Vikublaðið - 02.12.1994, Qupperneq 5

s
VTKUBLAÐIÐ 2. DESEMBER 1994
Stjórnmálin
5
Fólkið
hennar
‘ígr J ~W • •
Johonnu
Sá rœðumaður á stofnfundi Þjóðvaka, hreyfingu
fólksins, sem fékk áköfust viðbrögð fundargesta
var Guðrún Árnadóttir, skrifstofustjóri Húsnœðis-
nefndar Reykjavíkur. Fólk klappaði fyrir Jóhönnu
Sigurðardóttur, sem talaði fyrst, til að hylla hana
en undirtektirnar sem Guðrún fékk voru svar við
augnabliki sem henni tókst að skapa á tœplega
sexhundruðmanna fundi á Hótel íslandi á sunnu-
dag. Samspil Guðrúnar og áheyrenda er hluti
ósögðu sögunnar um fólkið sem œtlar að gefa
Jóhönnu atkvœði sitt.
Hélt einhver
að þessi kona
vœri húin að
syngja sitt síðasta
í pólitík?
Ljósm: ÓI.P.
eir sem mættir voru nógu
snemma á stofnfund Þjóðvaka
til að ná sæti gátu notað tím-
ann til að lesa fjórblöðung í A5 broti
með merki hreyfingarinnar á forsíðu
og hagnýtar upplýsingar á baksíðu. I
opnunni eru pólitísku skilaboðin
sem fundarboðendur vildu halda að
fólld við stofhun Þjóðvaka. Fjórblöð-
ungurinn er ládaus og það er inni-
haldið líka. Orðalagið er almennt
eins og sést á tvíþættri skilgreiningu
á markmiðum Þjóðvaka: Að efla at-
vinnulífið, varanlega velferð og jöfh-
un lífskjara og vinna gegn spillingu,
forréttindum og söfnun auðs og
valds á fárra manna hendur. Allir
flokkar, þar með talinn Sjálfstæðis-
flokkurinn, geta skrifað upp á þetta.
Jafiivel þegar yfirlýsingin er dregin
saman í einni semingu, „byggt er á
hugsjónum jafhaðarstefhunnar og
nútímalegum, ffjálslyndum viðhorf-
um,“ er ekki hægt að ímynda sér
nokkurn íslenskan stjórnmálaflokk
alfarið hafna þessari pólitík.
Fyrsm skilaboð Þjóðvaka eru þá
þessi: Við emm allt sem áttatíu dl
níutíu prósent þjóðarinnar vilja að
við séum.
Utffá kosningapólitískum sjónar-
miðum er skynsamlegt fyrir nýtt
ffamboð að smða ekki neinn. Ett-
hvað-fyrir-alla málefnaskrá er ekki
hefðbundin taktík minnihlutahóps
heldur stjómmálaafls sem vill tala
fyrir hönd meirihluta þjóðarinnar.
Áð þessu leyti er Þjóðvaki Jóhönnu
skyldari Forza Italia Berlusconis en
Bandalagi Jafhaðarmanna Vilmund-
ar Gylfasonar sem gerði áhlaup á
flokkakerfið fyrir rúmum áramg.
Eins og margir muna talaði Vil-
mundur öðmm þræði til einstak-
lingsins, bað hann að líta í eigin
barm og spyrja sjálfan sig samvisku-
spurninga um skattsvik, kaup á
smygluðu brennivín og neikvæða
vexti, ásamt því, auðvitað, að Vil-
mundur hamaðist á spillingu kerfis-
ins. Jóhanna gerir enga kröfu til þess
að almenningur taki nýja pólitíska
sannfæringu, hún biður aðeins um
smðning við sig. Á þessu tvennu er
nokkur munur. Vilmundur var
hreintrúarmaður en Jóhanna er skól-
uð í hagnýtum stjórnmálum. Jó-
hanna undirstrikaði þá praktísku
pólitík sem hún aðhyllist með því að
halda sér dl hlés þegar umræðan um
spillta embættisfærslu Guðmundar
Ama fyrrverandi félagsmálaráðherra
geisaði. I gagnrýnu andrúmslofti
myndi þetta atriði vera Jóhönnu til
trafala enda ber það vimi urn tví-
skinnung að tala fjálglega um sið-
væðingu þegar það er óhætt en fela
sig á þakvið afstöðuleysi um leið og
spillingin verður áþreifanleg. En til-
fellið er að Jóhanna er komin á stall
sem gerir hana ónæma fýrir öllu
öðru en stærstu ásökunuin. Og Jó-
hanna verður ekki sökuð um neitt
stórt.
Hér kemur að þættí Guðrúnar
Amadóttur sem hóf ávarp sitt með
yfirlýsingu um að hún væri pólitískt
viðundur. Hún sagði að fólk hefði
Vinstristeinninn
Ekld veit ég hvort Sýsifos í grísku
goðsögunni um þráhyggjuna,
reyndi að velta steini sínum á fjalls-
brúnina með átaki ffá hægri eða
vinstri. Aftur á móti er öruggt að
steinninn komst aldrei á toppinn.
Hann valt stöðugt niður á ný, án þess
að lenda á hægri eða vinstri löppinni.
Sýsi gat haldið áffam að velta óhalmr.
Var steinniim of þungur fyrir
garpinn? Kannski hefði hann komist
á toppinn ef Sýsi hefði reynt að velta
hæfilega litlu hlassi. Þó kann að vera
að hann hafi aldrei haft áhuga á að
ljúka áformi sínu heldur velt til þess
eins að fá útrás fyrir sjúklega átaka-
þörf sína. Líka er möguleiki að sam-
kvæmt eðli sínu og lögun hafi steinn-
inn ekki verið til þess gerður að tróna
yfir öðmm.
Ef Sýsi hefði verið íslenskur er
nokkum veginn víst að hann hefði
annað hvort verið hálfvitlaus ofur-
hugi að bisa steini einn upp erfið-
leikahjallann, þjóðinni til hagsbóta,
eða stofnað nýjan veltiflokk til vinstri
eftir hverja misheppnaða tilraun.
Hann hetöi talið að félagshyggja
feldist í því að vera stöðugt að velta
kjósendum til ímyndaðs gagns án
þess að læra af reynslunni, þegar mis-
töldn vom ranghugmyndum hans
sjálfs að kenna meðan hann horfði á
hugsjón sína fara forgörðum og
skellti skuldinni á aðra.
Manni dettur í hug sýsifosarsósíal-
ismi þegar fféttir berast um hug-
sjónafólk sem klýfur sig úr gömlu
vinstriflokkunum, svo hægt verði að
mynda ný brot með hreinan skjöld.
Um stund er reynt að velta þungu
hlassi á tindinn í ljúfú nafni verka-
lýðs, kvenna eða láglaunafólks, með
kokhreysti uns liðið byrjar að rífá
kjaft við samherja sína í miðri hlíð.
Steininn rennur þá úr höndunum á
eldhugunum og aftur í sama farið. En
svo heppilega vill til að enginn rotast
í þessum róttæku rassaköstum, því
menn kunna fótum sínum forráð.
Þegar á reynir em þeir engir bjarg-
vættir heldur venjulegir heypokar.
Það kemur í ljós með nýjum klofn-
ingi og að hugsjónin og grettistakið
voru það líka.
Islenskir kjósendur em það trú-
gjamir að furðu sætir, ef þess er gætt
að við emm engir álfar út úr hól,
heldur þjóð sem hefur aldrei þolað
innlenda kúgun og einræði þótt
stundum sé pukrast með lýðræðið
eftir geðþótta þeirra sem geta breitt
yfir ýmislegt sér í hag. Helsta
ástæðan fyrir trúgimi okkar er sú
alþýðlega skoðun, að ef einhver
þenur sig óskaplega hljóti að vera
gagn í honum og hann fari með rétt
mál. Þegar reyndin er venjulega sú að
þannig maður hefur engan tíma til að
sýna hæfileika eða hvað hann hefur til
brunns að bera á hagnýtan hátt. Orka
hans fer í það að þenja sig í tíma og
ótíma. Enginn getur talað látlaust og
gert eitthvert gagn um leið.
Almenningur veit þetta, en trú
hans er byggð á öðm en eigin reynslu
af þögn og iðjusemi. Sýsifosar „fél-
agshyggju" samtímans geta því velt
steintungu sinni endalaust með þeim
afleiðingum að láglaunafólk, verka-
menn eða konur fá klettinn jafnan á
sig eftir kosningar og liggja í dái fram
að næstu, í staðinn fyrir að ýta Sýsi-
fosunum frá eða rota þá ineð eigin
afli og steininum.
misst tiltrú á stjórnmálaflokkunum.
Stefnuskrár flokkanna væm allar
eins, þeir lofuðu að hugsa fyrst og
fremst um lítilmagnann en „þessi
haleljúakór er falskur," sagði Guð-
rún sem ekki var með skrifaða ræðu
heldur studdist við punkta og talaði
eins og andríkið bauð. Er Jóhanna þá
ekki eins og allir aðrir, bara miðaldra
kona? Nei, svaraði Guðrún, Jóhanna
laðar til sín nýtt fólk, hún hefur
traust allra. Þéttsetinn salurinn tók
undir með Guðrúnu.
Enn kröftugra varð lófatakið þeg-
ar Guðrún sagði launin á íslandi svo
skammarlega lág að jafnvel flótta-
rnenn frá Kína, sem væra þó ýmsu
vanir, fúlsi við þeim.
Guðrún talaði beint til þjóðarinn-
ar sem horfir forviða uppá það að
•ríkisvald og atvinnurekendur snúa
bökum saman í hetjulegri baráttu
gegn því að sjúkraliðar fái fimm þús-
und kall í kauphækkun ofaná sextíu-
þúsund króna mánaðarkaup.
Guðrún náði til þeirra sem mætm
á stofnfund Þjóðvaka til að lýsa yfir
vantrausti á kerfinu. Fólldð á Hótel
Islandi á sunnudag var um margt líkt
því sem sótti fundi Reykjavíkurlist-
ans. Stærsti hópurinn var á fermgs-
og fimmtugsaldri en það era menn
og konur sem ekki hafa tapað hæfi-
leikanum til að hneykslast án þess að
láta ungæðingshátt hlaupa með sig í
gönur. Fólk sem er einfaldlega
þreytt á gömlu flokkunum og finnur
til samkenndar með Jóhönnu vegna
þess að hún hefur það orðspor að
standa uppí hárinu á körlunum sem
em dæmigerðir fulltrúar íyrir kerfið.
Jóhanna þarf enga sérstaka stefnu-
skrá, hún þarf bara að halda áfram að
jagast fram að kosningum og fólk
mun fylgja henrú. Málið er ekki
flóknara en svo.
Eftir kosningar, hinsvegar, er hætt
við að Berlusconi-syndrómið verði
Jóhönnu að fjörtjóni, sérstaklega ef
Þjóðvaki kemst í ríldsstjórn. Forsæt-
isráðherra Ítalíu stendur höllum fæti,
í þessari viku ráðleggur Economist
honum að segja af sér vegna fjár-
málaflækju sem hann tók með sér
inní ítalska stjórnarráðið. Jóhanna
mun talca með sér þingmannaflækju,
einstaklinga sem langflestir em
steyptir í sama mót og þingmenn
annarra flokka. Væntanlegir þing-
menn Þjóðvaka era ekki andófc-
menn hertir í sameiginlegri baráttu
fyrir minnihlutahugmyndaffæði sem
er í þann veginn að slá í gegn. Þeir
hafa margir reynt fyrir sér í öðmin
flokkum undir formerkjum áhuga-
manna sem vilja verða atvinnumenn.
Persónulegur memaður er ekki lík-
legur undanfari kerfisbreytinga.
Páll Vilhjálmsson
Reglulegir fundir
Borgarstjórnar Reykjavíkur
eru haldnir í Ráðhúsi Reykjavíkur
fyrsta og þriðja fimmtudag
hvers mánaðar kl. 17:00.
Fundirnir eru opnir almenningi og
er þeim jafnframt útvarpað á
AÐALSTÖÐINNI FM 90.9.
Skrifstofa
borgarsfjóra