina og fólk
söng með tilfinningu. „Sem morg-
unblær um löndin frelsið fer... „Og
það voru ekki síst lágstéttirnar, al-
þýðan, sem tignuðu frelsið, fólkið
sem hafði orðið að búa við und-
irokun og kúgun og átti sér
draum um „hið frjálsa, glaða líf‘.
Nú hefur fr elsishugtakinu ver-
ið misþyrmt svo freklega, m.a. af
valdastétmnum og svokölluðum
fræðimönnum í þeirra þjónusm,
að það er ekki svipur hjá sjón.
Orðið frelsi hefur beinlínis
breytt um merkingu í málvitund
ntanna og liggur við að það hafi
snúist uppí andstæðu sína. Ég
hygg að býsna margir íslending-
ar fái hroll í sig ef þeir heyra tal-
að um frjálshyggju. Fáir myndu
halda því fram að hún fari yfir
löndin eins og morgunblær. I
þessari samsetningu þýðir orðið
frelsi nánast miskunnarlaus
frekja, yfirgangur og undirokun
þeirra sem höllun fæti standa í
samfélaginu. Svona grátt hefúr
þetta hugtak verið leikið á síðasta
aldarfjórðungi.
Frelsi til að verjast
ekki
Og nú hefur verið puntað upp
á frelsishugtakið með nýrri
slaufu, neikvæða frelsinu. Það er
frelsi til að stoíúa ekki verkalýðs-
félög. Lögspekingar okkar virð-
ast álíta að það sé það sem launa-
fólk vanhagar einna helst um
þessa smndina, frelsi til að vera
ekki í verkalýðsfélagi. Af umræð-
um uin neikvæða frelsið hefur
komið fram að það er fyrst og
ffernst ætlað láglaunafólki. Það á
að koma í veg fyrir að illa innrætt
verkalýðsfélög semji það „út af
vinnumarkaði" með því að gera
of háar kaupkröíúr. Neikvæða
ffelsið er frelsi til að semja um
kauplækkun láglaunafólki til
handa.
Þar sem þetta neikvæða frelsi
er sérstaklega til þess ætlað að „-
rétta hlut láglaunafólks" skyldi
maður halda að krafan um það
kærni úr hópi þess fólks, en svo
er ekki. Það eru aðrir sem endi-
lega vilja troða þessu frelsi upp á
láglaunafólkið. Þar eru á ferðinni
lögffæðingar, hagfræðingar og
atvinnurekendur með aðstoð til-
tekinna pólitískra afla. Þessir að-
ilar vilja færa launastétmnum
þessa tegund frelsis á silfurfati ó-
beðið, hvort sem þær vilja eða
ekki.
Atforsætisráðherra á
frjálsum stórborgara
Það hefur verið gerð alvarleg
tilraun til að þvinga fram kröf-
una um neikvæða frelsið. Nýlega
hóf erlent sjoppufyrirtæki rekst-
ur á Islandi. Þetta fyrirtæki til-
kynnti það hátíðlega í upphafi að
það legði ekki í vana sinn að tala
við verkalýðsfélög. Þá virtist ekki
varða um íslensk lög eða samn-
inga. Þeir virmst treysta á fylgj-
endur neikvæða frelsisins á ís-
landi og ætluðu að skammta fólki
sínu þau laun sem þeim sýndist.
Og það var mikið lagt undir.
Fyrirtækið opnaði starfsemi sína
með miklum fyrirgangi og í broddi
fylkingar var íslenski forsætisráð-
herrann, smjattandi á amerískum
„stórborgara".
En launþegarnir höfriuðu nei-
kvæða frelsinu, jafúvel þó að for-
sætisráðherrann legði blessun sína
yfir það. Menn heyrðu engan ffels-
isþyt í loffinu, heldur óminn af
lækkandi launum, auknum þræl-
dómi og meira basli. Og þegar átti
að troða þessu uppá þá samt sem
áður, þá kornu til hjálpar bræðra-
samtök ffændþjóðanna samkvæmt
gamla kjörorðinu; „öreigar allra
landa sameinist." Málinu var borg-
ið.
Samstaðan enn og afiur
En af hverju skyldi þessi áhugi á
neikvæða ffelsinu hafa blossað upp
endilega núna? Af hverju allur
þessi fyrirgangur lögfræðinga og
hagfræðinga og atvinnurekenda til
að frelsa launþega undan oki verka-
lýðsfélaga einmitt nú? Skyldi það
standa í einhverju sambandi við
það að nú er kreppa og atvinnuleysi
og launþegastéttirnar því með
veika stöðu? Þá er lagt til atlögu
gegn samtökum þeirra og reynt að
brjóta þau niður. Samstaðan er
sterkasta vopn láglaunastéttanna
nú eins og ævinlega og hana vilja
andstæðingarnir brjóta niður.
Neikvæða frelsið fer ekki yfir
löndin eins og morgunblær. Það
líkist meira illviðri.
Höfúndur er heilsugæslu-
læknir í Hafúarfirði.
Millifyrirsagnir eru blaðsins.
Lækkun á
matarskatti
1. janúar sl. kom til framkvæmda lækkun virðisaukaskatts á matvælum úr
r
24.5 % í 14% samkv. kjarasamningi ASI frá 21. maí sl. Þessi skatta-
lækkun gefur tilefni til verðlækkunar á flestum matvörum um 8,43%.
bessi verðiækkun kemur til viðbótar þeim lækkunum á innlendum
landbúnaðarvörum sem komu til framkvæmda 1. júní á síðasta ári.
Samhli0a lækkun virðisaukaskattsins eru gerðar breytingar á vöru-
gjöidum og niðurgreiðslum á innlendum landbúnaðarvörum og fiski.
Vörur sem eiga að lækka:
Matvörur aðrar en þær sem að neðan greinir
Kaffí, te, snakk
Sultur, niðursoðnir ávextir og ávaxtagrautar
ís (Lækkun vegna VSK og mjólkurfitu)
Sykur
Gosdrykkir og ávaxtasafí
Sælgæti, sætt kex og súkkulaðikex
Unnar kjötvörur
Svið og innmatur
8,43%
3%
4,5%
5,6 - 17%
4,7%
5,6%
5,6%
Allt að 6%
Allt að 8,4%
Annaö kjöt, egg, unnar ntjólkurvörur aörar en smjör lækkuðu 1. júní 1993.
Dilkakjöt í heilu, mjólk og skvr, innient grænmeti og fískur lækka ekki.
ASÍ. BSRB og Neytendasamtökin eru í samstarfi um verðlagseftirlit
vegna lækkunar á matarskatti og munu samtökin taka á móti athugasemdum
og fylgja þeim eftir.
Félögum í ASÍ er bent á að hafa samband við skrifstofu ASÍ (sími 91-
813044) með ábendingar um óeðlilega framkvæmd verðbreytinga.
ASÍ félagar - tryggjum virkt verðlagseftirlit