Vikublaðið - 24.02.1994, Blaðsíða 2

2
Víðliorf
VIKUBLAÐIÐ 24. FEBRUAR 1994
BLAÐ SEM V I T E R I
Útgefandi: Alþýðubandalagið
Ritstjóri og ábm.: Hildur Jónsdóttir
Blaðamenn: Páll Vilhjálmsson, Friðrik Þór Guðmundsson
og Ólafur Pórðarson
Auglýsingar: Grétar Steindórsson/Pjóðráð hf.
Auglýsingasími: (91)-813200 - Fax: (91)-678461
Ritstjórn og afgreiðsla:
Laugavegur 3 (4. hæð) 101 Reykjavík
Sími á ritstjórn: (91)-17500
Útlit og umbrot: Leturval
Prentvinnsla: Frjáls ijölmiðlun hf.
Vantraust
Hvað er landbúnaðarvara? Hvernig er hún aðgreind
frá annarri vöru? Hvaða landbúnaðarvörur skulu háðar
innflutningsleyfi frá landbúnaðarráðherra? Hvaða
heimildir eiga að vera í lögum til þess að jafna sam-
keppnisaðstöðu innlendrar húvöruframleiðslu og inn-
fluttrar búvöru með verðjöfnunargjöldum? A landbún-
aðarráðherra að hafa alræðisvald við verðjöfnun eða eiga
önnur ráðuneyti að koma að því máli? Hvernig sam-
ræmast áform íslenskra stjórnvalda um að vernda og
stýra íslenskri landbúnaðarframleiðslu alþjóðlegum
skuldbindingum okkar, meðal annars á Evrópska efna-
hagssvæðinu og innan Almenna samkomulagsins um
tolla og viðskipti (GATT)?
I þeirri búvöruþrætu, sem nú hefur staðið lengi og
þreytt ráðherra svo mjög að þeir skilja ekki sjálfa sig
lengur, hvað þá heldur að almenningur átti sig á flækjun-
um, er verið að leita svara við ofangreindum spurning-
um. Það er lenska í stjórnmálum þessa lands að ná sam-
komulagi um flókin mál af þessu tagi í öngþveiti ineð
þrætubókarkúnstum og hótunum um stjórnarslit. Oftar
en ekki verður útkoman úr slílcum vinnubrögðum enda-
leysa og efni í nýtt öngþveiti.
Skýringin á því hversvegna þessi þræta er eins illvíg og
raun ber vitni liggur ekki í tæknilegum hliðum hennar
heldur í þeirri staðreynd að um djúpstætt pólitískt van-
traust er að ræða undir niðri. Mildll meirihluti Alþingis
treystir ekki Alþýðuflokknum til þess að verja hagsmuni
íslenskra búvöruframleiðenda á því breytingaskeiði sem
yfir stendur og framundan er ineð áhrifúm milliríkja-
samninga og auknum innflutningi. Framarlega í þeim
flokki er landbúnaðararmur Sjálfstæðisflokksins sem
Davíð Oddsson forsætisráðherra er í bandalagi við, enda
þótt inargir Sjálfstæðismenn og innflutningsfrömuðir á
höfuðborgarsvæðinu telji að honum stæði nær að gæta
hagsmuna neytenda á suðvesturhorni landsins. Máli sínu
til stuðnings benda þeir á mikla óánægju kjósenda Sjálf-
stæðisflokksins á þessu svæði.
Það herðir svo enn hnútinn í þessari þrætu að meiri-
hluti þjóðarinnar vantreystir núverandi ríkisstjórn til
þess að ráða fram úr vanda íslenskra landbúnaðarmála.
„Dáðlaus, duglaus og ráðþrota“, er einkunnin sem
stjórnin fær á atvinnumálafunduin.
Hún hefur ekki sýnt neina viðleitni til þess að tryggja
bændum og búvöruframleiðendum möguleika til þess að
mæta innflutningi og aukinni samkeppni, né til þess að
breyta atvinnuháttum í sveitum landsins. Loforð í bú-
vörusamningi um aukna atvinnusköpun á landsbyggð-
inni hafa verið svikin og ekkert hefur verið hugsað um að
skapa .almenn skilyrði til útflutnings á búvöru héðan á
móti væntanlegum innflutningi.
Fríverslun og milliríkjasamningar um tolla og viðskipti
fjalla frernur um hönnun markaða heldur en alfrjáls við-
skipti. Við verðum að laga okkur að alþjóðlegu umhverfi
en um leið verðum við að teikna það upp hvernig við
ætlum að standa að málum. Þennan arktitektúr vantar af
opinberri hálfu. Bændur og búvöruframleiðendur eiga
heimtingu á að þær teikningar séu sýndar. Frjálshyggju-
forsendur ríkisstjórnar Alþýðuflokks og Sjálfstæðis-
flokks leyfa ekki slíka fyrirhyggju.
Að loknu prófkjöri
Það er ekki löng hefð fyrir próf-
kjörum í Alþýðubandalaginu.
Uppstillingin var lengi aðferð
flokksins við að velja fólk á lista og
ekkert neina gott um hana að segja
þegar einhugur ríkir. Hún er hins
vegar vandmeðfarin, því hætta er á að
áhrif almennra félaga og stuðnings-
manna verði lítil sem engin en mislít-
ill kjarni ráði öllu. Alþýðubandalagið
var hálffeimið þegar það fyrir
nokkrum árum fór að fikra sig inn á þá
braut að leita skipulega álits flokks-
manna um framboð. Meðal annars
mátti ekki nota orðið „prófkjör"
einsog hjá hinum flokkunum heldur
var fundið upp sérstakt Alþýðubanda-
lagsorð: „forval".
Takmörkun, hrenmne,
útilokun
Upphaflega voru prófkjörin oftast
opin en síðari ár hafa dyr prófkjaranna
verið að lokast smám saman aftur,
e.t.v. til að koma í veg fyrir að niður-
staðan verði önnur en flokkarnir
höfðu hugsað sér.
Það verður þó að teljast met í lok-
unaraðgerðum [jegar meirihluti kjör-
dæinisráðs Alþýðubandalagsfélaganna
í Reykjavík ákvað að miða kosninga-
rétt í nýliðnu prófkjöri við þá sem
voru skráðir í flokkinn/félögin í nóv-
ember sl. Ekki bara vegna þess að
þannig þrenging verður að teljast í
hæsta máta óeðlileg (hvaða skynsam-
leg rök eru t.d. fyrir því að útiloka þá
sem gengu í flokkinn í desember eða
janúar?), heldur kannski vegna þess
sem liggur fyrst í augum uppi: að segja
með vissu hverjir voru í flokknum ein-
hverp ákveðinn dag fyrir nokkrum
mánuðum er ógerningur. Það hefur
allavega ekki verið forgangsverkefni í
Birtingu að halda nákvæmlega „rétta“
félagaskrá frá degi til dags, af mörgum
ástæðum.
I raun var ákvörðun meirihluta
kjördæmisráðsins um kosningarétt í
prófkjörinu ekki aðeins óskynsamleg
og ólýðræðisleg, heldur óframkvæm-
anleg. Og kjörnefnd prófkjörsins átti
ekki aðra kosti en að taka gildar þær
skrár sem félögin lögðu ffam. Eða
hvernig ætluðu félögin annars að geta
„sannað“ hvort Jóna Jónsdóttir var í
félaginu tiltekinn dag í nóvember?
Með vitnaleiðslum? Spyr sá sem ekki
veit.
í kjörnefnd þeirri sem starfaði fyrir
prófkjörið varð strax ljóst að Gunn-
laugur Júlíusson og Sigurbjörg Gísla-
dóttir höfðu eina dagskipun að ofan:
Að sjá til þess að sem allra fæstir gætu
tekið þátt í prófkjörinu, að þrengja
það sem mest og útiloka sem flesta. A
fólk sem hefur sDpanir að ofan duga
engin rök, það er rökhelt og tíma-
eyðsla að reyna telja því hughvarf með
skynsamlegum rökum.
Afskipti meirihluta kjör-
dœmisráðs
Á fundi sem boðaður var með sólar-
hrings fyrirvara í kjördæmisráðinu,
m.a. fyrir tilstilli Gunnlaugs og Sigur-
bjargar, voru að lokum samþykktar
nýjar reglur um prófkjörið þar sem
stjórn ABR var í sjálfsvald sett að bæta
á kjörskrána 75 nöfnum að eigin vali.
Framboðsffestur var þá löngu út-
runnin og kosning þegar hafin utan
kjörstaðar. Ljóst var að kjörskrá yrði í
raun ekki tilbúin fyrr en að loknum
kosningum á prófkjörsdag, og kjör-
nefnd sett í mikinn vanda við fratn-
kvæmd kosninganna.
A þessum fundi stóðum við Birting-
armenn frammi fyrir því að láta undan
ofríki meirihlutans eða ganga af fundi.
Við kusum þá að bjarga prófkjörinu
og kjördæmisráðinu frá fullkominni
upplausn og forða AJþýðubandalag-
inu frá enn mciri sneypu en orðin var.
Raunar má telja að á þessum fundi
hafi úrslit prófkjörsins ráðist, enda
valdi stjórn ABR sína 75 kjósendur að
lokum að kvöldi kjördags á sérstökum
fundi úr um 150 manna hópi þeirra
sem höfðu greitt atkvæði „utan kjör-
skrár“ um daginn.
*
Urslitin
1 upphafi töldu margir, innan Birt-
ingar og utan, að vegna hinna sér-
stöku aðstæðna hefði verið eðlilegast
að ná samkomulagi um frambjóðend-
ur Alþýðubandalagisns á R-listanum.
Það tókst ekki vegna þess að meiri-
hlutaöfl innan ABR vildu fá báða
frambjóðendurna. Sú varð að lokum
raunin í því sérkennilega prófkjöri
sein fram fór um da^inn. Guðrún var
auðvitað kosin og Arni Þór Sigurðs-.
son fékk um 50% atkvæðanna. Arthúr
Morthens 44%. Við það situr.
Eðlilegt er hins vegar að ræddar séu
afleiðingar prófkjörsins. Ut ffá hags-
munum R-listans er skynsamlegast að
þær umræður fari fram innanflokks
þar sem þær hljóta að snerta fram-
göngu einstakra frambjóðenda og
flokksleiðtoga. Gunnlaugur Júlíusson
hefur þó kosið að ríða á vaðið með
blaðagrein og er því ekki hægt að láta
hjá líða að svara henni og leiðrétta.
I lok greinar sinnar talar Gunn-
laugur um sérstaka „rógsherferð“ á
hendur Svavari Gestssyni alþingis-
manni. Við slíka herferð kannast ég
ekki, þótt slúðri, dylgjum og rógi hafi
vissulega verið beitt í þessari kosn-
ingabaráttu gegn einum frambjóð-
endanna, Arthúri Morthens. Ilitt er
annað mál að flokksmenn hljóta að
meta ffamgöngu einstakra manna í
þessu prófkjöri og aðdraganda þess að
verðleikuin, til dæmis bæði Gunn-
laugs Júlíussonar og Svavars Gests-
sonar.
Þar á meðal er hin járnbenta hótun
Gunnlaugs í grein sinni í garð Guð-
rúnar Ilelgadóttur allrar athygli verð.
Vinnum kosningarnar í
vor
Stjórn Birtingar lýsti því yfir fyrir
prófkjör að félagið styddi R-Iistann
hvað sem gerðist í prófkjörinu. Birt-
ingarmenn hafa barist lengi fyrir sam-
einuðu framboði og tókst meðal ann-
ars að afstýra því í október síðastliðn-
um að meirihluti kjördæmisráðsins
samþykkti þá að bjóða fram „hreinan"
G-lista, sem hefði eyðilagt allar Ifek-
ari samstarfstilraunir. Eg fagna því að
fimm ára barátta Birtingarmanna
skuli nú hafa borið árangur og vænti
þess að nýkjörnir fulltrúar Alþýðu-
bandalagsins gangi til þessa samstarfs
af fullum heilindum.
Höfúndur er vcrslunarmaður,
formaður Birtingar og sat um
tíma í kjömefnd fyrir forval AB í
Reykjavík