Vikublaðið - 10.06.1994, Blaðsíða 6

6
VIKUBLAÐIÐ ÍO.JUNI 1994
Aðstoðarmenn hverra?
Frumvarp til laga um sjúkraliða
var lagt íram á síðasta Alþingi.
Frumvarpið hefur verið um-
deilt og hafa hjúkrunarfræðingar og
sjúkraliðar deild hart um ákvæði þess
að undanförnu á lesendasíðum dag-
blaðanna og víðar.
Deilurnar snúast m.a. um það hvort
sjúkraliðar séu menntaðir sem aðstoð-
arrnenn hjúkrunarífæðinga og geti
einungis starfað sem slíkir eða hvort
menntun þeirra geti nýst til þess að
aðstoða aðra „sérfræðinga" í heil-
brigðiskerfinu og rétt sé að nota þá til
þess. En það er líka hægt að líta svo á
að hér sé ekki síður um valdabaráttu
milli fagstéttanna í heilbrigðiskerfinu
að ræða og þá fyrst og ffemst milli
lækna og hjúkrunarfræðinga.
Nefndin klofin
I gildandi lögum er kveðið á um að
sjúkraliðar „starfi á hjúkrunarsviði og
vinni undir stjórn þess hjúkrunar-
ffæðings sem fer með stjórn viðkom-
andi stofnunar, deildar eða hjúkrunar-
einingar og beri ábyrgð á störfum sín-
um gagnvart honum."
I frumvarpinu umdeilda er aftur á
móti gert ráð fyrir að sjúkraliðum sé
einnig heimilt að „starfa á lækninga-
sviði og starfar hann þá samkvæmt
fyrirmælum, undir handleiðslu og á
ábyrgð læknis eða sérffæðings að svo
miklu leyti sem slík störf eru ekki fal-
in öðrum með lögum eða reglugerð-
uin“.
Nefhdin sem heilbrigðisráðherra
skipaði til þess að sjá um undirbúning
ffumvarpsins klofnaði í afstöðu sinni
Gjaldskrá fyrir
tékkareikningsviðskipti
Búnaðarbankinn minnir viðskiptavini á að frá 1 5.
maí er reiknað 19 kr. færslugjald fyrir hvern tékka
og eigin úttekt af tékkareikningi.
Frá 1. júni er reiknað 9 kr. gjald fyrir hverja færslu
með debetkorti.
Ekki eru tekin færslugjöld í Bankalínu, hraðbönk-
um eða þjónustusímanum.
Frá 1. júlí þarf að greiða 270 kr. árgjald fyrir debet-
kort. Þeir sem sækja um debetkort fyrir þann tíma
þurfa ekki að greiða árgjald fyrir þetta ár.
Ókeypis myndataka fyrir viðskiptavini sem sækja
um debetkort fyrir 1. júlí.
Ljósmyndari verður í útibúum Búnaðarbankans
kl. 10.00-16.00 sem hér segir:
Austurstræti 5 1 .-7. júní
Hótel Esju 1 -7. júní
Hlemmi 8.-9. júní
Vesturgötu 54 10. júní
Garðabæ 13.-14. júní
Laugavegi3 15. júní
Mosfellsbæ 20. júní
Breiðholti 21. júní
Hótel Sögu 22. júní
Kópavogi 23.-24. júní
Hverafold 1-3 27.-28. júní
Kringlunni 29.-30. júní
Nánari upplýsingar eru veittar í útibúum bankans.
BÚNAÐARBANKIÍSLANDS
til þessara breytinga. Meirihlutinn,
fulltrúar lækna og sjúkraliða, studdi
breytinguna en minnihlutinn, fulltrú-
ar hjúkrunarffæðinga, vildi hafa
ákvæðið óbreytt.
Tvö til þrjú ár í fjölbraut
Sjúkraliðanámi var upphaflega, fyr-
ir einum 25 árum, komið á fót vegna
skorts á hjúkrunarffæðingum. Það var
fyrir tilstuðlan hjúkrunarfræðinga að
farið var að mennta aðstoðarmenn
þeirra og það voru hjúkrunarffæðing-
ar sem báru ábyrgð á menntun þeirra.
Námið fer nú ffam í nokkrum fjöl-
brautarskólum. Samkvæmt kennslu-
skrá Fjölbrautaskólans í Armúla tekur
það um tvö og hálff ár. Rúmt ár í al-
mennu bóknámi og rúmt ár í sér-
hæfðu hjúkrunarnámi, bæði bóklegu
og verklegu.
Sjúkraliðar hafa haldið því ffam að
þetta nám sé sambærilegt hjúkrunar-
námi eins og það var fyrir 15-20
árum. Kristín A Guðmundsdóttir,
formaður Sjúkraliðafélags Islands,
segir til að mynda í grein sem birtist í
Tímanum 18. des. síðastliðinn að
„grunnmenntun sjúkraliða taki þrjú ár
og sé sambærileg menntun hjúkrunar-
ffæðinga eins og hún var fyrir fimrnt-
án árum“.
Hjúkrunarfræðingar hafa mótmælt
þessu og bent á að með sömu rökum
megi segja að hjúkrunarnámið taki
átta ár nú, fjögur í framhaldsskóla og
fjögur í háskóla. Og Asta Möller, for-
maður Félags íslenskra hjúkrunar-
ffæðinga, segir í Tímanum þann 12.
janúar: „Hjúkrunarnámið sem í boði
var í Húkrunarskóla Islands til ársins
1986, var 3 ára sérhæft náin í hjúkrun-
arffæði og er sjúkraliðanámið í dag
engan veginn sambærilegt við það
nám, hvorki er varðar hugmyndafræði
námsins né uppbyggingu þess.“
Viðmælendur Vikublaðsins sem
stunduðu nám við skólann staðfestu
þetta og bcntu auk þess á að gagn-
ffæðapróf eða landspróf, sem líkja
megi við eitt ár í fjölbrautaskóla nú,
hafi verið skilyrði fyrir inngöngu í
skólann lengst af en seinustu árin hafi
nemendur nær undantekningarlaust
verið með stúdentspróf.
Færri sjúkraliðar á bráða-
sjúkrahúsunum
„Atökin nú endurspegla breytingar
á bráðasjúkrahúsunum. Það eru
breytingar sem sjúkraliðar eru óá-
nægðir með en hafa átt sér stað alls
staðar í heiminum," segir líristín
Björnsdóttir, lektor í hjúkrunarfræði
við HI. Hin mikla tæknivæðing á
þessuin stofnunum, samfara kröfum
um sem stystan Iegutíma, til komin
vegna sparnaðarhugmynda, hefur
orðið til þess að leysa þarf öll inál á
mjög stuttum tíma. Til þess að það
takist þarf mikið menntað og sérhæft
starfsfólk.
A Borgarspítalanum hefur sjúkra-
liðum til að mynda ekki fjölgað jafn
mikið og hjúkrunarffæðingum undan
farin ár samkvæmt upplýsingum frá
sjúkraliðum. Þær hafa ásakað hjúkr-
unarstjórnina, sein eingöngu er skip-
uð hjúkrunarffæðingum um að ganga
ffam hjá sér við ráðningar og hygla
þannig sinni fagstétt. Þetta kannast
hjúkrunarstjórnin ekki við og bendir á
að það sé stjórn spítalans sem gefi
• heimildir fyrir stöðum. Þessar stöðu-
heimildir hafi aldrei verið fullnýttar,
hvorki hjá hjúkrunarffæðingum né
sjúkraliðum.
Hlekk vantar í heilsu-
gæsluna
Minni þörf fyrir sjúkraliða inni á
bráðasjúkrahúsunum er eflaust ein
ástæða þess að sjúkraliðar hafa viljað
fá það lögfest að þær mættu vinna
undir stjórn annarra en hjúkrunar-
ffæðinga.
Onnur ástæða fyrir óskum þeirra á
breytingum á lögunum er sú að á
heilsugæslustöðvum úti á landi hafa
þær í sumum tilfellum unnið án hand-
leiðslu hjúkrunarffæðings, einfaldlega
vegna þess að enginn hefur fengist til
starfa.
Þessir sjúkraliðar hafa unnið á und-
anþágum en vilja fá það lögfest að þær
geti verið undir stjórn annarra sér-
fræðinga, þá fyrst og ffemst lækna.
Læknar eru sammála sjúkraliðum í
Margrét
Einarsdóttir
þessu. Heimilislæknar segja í greinar-
gerð sem þeir sendu neffidinni sem
vann að breytingunum á sjúkraliða-
Iögunum að „á mörgum stöðvum (þ.e.
heilsugæslustöðvum) hafi skapast visst
tómarúm í þjónustunni, þ.e. hlekk
vanti í keðjuna". Þetta hafi gerst
vegna breyttra starfshátta, aukinnar
menntunar lækna og hjúkrunarfræð-
inga og vegna aukins forvarnarstarfs.
Læknar, en þó einkum hjúkrunar-
ffæðingar, séu því ekki til taks inni á
stöðvunum í sama mæli og áður. Á
sama tíma hafi aðsókn aukist og því
vanti hlekk í starfsmannakeðjuna.
Meirihluti nefnarinnar, skipaður
læknunum Ingimar Sigurðssyni,
Matthíasi Halldórssyni og Gunnari
Gunnarssyni og Kristínu Á Gunnars-
dóttur, formanni Sjúkraliðafélagsins,
telja þessar breytingar á bráðasjúkra-
húsunum og heilsugæslunni kalla á
breytingar á lögunum um sjúkraliða
eins og fram kemur í niðurstöðum
þeirra.
Þar segir að „á undanförnum árum
hafi nokkuð verið rætt um nauðsyn
þess að mennta starfsfólk til þess að
sinna alhliða aðstoð á heilsugæslu-
stöðvum, svokallaða heilsuleiða. Þetta
vekur þær spurningar hvort rétt sé að
breyta menntun sjúkraliða, réttindum
þeirra og skyldum, á þann veg að
sjúkraliðar fái aukið verksvið og geti
tekið að sér að aðstoða lækna á sjúkra-
húsum og heilsugæslustöðvum, og
aðrar stéttir sem vinna að lækning-
um...“
Með því móti væri hægt að nýta
menntun sjúkraliða og ekki þyrfti að
búa til eina heiibrigðisstéttina enn.
Aðstoðarmenn hverra?
Minnihluti nefhdarinnar, hjúkrun-
arffæðingarnir Asta Möller og Vil-