Vikublaðið - 20.04.1994, Blaðsíða 3

VIKUBLAÐIÐ 20. APRIL 1994
Vlfthorf
3
Fjölskyldan og
ko sningaslagur inn
Fjölskyldan er lífsseigur furðufugl.
Dæmd til dauða af róttæklingum og
blómahippum, vanrækt og hundsuð
af stjórnvöldum, en hefur lifað af söguleg-
ar hremmingar og veraldlegt andstreymi.
Og nú er hún í tísku. Þessi „smæsta lýð-
ræðislega eining í hjarta samfélagsins"
eins og Sameinuðu þjóðirnar kalla hana
nú á Ari fjölskyldunnar. A hátíðarstundum
- eins og í kosningabaráttu - er hún horn-
steinn samfélagsins. Og það er mikilvægt
að við kjósendur vitum hvað menn meina
þar sem fagurgala og kosningaloforðum
sleppir' og raunveruleikinn tekur við.
Hvernig menn líta á hornsteininn og hvað
þeir æda sér í rauninni með hann.
I fróðlegu erindi, sem Jón Björnsson fé-
lagsmálastjóri hélt á fjölskylduráðstefh-
unni í lok janúar, kom fram að hið opin-
bera hefur enga opinbera fjölskyldustefnu.
Það hefur auðvitað óopinbera stefhu sem
birtist í athöfhum og athafnaleysi, ákvörð-
unum, lögum, fjárveitingum. Stefna hefur
þannig ávallt markmið - yfirlýst eða óyfir-
lýst - sem m.a. sést á því hve miklu fé er
varið í hin ýmsu mál og hverjum hinar
ýmsu lausnir eru ædaðar.
I þessu ljósi er líttill vandi að skoða fjöl-
skyldustefhu sjálfstæðismanna í Reykjavík
- sem nú róa lífróður til að halda völdum.
Hana er nefnilega hægt að skoða með því
að láta verkin þeirra tala upphátt, verkin
þeirra í rúmlega hálfa öld - og þau verk
sem gefin eru fyrirheit um í kosningabar-
áttunni.
Valfrelsi afhandahófi
Sjálfstæðismönnum er gjarnt að sveipa
um sig slagorðum valfrelsis. I dagvistar-
málum birtist skilningur þeirra á þessu
fallega orði í því að hægt að velja um hið
mesta - nema það sem fólk hefur þörf fyr-
ir. Mér vitanlega hefur meirihlutinn í
borginni aldrei spurt sig hvaða hópum hin
ýmsu úrræði eigi að þjóna.
Tökum dæmi. Gæsluvellirnir sem
munu kosta borgarsjóð yfir 88 milljónir á
þessu ári þjóna húsmæðrum og dagmæðr-
um einkar vel, en næstum engum öðrum.
Aformað er að fjölskyldugreiðslurnar
kosti 35 milljónir á árinu. Fyrir fyrsta
greiðslutímabil fjölskyldugreiðslna bárust
umsóknir fyrir 538 böm. Af þeim em yfir
70% á biðlistum fyrir leikskóla. Frumlegt
nýmæli að borga fólki fyrir að standa í
biðröð...
Fæstar dagvistarlausnirnar þjóna þeim
stóra hópi barnafólks þar sem báðir aðilar
stunda fulla atvinnu. Valfrelsi þeirra felst í
dagmæðmm sem nýta sér niðurgreiddu
gæsluvellina, eða hlutavistfun og reddingar
með tilheyrandi druslubílarallýi í hádeg-
inu um borgina fögm.
Hverjum eiga kosningalof-
orðin að þjona?
Á dögunum kynnti borgarstjóri
splunktmý kosningaloforð í lyklakippu-
formi. Þegar hefur verið bent á að í mörg-
um lyklanna á ríkissjóður stór veð. T.d.
þeirri hugmynd að persónuafslátturinn sé
að fullu færanlegur milli hjóna en ekki
bara 80% af honum eins og nú er. Hvergi
hefur komið fram hvaða hópi þetta loforð
á að þjóna.
Skyldi þetta eiga að þjóna talmeina-
fræðingnum, fjögurra barna móðurinni og
ljóshærða athafhamanninum hennar sem
er í stjórnunarstöðu og gegnir mörgum
trúnaðarstörfum í sinni sveit? Nei, þau
depla ekki auga yfir þessu kostaboði, til
þess eru þau ineð alltof háar tekjur. Hún
vill að sjálfsögðu nýta nám sitt og fá útrás
fyrir hæfileika sína á vinnumarkaði. Auk
þess eru þau að öllum líkindum með au-
pair stúlku.
Skyldi þetta eiga að þjóna Jóni og
Gunnu sem bæði vinna í Hagkaup, hann á
lagernum og hún á kassa? Mildu frekar.
Þorgerður
Einarsdóttir
Pössunin fyrir bæði börnin tekur næstum
allt kaupið hennar Gunnu. Ef Jón fær all-
an persónuafsláttinn hennar og hún fjöl-
skyldugreiðslur að auki, er þetta orðin
freisting sem erfitt er að standast. Reynd-
ar hefur Gunna mjög gaman af vinnunni
og hafði hlakkað til að fara á starfsnám-
skeið sem hún á samningsbundinn rétt á.
En Jóni finnst þetta þjóðráð og segir að
það borgi sig ekki fyrir þau lengur að
Gunna vinni úti. Og hver hirðir núna um
réttindi eða lífeyrisgreiðslur Gunnu í fjar-
lægustu fJamtíð?
Fjölskyldan og hagsmunir
hennar
Því hver er hún þessi „fjölskylda“ sem
alltaf er talað um í eintölu? Þessi smæsta
lýðræðislega eining í hjarta samfélagsins?
Fara hagsmunir þeirra sem mynda hana
alltaf saman? Dæmið um Jón og Gunnu
sýnir að svo er hreint ekki alltaf.
Þegar neikvæða hluti ber á góma,
svo sem þegar fjölskyldan hefur
brugðist hlutverki sínu gagnvart
börnunum, er oftast átt við mæð-
urnar. Þá er samasemmerki milli
konunnar og fjölskyldunnar.
En þegar talað er um að „hlúa
að fjölskyldunni" eins og borgar-
stjórinn gerir mjúkum rómi þessa
dagana, eru hagsmunir og þarfir
kvenna víðs fjarri. Þeir hagsmunir
sem fjölskyldunni eru eignaðir, t.d
með fjölskyldugreiðslum og 100%
persónuafslætti, eru fullkomlega á
skjön við hagsmuni kvenna. Fáum
körlum dytti í hug að vera heima
fýrir fjölskyldugreiðslurnar - allra
síst Árna Sigfússyni. Enn færri
karlar létu eiginkonum sínum eftir
persónuafsláttinn til að gæta bús
og barna.
Fyrir þær konur sem lægstar
hafa tekjurnar og borga kannski
obbann af þeim í dagvistun fyrir
krakkana, verður þetta hins vegar
mikil freisting. Freisting sem þær
þurfa að gjalda fyrir síðar með lak-
ari stöðu á vinnumarkaði, lægri
launum, lélegri - ef þá einhverjtun
- lífeyrisgreiðslum. Við hugsum
náttúrulega ekki það dæmi til enda
að eiginmaðurinn stingi af...
Margarfiugur í einu
höggi?
Kannski er þetta hreinlega
meiningin? Kannski er veðsetta
lyklakippan eitt allsherjar snilldar-
bragð sem slær margar flugur í
einu höggi? Með 100% persónu-
afslætti og fjölskyldugreiðslum
losnar Árni Sigfússon við margar
konur af vinnumarkaðnum. At-
vinnuleysistölur lækka. Leikskóla-
biðraðir styttast. Ekki má heldur
vanmeta þann sparnað sem hlýst af
fækkun atvinnuleysisstyrkja. Sjálf-
sagt hangir þarna fleira gáfulegt á
spýtunni. Það er aldrei að vita
nema þetta sé hin óopinbera stefna
borgarstjórans og félaga hans. Sé
svo, er bara þetta að segja: Hvílík-
ar mannvitsbrekkur skipa þennan
flokk!
Höfundur er félagsfræðingur

Er það svona sem Sjálfstæðisflokkurinn vill hafa allar konur? Kotna þeim út af vinnumarkaði og heim til að gœta
bús, bama og eiginmanns? Sé hin óopinbera fjölskyldustefia borgarstjómarmeirihlutans skoðuð þá er þetta útko-
NUSKOLI REYKJAVIKUR
NUMIÐLUN SKÓLAFÓLKS
Nýtt aðsetur!
frá miðjum apríl 1994
Engjateigur 11, jarðhæð
inngangur frá vesturhlið.
Vinnumiölun skólafólks
16 ára og eldra.
Skráning hefst mánudaginn 18. apríl n.k.
Opiö virka daga kl. 8.20 - 16.15
sími 88 25 99
Vinnuskóli Reykjavíkur
14 og 15 ára.
Skráning: 2.-13. maí n.k.
Opiö virka daga kl. 8.20 - 16.15
sími 88 25 90